Giriş
Karaciğer hastalığının ciddi türü: NASH! Siroza, karaciğer kanserine ve karaciğer kaybına yol açabilir!
NASH hastalığı alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı olarak geçen, karaciğerde normalden fazla yağ birikmesinin yol açtığı sinsi bir hastalık. Çocukları dahi etkileyebilen bu hastalığın tam adı "Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı" olarak geçiyor. NASH kısaltması "Non-Alkolik Steato Hepatit" isminden geliyor. Türkiye’de 20 milyon yağlı karaciğer hastası bulunuyor ve bunun en az 2 milyonu siroz riski taşıyan ‘NASH’ hastası.
Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalıklarının iki çeşidi var. Biri, basit yağlanma, diğeri ise NASH. NASH siroza ilerleyebilen bir hastalık olduğundan çok daha önemli olarak görülüyor. Basit yağlanma ise sıklıkla ilerleyici değil ve genellikle önemli bir sağlık problemine yol açmıyor. Ancak hastalara yağlı karaciğer hastalığı teşhisi konduğunda gerçekte basit yağlanma olsa da yıllar boyunca bir formdan diğerine geçiş olabiliyor. Yani basit yağlanma NASH hastalığına çevrilebiliyor.
NASH HASTALIĞI NEDİR?
İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, "karaciğerde normalden fazla yağ birikimi tek başına görülebileceği gibi inflamasyon (iltihap) ile birlikte de görülebilir" diyor. Eğer karaciğer yağlanması iltihapla birlikte ise bu hastalığa NASH deniyor.
NASH aslında yağlı karaciğer hastalığının ciddi tipi. Non-Alkolik SteatoHepatit kelimlerinin baş harflerinin bir arada kullanılmasıyla hastalığa NASH adı verilmiş. 'Steato’ yağ, ‘hepatit’ ise karaciğerin iltihaplanması anlamına geliyor. Prof. Dr. Yılmaz, hastalık hakkında şu bilgileri veriyor:
"NASH hastalığında karaciğerinizdeki yağ ve hepatit karaciğer hücre hasarı ile birliktedir, bu durum zamanla karaciğerde fibrozis dediğimiz "nedbe" dokusunun oluşumuna yol açabilir. NASH hastalığında "nedbe" yıllar boyunca hasara paralel olarak artması durumunda siroz oluşur. NASH bu nedenle siroz ve karaciğer kanserine yol açabilecek bir hastalıktır."
NASH VE KARACİĞERE YAĞLANMASI ARASINDAKİ FARK
Prof. Dr. Yılmaz, basit yağlanma ve NASH arasındaki farkı şu şekilde açıklıyor: "Yağlı karaciğer hastalığının kabaca iki alt tipi vardır. Basit yağlanma ve NASH. Basit yağlanma adından da anlaşılabileceği gibi genellikle önemli bir sağlık sorununa yol açmaz, basit yağlanması olan kişilerde karaciğer kan testleri (AST ve ALT) genellikle normaldir. NASH’li hastalarda ise karaciğer kan testleri (AST ve ALT) genellikle hafif yüksektir. Ancak normal karaciğer kan testleri olanlarda NASH görülebileceği gibi, tersine yüksek karaciğer kan testleri olanlarda ise basit yağlanma gözükebilir. Yani yağlanması olan hastalarda hangi tip yağlı karaciğer hastalığı olduğunu (basit yağlanma mı? NASH mi ?) karaciğer kan testleri (AST, ALT) ayırt edemez. Ancak karaciğer testleri yüksek olanlarda NASH olma ihtimali daha yüksektir."
KARACİĞER HASTALIĞININ DAHA CİDDİ TÜRÜ: NASH
"NASH, yağlı karaciğer hastalığının ciddi türüdür. NASH’li hastaların karaciğer hücrelerinde yağlanmanın yanında karaciğer hücrelerinde şişme ve iltihap hücrelerinde artma gözükür. NASH’e zamanla nedbe dokusu artışı (fibrozis) şeklinde kalıcı karaciğer değişiklikleri eşlik edebilir. NASH’li hastalarda zamanla karaciğerdeki nedbe dokusu miktarının artması (evre 4 fibrozis=F4=siroz) hastalığın sirozla sonlanmasına yol açabilir. Nedbe dokusu artıkça normal karaciğer hücresi azalacak ve hücreler işlevselliğini kaybedecektir."
Siroza, karaciğer kanserine ve son olarak karaciğer nakline kadar gidebilen bu amansız hastalığı önlemek için yapabilecekleri eylemler hakkında farkındalık yaratmak amacıyla 2018 yılında ilk Uluslararası NASH Günü başlatıldı ve her yıl 9 Haziran Uluslararası NASH Günü ilan edildi.
Modern çağın en sinsi hastalığı NASH, alkole bağlı olmayan iltihaplı karaciğer yağlanması olarak da bilinen dünyanın en yaygın kronik karaciğer hastalığı. Türkiye’de 20 milyon yağlı karaciğer hastası bulunuyor ve bunun en az 2 milyonu siroz riski taşıyan ‘NASH’ hastası.
NASH'IN KESİN BİR İLAÇ TEDAVİSİ YOK!
Henüz ilaç tedavisi olmayan ve hiçbir belirti vermeden ilerleyebilen bu sinsi hastalık çocukları dahi tehdit edebiliyor. Çocukların yüzde 10’unda görülen yağlı karaciğer hastalığının ana nedeni sağlıksız beslenme ve hareketsizliğe bağlı obezite!
TEDAVİ ARAŞTIRMALARI DEVAM EDİYOR
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilaç tedavisi için çalışmalar bulunuyor. Türkiye’de yapılan Faz 2-3 ilaç çalışmaları Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü Müdürü ve Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Yağlı Karaciğer Alt Çalışma Grubu Başkanı İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Yılmaz tarafından koordine ediliyor. Prof. Dr. Yılmaz, dünyada 'Tıp Bilimine Yön Veren 100 Türk' arasında yer alıyor.