Her 2-3 saniyede bir ölüme neden oluyor! Organ yetmezliğiyle kendini gösteriyor: ilk 1 saat hayati önem taşıyor

Sepsis hastalığı, başta çocuklar ve yaşlılar olmak üzere risk popülasyonunda yer alan pek çok kişiyi tehdit ediyor. Yüksek ateş ve solunum sıkıntısı gibi belirtilerle başlayan sağlık problemi, organ yetmezliği hatta ölüme kadar götürebiliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bu hastalığın ölüm oranı oldukça yüksek. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Yelda Öğütmen, sepsis hastalığıyla ilgili tüm bilinmeyenleri açıklıyor.

Hilal Gülden Boğazkesen - Posta.com.tr / Vücutta oluşan herhangi bir enfeksiyonun tedavi edilmemesi, sepsis gibi ciddi hastalıklara yol açabiliyor. Özellikle daha önce kanser ya da şeker gibi öyküsü olan kişiler, bu noktada risk altında. Bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar ve yoğun antibiyotik kullanımı da bu hastalığın erkenden teşhis edilmesini zorlaştırıyor. Peki, sepsis nedir? Hangi belirtilerle ortaya çıkıyor? Tedavi edilmezse sonuçları ne olur?

VÜCUDUN ABARTI TEPKİSİ: SEPSİS
Sepsis, enfeksiyona karşı vücudun abartı bir tepki vermesi sonucu meydana gelen bir hastalık. Çok ciddi sonuçları olabilecek boyuta varabilir. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Yelda Öğütmen, bu hastalığın organ yetmezliği ile kendini belli edebileceğinin altını çiziyor.

BÖBREK YETMEZLİĞİ EN CİDDİ BELİRTİ!
Sepsis hastalığıyla ilgili bilgi sahibi olmak isteyen kişiler, en çok hangi belirtilerle ortaya çıktığını merak ediyor. Bu bulgular, sağlık probleminin teşhisi ve erken tedavi için büyük bir önem taşıyor.
Uz. Dr. Yelda Öğütmen, "Öncelikle hastada bir ateş durumu olabilir. Hayati fonksiyonları tehdit edecek farklı durumlar oluşur. Bunlar; tansiyonun düşmesi, böbrek yetmezliği, idrar çıkışında azalma, solunum yetmezliği, nabzın hızlanması, kalp atışlarının yükselmesidir. Bu tür belirtiler, genel olarak sepsiste gördüğümüz durumlardır" sözleriyle başlıca görülen belirtileri açıklıyor.

KONTROLSÜZ ENFEKSİYON SEPSİSE NEDEN OLUYOR
Her hastalık için erken teşhis büyük bir önem taşıyor. Bir an önce tedavi sürecinin başlatılması, hayati derecede önem taşıyor. Uzman isim, bu konuda "Erken teşhis, kesinlikle çok önemli. Vücutta herhangi bir enfeksiyon olduğundan şüpheleniliyorsa bunun tedavisinin mutlaka en hızlı şekilde başlaması gerekir. Kontrolsüz enfeksiyon, herkeste sepsis tablosuyla sonuçlanabilir" dedi.

ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR
Sepsisin belirtilerine hakim olmak ve şüphelenildiği anda hastaneye gitmek, kişinin tekrar sağlığına kavuşması için önem taşıyor. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Yelda Öğütmen, şu sözlerle erken teşhisin önemini ve süreci açıklıyor;
"Öncelikle hastanın hastaneye başvurması gerekiyor. Bu süreçte hastanın ateş ve tansiyon gibi bulgularına bakıyoruz. Genel durumunu inceliyoruz. Ondan sonra da kan tetkiklerini yapıyoruz. Belirli enfeksiyon parametrelerini ve organların fonksiyonlarını değerlendiriyoruz. Bunlarla ilgili birtakım testler istiyoruz. Bunların sonuçlarına ve hastanın klinik durumuna göre hızlıca müdahale etmemiz gerekiyor."

SEPSİS ÖNLENEBİLİR BİR DURUM MUDUR?
Diğer hastalık çeşitlerinde olduğu gibi sepsis için de tedavi koşullarının yerine getirilmesi önemli. Teşhis koyulur koyulmaz başlayan süreç oldukça kritik.
Uzman isim, "Sepsis, önlenebilir bir durum olabilir. Bazı kişilerde enfeksiyonun sepsisle sonuçlanabileceği ihtimali daha yüksek oluyor. Bunlar da genellikle riskli popülasyondan kişiler. Çok yaşlı bireyler, çok küçük yaştaki çocuklar, altta yatan bir hastalığı olanlar, daha önce sepsis geçirenler ya da ağır bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullananlarda; sepsis gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğunu görüyoruz. Bu kişilerde tedaviye daha hızlı şekilde başlıyoruz. Gerekiyorsa yoğun bakımdan destek alarak takip ediyor ve tedavisine başlıyoruz" dedi.

İLK 1 SAAT ÇOK KRİTİK!
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Yelda Öğütmen, "Sepsisten şüpheleniliyorsa en geç 1 saat içerisinde mutlaka antibiyotiğin başlanması gerekiyor. Hastanın durumu değerlendirildikten sonra olası enfeksiyon odağını saptıyoruz. Enfeksiyon odağı saptanamıyorsa bile bazı tetkikler yapıyoruz. Bu süreçte hastayı kesinlikle antibiyotiksiz bırakmamak lazım. Sepsisle alakalı olarak meydana gelmiş olan bazı organ fonksiyonlarının da yoğun bakım ya da acil serviste yani hastanın olduğu yerde desteklenmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.

KANSER VE ŞEKER GİBİ HASTALIĞA SAHİP OLANLAR DİKKAT!
Sepsis vakalarının her geçen gün daha da artmasının birçok nedeni bulunuyor. Uzman isim, daha önce sepsis geçirmiş ya da ağır hastalıklara sahip olan kişilerin dikkatli olması gerektiğini vurguluyor.
"Sepsisin artış nedeni, altta yatan bazı durumların olması. Ağır hastalık, şeker, kanser gibi durumlar; enfeksiyon tablosunun gözden kaçması sonucunda sepsis ihtimalini daha çok artırır. Riskli popülasyonda olan kişiler, çok fazla antibiyotik kullandığı zaman bazı mikroplar bu ilaçlara karşı direnç geliştirdiğini biliyoruz. Daha sonrasında bu kişilerde enfeksiyon olduğunda başladığımız herhangi bir oral antibiyotik, işe yaramayabiliyor. Bu kişilerde enfeksiyon kontrolden çok hızlı bir şekilde çıkıp sepsis tablosuna yol açabiliyor. Bundan dolayı uygunsuz antibiyotik kullanımının sepsis durumunda çok daha yüksek riske sebep olduğunu biliyoruz."

COVID-19 SEPSİSİ TETİKLEDİ
Geçtiğimiz yıllarda dünya çapında meydana gelen COVID-19 salgının pek çok olumsuz sonucu meydana geldi. Enfeksiyona bağlı olarak gelişen sepsis de bu sonuçlardan biri. Hastane ortamında fazla zaman geçirmek zorunda kalan kişiler için sepsis ihtimali artış gösterdi.
Dr. Öğütmen, "COVID- 19, viral enfeksiyonlarda beklemediğimizin aksine sepsis tablosunu meydana getiren bir hastalık oldu. Onun dışında COVID-19 nedeniyle birçok kişi hastanede yatma gereği duydu. Bu durum, ek olarak hastane kaynaklı enfeksiyonun bulaşmasına yol açar. Hastane kaynaklı bulaşan enfeksiyon, dirençli mikroorganizmalarla meydana geliyor. Bundan dolayı da sepsise neden oluyor. Bundan dolayı enfeksiyonun sepsise gidişini çok hızlı bir şekilde COVID-19 pandemisinde yaşadık" dedi.

DSÖ VERİLERİ DİKKATE ALINMALI!
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre her 2-3 saniyede bir kişi sepsis nedeniyle yaşamını yitiriyor. Sepsis, ölüm oranlarının yüzde 80’e kadar yükselebildiği ciddi bir hastalık grubu olarak tanımlanıyor. Fakat erken teşhis ve hızlı müdahale ile bu oran yüzde 20’ye kadar düşebiliyor.