Kalp hastalıklarının en büyük sebebi! Kolesterol seviyelerini düşürmede sarımsak ve zencefil taktiğini uygulayın!

Beyza Erdoğan – Posta.com.tr / Dünya sağlık örgütü verilerine göre tüm dünyada en sık ölüm nedeni kalp ve damar hastalıklarıdır. Kolesterol yüksekliği de kalp damar hastalıklarının en önemli önlenebilir nedenlerinden biridir. Bir kişide yüksek kolesterol varlığına katkıda bulunabilecek birçok faktör vardır. Kötü beslenme, sigara ve alkol tüketimi, obezite ve hareketsiz yaşam bunlar arasında sayılabilir. Bu faktörler dışında ailevi hiperkolesterolemi denilen hastalığa sahip bireylerde de yüksek kolesterol görülür. Peki, hiperkolosterolemi yani genetik kolesterol nedir? Nasıl anlaşılır? Nelere dikkat edilmeli? İşte Kardiyoloji uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emrah Özdemir’in açıklamaları ile genetik kolesterole dair tüm detaylar… Genetik kolesterol pek çok kez dışarıdan bakılarak anlaşılmaz. Uzman isim genetik kolesterolün ne olduğu, nasıl anlaşılacağı sorulduğunda, “Ailesel hiperkolesterolemi ( genetik kolesterol yüksekliği) ebeveynden çocuğa geçen genetik kökenli bir hiperkolesterolemi çeşididir. Bu genetik riskle doğan kişilerde karaciğer doğumdan itibaren vücudun ihtiyacı olandan çok fazla miktarda kolesterol üretir. 2 çeşidi vardır. Heterozigot ailevi hiperkolesterolemi olanlar, hastalık yapan geni anneden ya da babadan alırlar ve tüm dünyada görülme sıklığı 500 kişide birdir. Homozigot ailevi hiperkolesterolemide ise hastalık yapan gen hem anneden hem de babadan alınır ve sıklığı milyonda birdir. Bu hastalardaki kolesterol yüksekliği atardamarlarında gelecekte ciddi risk oluşturacak şekilde yağ ve plak birikmesine neden olur. Homozigot ailevi hiperkolesterolemi hastalarında LDL kolesterol düzeyi çok yüksektir ve bu kişilerde kardiyovasküler hastalıklar 20’li yaşlarda bile görülebilir. Heterozigot ailevi hiperkolesterolemi hastalarında LDL düzeyleri 190 ila 325mg/dl arası değişir, bu hastalarda genellikle 40'lı yaşlarda kalp damar hastalıkları görülebilir. AH tanısı için bakılan LDL kolesterol düzeyinin 190 mg/dL'nin üzerinde olması (çocuklarda 160 mg/dL'nin üzerinde) tanı kriterlerindendir. LDL kolesterol düzeyinin çok yüksek düzeylerde olması (325 mg/dL üzerinde) tek başına ailevi hiperkolesterolemi tanısı koymada yeterli olabilmektedir. Ayrıca daha çocukluk çağında bile görülebilen göz çevresi ( ksantalezma), aşil tendonun üstü veya el parmağı eklemlerindeki sarımtırak kalınlaşmalar ( ksantom) fazla kolesterolün buralarda birikmesi sonucu oluşur. Bu bulguların görüldüğü kişiler hemen doktora başvurmalıdır.” açıklamasını gerçekleştirdi. Genetik kolesterol ile ilgili en merak edilen konulardan biri de yalnızca birincil dereceden akrabalıklarda mı etkili olduğu. Uzman isme bu konuyu danıştığımızda, “Ailesel hiperkolesterolemi (AH), yüksek kan kolesterol düzeylerine neden olan genetik bir değişikliğin nesilden nesle aktarıldığı kalıtsal bir hastalıktır. Anne ya da babadan birinin AH’si varsa, oğullarının veya kızlarının da AH olma ihtimali %50’dir. Eğer hem anne hem de babada AH varsa çocuklarında çıkma ihtimali çok yüksektir. Kişinin kendisinde hatta anne ve babasında da AH olmasa bile eğer ikinci derece akrabalarında (babaanne, dede) AH varsa çocuklarında da daha az riskli olmakla beraber AH olabilir. AH’li bir kişinin ebeveynleri, kardeşleri ve çocukları gibi yakın akrabalarının da kalıtsal AH olma riski %50’dir. Aile bireylerinin muayenesi erken tanı için çok önemlidir Akraba evliliklerinin olması her genetik hastalıkta olduğu gibi çocuklarda da AH olma riskini arttırır.” yanıtını verdi. Tütün ve alkol gibi zararlı maddeler pek çok hastalıkta olduğu gibi kolesterolün gelişmesinde ve ilerlemesinde de büyük tetikleyiciler olarak karşımıza çıkar. Uzman isim kolesterolün en büyük tetikleyicilerini; “Ailesel hiperkolesterolemilerde temel neden genetik bozukluk nedeniyle ortaya çıkan artmış kolesterol üretimidir. Şekere, karbonhidrattan zengin beslenme, hareketsiz bir yaşam, sağlıksız katı yağlar, sigara, alkol ve obezite kolesterolü yükselten önemli nedenlerdendir.” şeklinde açıkladı. Genetik kolesterolü düşürmek için alınabilecek pek çok önlem bulunmaktadır. Özdemir, özellikle iki yöntemin kolesterolü dengelemedeki önemine;“Genetik kolesterol seviyesi iki şekilde düşürülebilir:Beslenmenin ayarlanması İlaçlarBeslenmenin ayarlanması, kolesterol seviyelerini düşürmenin ilk yoludur, ancak bu yeterince işe yaramazsa, o zaman uygun ilaç̧ tedavisine de başlanmalıdır. Bu AH’li tüm kişiler için geçerlidir. Beslenmenin ayarlanması, yüksek kolesterolü %10 ila 15 oranında azaltabilir. Tedavinin amacı (beslenmenin ayarlaması ve ilaç tedavisi) kolesterol seviyesini popülasyon ortalamasının altına, yani yetişkinler için <100 mg/dl kardiyovasküler hastalık riski yüksek olanlar veya hali hazırda bu hastalığı olanlar için amaç kolesterol düzeyini <70 mg/dl kadar düşürmek olabilir. Kişiler her iki ebeveynlerinden de kusurlu birer AH genini kalıtım yoluyla aldıklarında, hücrelerinde işlevsel hiçbir LDL reseptörü bulunmaz. Bu hastalarda gerek ilaçlar ve gerekse beslenme veya bunların kombinasyonu, aşırı yüksek kolesterol seviyelerini düşürmek için yetersiz kalacaktır. Yine bu hastalarda, LDL kolesterolü, diyaliz benzeri bir yıkama tekniği (aferez) kullanılarak kandan uzaklaştırılarak mekanik bir şekilde düşürülebilir.” sözleri ile dikkat çekti. Evlilik öncesinde genetik taramaların yapılması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Emrah Özdemir, “Genetik kolesterol yüksekliği olan bireyler mutlaka düzenli ve doğru beslenmeli, sigara, alkolden uzak durmalıdır. Eğer doktor tarafından ilaç tedavisi başlanmışsa bu ilaçlar düzenli kullanılmalıdır. Ayrıca aile taraması yaptırmalı, özellikle doğacak çocuklarında olma ihtimalini azaltmak için evlilik öncesi genetik danışmanlık almalıdır.” dedi. Özdemir, kolesterolün çocuklukta bile önemli rahatsızlıklara neden olabileceğini “Genetik kolesterol yüksekliği kalp damar hastalıkları için çok güçlü bir risk faktörüdür. Bu hastalığa sahip bireylerde çocukluk çağında bile kalp ve damar hastalıkları görülebilmektedir.” sözleri ile belirtti. Uzman isim son olarak kolesterolü engellemek ve riski azaltmak için yapılabilecekleri sıraladı. İşte kolesterolden korunmak için alabileceğiniz önlemler! DOYMUŞ YAĞLI YİYECEKLERDEN UZAK DURMAK Gıdalarla alınan yağlar iki ana grupta incelenir: doymuş (trans) yağlar veya doymamış yağlar. Bunlardan doymuş yağları fazla içeren gıdalar, LDL, yani kötü kolesterolü yükseltirler. Bu nedenle kalp ve damar sağlığı için, doymuş yağ içeren gıdalarla, hayvansal ürünlerden uzak durmak gerekmektedir. Kırmızı et, kolesterolü en çok artıran gıdaların başında gelmektedir. Bunun yanında süt ve süt ürünleri, kremalı yiyecekler, fast food, kızartmalar, margarinler, karbonhidrattan zengin gıdalar kolesterolün artmasına neden olurlar. Bunları düşünerek dengeli beslenmekte yarar vardır. FAZLA KİLOYU VERMEK Eğer fazla kilonuz varsa, sadece 10 kilogram kadar zayıflamak LDL düzeyini % 8 oranında azaltabilir.EGZERSİZ YAPMAK Haftada en az iki kez yarım saatlik egzersiz yapmak, HDL’yi yükseltir, LDL’yi düşürür. Yine de egzersiz programını yaşa ve eşlik eden diğer risk faktörlerine göre yapmak gerekmektedir. LİFLİ GIDALARLA BESLENMEK Yağ oranı düşük, lif oranı yüksek, yulaf ezmesi, elma, kuru erik ve fasulye gibi yiyecekler, vücudunuzun kolesterolü emmesini engelleyerek kolesterolün düşmesine yardımcı olurlar. Ayrıca lifli yiyecekler tok hissetmeyi sağlayarak abur cubur yemeyi engellerler. Tabii fazla lifli gıdalar yenmesinin de bazı sakıncaları vardır. Çok fazla yenirse karında kramplara ve şişkinlik hissedilmesine neden olabilir. Alım miktarı yavaş yavaş artırılmalıdır. BALIK YEMEK Haftada en az iki kez balık yemek kolesterolü düşürmekte faydalı olmaktadır. Balıktaki omega 3, kalp sağlığı yanında kolesterol için de faydalıdır.ZEYTİNYAĞI KULLANMAK Tereyağı ve margarin yerine zeytinyağı kullanmak LDL kolesterolü % 15 oranında azaltabilir. Daha çok sızma zeytinyağı tercih edilmelidir, çünkü hastalıklara faydalı olan antioksidanları fazla içerir. KABUKLU KURUYEMİŞ TÜKETMEK Bu besinler lifler gibi kolesterolün emilmesini önleyen maddeler içerirler. Tabii bu besinlerde de aşırıya kaçmamak lazımdır, kalorileri yüksektir ve şişmanlamaya neden olurlar.STRESTEN UZAK DURMAK Stres, kolesterolü yükselten bir faktördür. Daha sakin bir hayat yaşamak, günlük hayatta sıkıntılardan uzak, neşeli bir hayat sürmek kolesterolü düşürür. BAHARATLAR VE SARIMSAK Sarımsak, zencefil, karabiber, kişniş ve tarçın gibi baharatlar yemeğe tat verme yanında, kolesterolün düşmesine de yardımcı olurlar. Yemeğe ekstra baharat atmanın iştahı azaltarak kilo vermeye faydalı olduğu yönünde görüşlerde vardır. SİGARAYI BIRAKMAK Yapılan araştırmalarda sigarayı bırakan kişilerde zamanla iyi kolesterol olan HDL’nin yükseldiği gösterilmiştir.ALKOLÜ BIRAKMAK Alkolle birlikte alınan birçok yiyecek kolesterolü yükseltebilir. Ayrıca fazla alkol tüketmenin yüksek tansiyon, kalp krizi ve felce neden olabileceği unutulmamalıdır.