Giriş
Kaliforniya yangınları devam ediyor! Prof. Dr. Hüseyin Toros uyardı: Küresel ısınmayı da es geçmeyecek
Kaliforniya'da meydana gelen orman yangını, Amerika Birleşik Devletleri tarihinin en büyük felaketleri arasında yer alıyor. En az 24 kişinin yaşamını yitirdiği ve 10 binden fazla konutun küle döndüğü yangın ciddiyetini korurken bu durumun bir de küresel etkisi bulunuyor. Prof. Dr. Hüseyin Toros, Amerika Birleşik Devletleri'nde meydana gelen ve Kaliforniya'nın derinden sarsıldığı yangının küresel ısınmaya etkisine dair görüşlerini Posta.com.tr okuyucuları için açıkladı...
Sinem Paksoy- Posta.com.tr/Kaliforniya ormanlarında çıkan yangınlar, hem doğayı hem de insan yaşamını derinden etkileyen büyük bir felakete dönüştü. Binlerce hektar alanı küle çeviren Kaliforniya yangını, sadece bölgesel bir afet değil aynı zamanda tüm dünyanın karşı karşıya olduğu küresel bir krizin yansıması. Doğal yaşamı, ekosistemi ve yerleşim alanlarını tehdit eden bu felaket, adet küresel ısınmanın bir uyarısı niteliğinde. Peki, Amerika Birleşik Devleti'nde meydana gelen yangınlar küresel ısınmayı nasıl etkileyecek?
2024 DÜNYA GENELİNDE EN SICAK YILDI!
Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO), altı uluslararası veri setine dayanarak 2024'ün 1,55 derece ısınma ile kayıtlardaki en sıcak yıl olduğunu duyurdu. Prof. Dr. Hüseyin Toros: "Sadece 2024 değil son on yıl olağanüstü sıcaklık rekorlarının ardı ardına kırıldığı bir dönem olarak tarihe geçti. Bu kuruluşlar ve elde ettikleri sonuçlar ise şöyledir. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi NOAA’ya göre 1,46 °C, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’ya göre 1,47 °C, Uluslararası iklim kuruluşu Berkeley Earth’e göre 1,62 °C, Hadley Centre 1,53 °C, ve Avrupa Kopernik Gözlemevi'ne göre 1,6 °C olarak hesaplanmıştır. 2024, modern sıcaklık kayıtlarının tutulmaya başlandığı tarihten itibaren küresel yüzey sıcaklıklarının en yüksek olduğu yıl olmuştur." sözleriyle dünya genelinde oldukça sıcak bir yılın yaşandığının altını çizdi.
AFETLER GİDEREK ARTIŞ GÖSTEREBİLİR
İklim değişikliği ile mücadele için tüm bireylerin kendi çağında kaynakları verimli kullanması gerektiğini vurgulayan isim, aksi takdirde meteorolojik felaketlerin herkesi olumsuz etkilemeye devam edeceğini belirtiyor. Toros'a göre; tahminler ise afetlerin artarak devam edeceğini gösteriyor.
KÜRESEL ISINMA ORMAN YANGINLARINI TETİKLİYOR
Kaynakların verimsiz kullanımı ve israflar dünyayı ısıtmaya devam ederken, ısınan hava ormanlarda daha fazla yangına zemin hazırlıyor. Yangının tutuşması, yayılması, şiddetlenmesi için elverişli şartlar oluşturuluyor.
Sıcak hava ve küresel ısınmanın orman yangınlarını tetiklediğine değinen Prof. Dr. Hüseyin Toros: "Küresel ısınma sonucu meydana gelen sıcak hava, bitkilerin su kaybını artırarak onları daha da kuru hale getiriyor. Bu da ormanlardaki yangınların hızla yayılmasına ve daha geniş alanlara ulaşmasına neden olabiliyor. İklim değişikliği sonucu kuraklık dönemleri uzuyor. Bu durum ormanların daha kuru olmasına yol açıyor. Kurak şartlar bitkilerin, ağaçların ve diğer bitki örtüsünün yangına karşı daha savunmasız hale gelmesine neden oluyor." diyerek Amerika Birleşik Devletleri'nde ve tüm dünyada meydana gelen yangınların temelindeki nedenin altını çizdi.
ORMAN EKOSİSTEMİNİN YAPISINI DEĞİŞTİREBİLİYOR
Uzman ismin açıklamalarına göre, iklim değişikliği orman ekosistemlerinin yapısının etkilenmesine neden olabiliyor. Sıcaklık ve yağış düzenindeki değişiklikler ormanlardaki bitki örtüsünü etkileyerek bazı türleri yangına karşı daha hassas hale getirebiliyor.
Özellikle yangına dayanıklı bitkilerin azalması yangın riskini artırabiliyor. İklim değişikliği sonucu rüzgar hızlarında ve hava koşullarındaki değişiklikler meydana geliyor.
Kuvvetli rüzgarlar orman yangınlarının hızla yayılmasını artırıyor ve söndürülmesini zorlaştırıyor. Daha uzun süren sıcak hava dalgaları yangınların meydana gelmesini kolaylaştırabiliyor. Yazın daha sıcak hava koşulları ve kışın daha az yağış, yangın mevsiminin süresini uzatabiliyor.
ORMAN YANGINLARI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ HIZLANDIRIYOR
Dünyamızın yaklaşık üçte biri ormanlarla kaplı. Ormanlar, mikroplardan böceklere, yosunlardan dev ağaçlara kadar farklı yaşam formlarına ev sahipliği yaparak, canlılar için yiyecek ve barınak sağlıyor. Bu eşsiz ekosistem, yalnızca biyolojik çeşitlilik açısından değil, aynı zamanda karbon döngüsünü düzenleyerek iklim üzerinde de önemli bir etkiye sahip.
Ormanlar, atmosferdeki karbonu depolayarak iklimin dengede kalmasına yardımcı oluyor. ABD'de meydana gelen yangın gibi büyük çaplı felaketler ise hem bulunduğu bölgeyi hem de pek çok canlıyı olumsuz yönde etkilediği gibi iklim değişikliğinin de hızlanmasına neden oluyor.
Prof. Dr. Hüseyin Toros: "Orman yangınları, insan kaynaklı hatalar ya da doğal afetler sonucu ortaya çıkan, hem doğaya hem de insanlara büyük zararlar veren felaketlerdir. Los Angeles’ta meydana gelen yangın gibi büyük felaketler, sadece can ve mal kaybına yol açmakla kalmaz, aynı zamanda uzun vadede çevresel tahribata neden olur. Orman yangınları ve iklim değişikliğinin birbirini pekiştiren iki olduğunun unutmamak gerekir. Yangınlar, devasa miktarda sera gazı ve partikül maddeyi atmosfere salar. Yanan bitki örtüsü, içinde depoladığı karbonu serbest bırakır ve bu süreç, atmosferdeki karbondioksit (CO2) seviyelerinin hızla artmasına neden olur. Bu da iklim değişikliğini daha da şiddetlendirir. Yani, orman yangınları sadece çevresel tahribat oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda küresel ısınmanın hızlanmasına da neden olur." sözleriyle meydana gelen yangınların küresel açıdan da çarpıcı sonuçlara neden olabileceğinin altını çizdi.