Giriş
İstihdam kalkanıyla işsizliğe önlem alınıyor
Normalleşme sürecinde de istihdamın desteklenmesi için oluşturulan İstihdam Kalkanı Paketi'yle fesih yasağının uzatılmasından işsizlik süresinin kısaltılmasına, genç istihdamından kısmi zamanlı çalışmaya kadar çok sayıda önemli düzenleme getirilecek.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, ilgili bakanlıkların üzerinde çalıştığı ve kısa sürede yasalaşması beklenen paketle, Türkiye'de bugüne kadar hazırlanmış tüm paydaşlara dokunan, en geniş kapsamlı istihdam düzenlemesi yapılmış olacak.
Söz konusu paketle süresi 17 Temmuz'da dolacak işten çıkarma yasağı, 3 ay daha uzatılacak ve bu süreyi uzatma yetkisi, Cumhurbaşkanı'nda olacak.
Düzenlemeyle 2019 yılı başından fesih yasağının başladığı nisan ayına kadar herhangi bir iş yerinde çalışıp işsiz kalmış ya da çalışan kişilerin, son çalıştıkları işverene başvurması öngörülüyor. Buna göre, ne şekilde çalıştığına bakılmadan çalışanların son çalıştıkları iş yerine dönmeleri desteklenecek.
İşveren bu kişileri işe alarak normalleşme sürecinde tam zamanlı çalıştırabilecek. İşveren, bu çalışanları işe aldığında çalıştırma imkanı yoksa ücretsiz izne de çıkarabilecek.
İşveren bu iki imkanı da kullanamıyorsa, işçinin Türkiye İş Kurumuna (İŞKUR) başvurması sağlanacak. Bu durumda 1770 liralık ücretsiz izin desteğine devam edilecek. Böylece devlet, işverenin başvuruyu kabul etmemesi halinde de işçiyi iş bulana kadar geçici süreyle desteklemiş olacak.
Paket kapsamında ekonominin canlanacağı döneme hazırlık olarak, çalışanların işe ve iş yerine bağlılıklarını korumak için ücretsiz izne ayırma imkanı da tanınıyor.
İstihdama dönenlere prim katkısı
Söz konusu dönem dışında kalanlar açısından bakıldığında, bu kişilerin istihdam edilmeleri durumunda işveren maliyetleri, devlete ödemeleri gereken prim gibi ödemelerde mahsuplaşma gibi yöntemler kullanılarak düşürülecek.
Paketle, işsizlik ödeneği alırken istihdama dönenlerin uzun vadeli primlerinin karşılanması planlanıyor. Böylece, işsizlik ödeneği alırken 90 gün içerisinde tekrar işe girenlere teşvik sunulmuş olacak. Bu kişilerin 12 ay kesintisiz çalışmaya devam etmesi halinde, işsiz kaldıkları süreye dair emeklilik primini devletin karşılaması öngörülüyor. Böylece, hızlı bir şekilde tekrar işe girenlerin çalışmadıkları döneme ilişkin prim kaybı yaşamaları önlenecek.
İlave istihdama destek
Paketle, işverenin İşsizlik Sigortası Fonu'na katkısının 2 puandan 4 puana çıkarılması da öngörülüyor. Salgın döneminde fonun önemi görülürken bu fondan işverenler ve çalışanların desteklenmesine devam edilecek. Fonun da işçi ve işverenlerin katkısıyla güçlenmesi sağlanacak.
Fondan, normalleşme döneminde ilave istihdam edilecek her bir çalışan için ek destek sağlanacak. İlave istihdam edilen her bir kişinin işverene tüm maliyetinin yaklaşık yüzde 40'ı karşılanarak işverenin desteklenmesi planlanıyor.
2019 yılı başından fesih kısıtının yürürlüğe girdiği tarihe kadar olan dönemde en düşük istihdama ilave olarak işe alınacak her kişi için destek verilecek.
Salgın döneminde ekonomik aktivitenin azalması nedeniyle çalışanlarını kısa çalışmaya geçiren veya ücretsiz izne ayıran işverenlere normalleşme dönemini esnek geçirmesi için yeni bir destek sunulmuş olacak. Fesih kısıtının olduğu dönemde, işverenlerin bu çalışanları için tüm primleri devlet karşılayacak.
Genç istihdamına katkı
Paketle 25 yaşını doldurmayan veya 50 yaşın üstünde olan çalışanların daha kolay istihdam edilmelerini sağlayacak düzenlemeye de gidilecek.
Bu yaş aralıklarındaki çalışanlarla belirli süreli iş sözleşmeleri iki yılı geçmemek üzere objektif koşul aranmadan ve işin niteliğine bakılmaksızın zincirleme yapılabilecek. Böylece, kapsamdaki çalışanlar daha kolay iş bulabilecek, işveren daha esnek koşullarda istihdam sağlayabilecek.
Gençlerin deneyim ve beceri kazanmalarını sağlamak ve işverenlerin gençleri tercih etme oranını artırmak için gençlerin istihdamı desteklenmiş olacak.
25 yaşından küçük olup çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için prime esas günlük kazanç alt sınırının yüzde 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecek. Kalan primler izleyen ayın sonuna kadar sigortalı tarafından isteğe bağlı ödenebilecek.
Kısmi çalışmaya gelir vergisi istisnası
Kısmi zamanlı çalışma tüm dünyada istihdam piyasalarında önemli bir uygulama olarak bilinirken kişilerin çalışma sürelerini azaltarak aynı işin birden fazla kişi tarafından yapılmasına imkan tanınacak.
50 yaş ve üzerindeki vatandaşlardan kısmi çalışmaya geçmek isteyenlere bu olanak verilecek. Bu kapsamda, tam zamanlı çalışmadan kısmi zamanlı çalışmaya geçen çalışanlar için gelir vergisi istisnası tanınacak ve kısmı zamanlı çalışmadan arta kalan bakiye gün sayısı kadar emeklilik primleri ödenecek.
Gelir vergisi istisnası, tam zamanlı çalışmadan kısmi zamanlı çalışmaya geçen çalışanların yanı sıra istihdamı paylaşan herkese sağlanacak.
Bu destek için tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişi halinde oluşacak iş gücü açığının yeni istihdamla desteklenmesi ve bu kapsamda 6 ay süreyle ilave kısmi zamanlı çalışan istihdam edilmesi yeterli olacak. Böylece, tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişi halinde oluşacak iş gücü açığı yeni istihdamla desteklenecek.
Deniz Çiçek Palabıyık - Anadolu Ajansı