Giriş
İyot eksikliği neden olur? Belirtileri ve tedavileri
İyot çoğu insanın ihmal ettiği bir mineral. Genellikle tuzdan almayı tercih ettiğimiz iyot, aslında bazı besinlerde bol miktarda bulunuyor. Tiroid hormonu için vazgeçilmez bir faktör olan iyodun eksikliğinde kısırlıktan zeka geriliğine kadar birçok hastalık ortaya çıkabiliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Abdülkadir Dağ, iyot eksikliği 7’den 70’e ciddi bir sorun olduğunu belirtirken, dünya nüfusunun yüzde 72’si iyot eksikliği tehdidi altında olduğunu söyledi. İyot eksikliği için yapılması gerekenler, iyot içeren besinler ve tuzda bulunan iyot hakkında tüm detaylar haberimizde.
Medicana Kadıköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Abdülkadir Dağ, iyot eksikliğinin insan sağlığında oluşturduğu tehdit, nedenleri ve tedavileri hakkında önemli bilgiler verdi. Dr. Dağ, iyot eksikliğinin kısırlığa sebep olabileceğini belirtirken, en sık zeka geriliği sebebi olduğunu söyledi. Dr. Dağ, ''İyot eksikliği 7’den 70’e ciddi bir sorun. Dünya nüfusunun yüzde 72’si iyot eksikliği tehdidi altında'' dedi.
Nüfusun yüzde 72'sinde iyot eksikliği var
Dünya nüfusunun yüzde 72'sinde iyot eksikliği olduğu aktaran Dr. Abdülkadir Dağ, ''Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre dünya yüzünde 2 milyarı aşkın kişide iyot eksikliği var. Bunlardan 50 milyon kadarı beyin hasarı dahil ciddi semptomlarla karşılaşıyor. İyot eksikliğinden ötürü tiroidin büyümesine bildiğiniz gibi guatr deniyor. İyot eksikliğini önlemenin en iyi yolu, önce idrar testiyle iyot eksikliğinin saptanması ve ardından uygun beslenme destekleriyle ve besinlerle bu eksikliğin tamamlanması. Yapılan araştırmalar son 30 yıl içerisinde insanlarda iyot düzeylerinin yüzde 50 azaldığını gösteriyor. Yapılan bir çalışmada test edilen 5 bin hastanın yüzde 90’dan fazlasında iyot eksikliği bulunması, yine WHO verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 72’sinin iyot eksikliğinden etkilenmesi gerçekten korkutucu ve bu fark edilmeyen sorunun ciddiyetini gösteren rakamlar'' dedi.
''Tiroid hormonlarının üretimi için iyot şart''
Dr. Dağ, sözlerine söyle devam etti:
Tiroid hormonlarının üretimi için iyot şart. Tiroid bezinin hormon üretimi için iyot vazgeçilmez öneme sahip bir mikromineraldir. Tiroid hormonları öncelikle beyin olmak üzere vücutta pek çok başka organ ve yaşamsal süreçlerde önemli işlevlere sahip. Bu hormonların eksikliği kaslar, kalp, böbrek ve özellikle de gelişmekte olan beyni olumsuz etkiliyor.
"İyot eksikliği kısırlık sebebi olabilir"
İyot eksikliğinin kısırlığa sebep olabileceğini aktaran Dr. Dağ, ''İyot eksikliği ile ilişkili hipotiroidi, yani tiroid bezinin az çalışması doğurganlığı etkileyebiliyor. İyot eksikliğine bağlı hipotiroidi, kadınlarda regl düzenini, yani yumurtlama periyodunu bozarak doğurganlığı azaltabiliyor. Kritik bir mineral olan iyot tüketimi ne yazık ki gerek doktorlar gerekse halk sağlığından sorumlu olanlar tarafından yeterince önemsenmeyen bir sorun olarak önümüzde duruyor'' şeklinde konuştu.
"Sofra tuzu içindeki iyot uçucu"
Sofra tuzundaki iyota dikkat çeken Dr. Dağ, ''Her ne kadar iyotlu tuz kullanımı bu eksiklik için bir önlem gibi görülüyorsa da bu maalesef çoğu zaman yeterli değil zira hava, ısı ve nemle temas eden iyotlu tuzun içerdiği iyot büyük ölçüde buharlaşıyor. Biz de iyotlu tuzdan yeterli iyot aldığımızı zannederken vücudumuz iyot eksikliği çekebilir. Üstelik günümüzde tuz tüketimini azaltma yönünde bir eğilimi olduğu için daha az tuzlu yiyoruz. Özetle iyotlu tuzdan yeterli iyot almak garanti olmayabilir'' diye konuştu.
Ekmek iyodu bloke ediyor
Ekmekte bulunan bromun, iyodun vücutta kullanılmasını bloke ettiğini belirten Dr. Dağ, ''Brom içeren kimyasallar tutuşmayı önleyici katkı maddeleri olarak şiltelerden, döşemelere ve giysilere kadar sayısız tüketim ürününde bulunuyor. İyot eksikliği problemi böcek öldürücüler, gıda katkıları gibi iyot emilimiyle etkileşen pek çok kimyasalın yaygın olarak kullanılması sonucunda bugünkü boyutlarına ulaştı. Günün birinde herkesin iyot noksanlığından etkilenmesi kaçınılmaz bir yazgıya dönüşebilir'' ifadelerini kullandı.
Zeka geriliğine neden oluyor
Dünyada önlenebilir zekâ geriliğinin en önemli nedeninin iyot eksikliği olduğunu belirten Dr. Dağ, yeterli iyot alımının büyüme ve gelişmedeki önemini vurguluyor ve iyot eksikliğinin hastalıklara neden olduğuna dikkat çekti. Dr. Dağ, iyot eksikliği nedeniyle yeterli zeka gelişimi gösteremeyen en az 30 milyon çocuğunun varlığından bahsetti.
İyot hangi besinlerde var?
İyot eksikliği oluşmaması için günde 150 mikrogram iyot alınmasını öneren Dr. Dağ, tuzlu su balıkları, yoğurt, patates, süt, karides, fasulye, yumurta, kuru siyah erikve yaban mersininin iyot miktarlarının yüksek olduğunu günlük tüketime dahil edilmesi gerektiğini ekledi.