Giriş
Makat çatlağı nasıl belirti verir? Makat çatlağı tedavi edilebilir mi?
Anal fissür en basit tanımıyla makat bölgesinde çeşitli nedenlerle oluşan bir fissürdür. Bu bölgedeki yırtıklar efor ve sürekli efordan kaynaklanabileceği gibi ishalli bir kişide sık bağırsak hareketlerinden ve popo bölgesinin sürekli temizlenmesinden de kaynaklanabilir. Bu bölgede oluşan çatlaklar basit görünebilir ancak bölgenin hassasiyeti nedeniyle çok şiddetli ağrılara neden olabilirler. Bu ağrı, bağırsak hareketleri sırasında kalça bölgesine sıkışan, cam parçasına benzer keskin bir nesne gibi hissedilir. Makat çatlağı nasıl belirtiler verir, tedavisi var mıdır? Tüm bu soruların cevaplarını haberimizin detaylarından öğrenebilirsiniz...
Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Cenk Ersavaş makat çatlağı olarak bilinen anal fissür sorunu ile ilgili merak edilenleri sizler için anlatıyor.
Çatlağın boyutuna bağlı olarak değişen derecelerde kanama da olabilir. Aynı zamanda her bağırsak hareketi ağrılı olduğu için hastalar tuvalete gitmekten kaçınırlar. Bu koşullar kabızlığın şiddetini artırabilir ve hastalığın iyileşmesini engelleyebilir. Bazı hastalarda gluteal yarık anal kanalın daha geniş bir alanına yayılmış olabilir. Bu durumda hastalıktan kurtulmak daha zordur ve kabızlık ve ishal için alınan önlemler tedaviden daha büyük pay alacaktır.
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir
Anüste çatlak (anal fissür) sorunu olan tüm bireylerde bu bozukluğun belirtileri hemen hemen aynıdır. Ancak çatlağın boyutuna bağlı olarak duyusal semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebilir. En sık görülen belirtilen ise;
- Dışkılama sırasında yırtılma hissi
- Makatta ağrı ve şişlik
- Kanama veya hafif kan sızıntısına bağlı iç çamaşırında görülen lekelenmeler
- Dışkılama güçlüğü
- Yırtılma bölgesinde kaşıntı ve tahriş
Bu semptomların tümü genellikle anal fissürleri gösteren semptomlardır. Ancak hemoroid, makat apsesi veya siğiller gibi bazı durumlar, makat prolapsusu, rektum kanseri gibi bazı durumlar anal fissürlere benzer semptomlarla ortaya çıkabilir ve bu nedenle bu durumlarla karıştırılabilir. Bu nedenle yukarıdaki belirtiler ortaya çıkarsa hasta mutlaka bir doktora başvurmalı ve gerekli tetkik ve testleri yaptırmalıdır.
Makat çatlağı (anal fissür) neden olur?
Anal fissürlere kronik kabızlık, ishal, inflamatuar bağırsak hastalığı, doğum ve benzeri nedenler neden olabilir. Ayrıca makatta herhangi bir sebep olmaksızın çatlaklar oluşması da mümkündür. Çoğu hastada, dışkılamadaki zorluk, çatlak oluşmadan önce belirli bir süre devam eder. Çatlak oluşumuna katkıda bulunan bir diğer faktör ise dışkının çok sert olmasıdır. Tuvalete gitme ihtiyacı hissedilse de bu ihtiyacın geciktirilmesi dışkının kalın bağırsakta daha uzun süre kalmasına ve sertleşmesine neden olabilir. Ayrıca yetersiz sıvı alımı ve günlük diyette lifli ürünlere yeterince yer verilmemesi de sert dışkı oluşumuna katkıda bulunan faktörler arasındadır.
Anal fissür tanısı bir uzman tarafından detaylı bir fizik muayene ile kolaylıkla konulabilir. Gerekli görüldüğü takdirde rektal veya kolon bölgesini incelemek için endoskopi işlemleri de uygulanabilir. Anal fissür ile karıştırılabilecek benzer makat gelişleri tanı sırasında mutlaka düşünülmelidir. Bazı anal fissür vakalarında küçük göğüsler oluşabilir. Bunlar bazı durumlarda hemoroidal nozullarla karıştırılabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
Tedavi yöntemleri
Anal fissür tedavisinde ilk adım kabızlık sorununu ortadan kaldırmaktır. En iyi yol, sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı geliştirmektir. Tam tahıllı ekmek, bulgur, fasulye, meyve ve sebzeler ve yağlı tohumlar, diyet lifinin en iyi ve en sağlıklı kaynaklarıdır. Bu yiyecekleri düzenli olarak bir beslenme planına dahil etmek, dışkınızın hacmini ve kıvamını istenen şekle getirmede çok etkili olabilir. Ancak uzun süredir devam eden tedavi edilmemiş kama çatlakları için çatlak yüzey büyümesi ve meme oluşumu ameliyat gerektirebilir.
Dahili sfinkterotomi adı verilen bir prosedür, kronik anal fissürlerin tedavisinde sıklıkla tercih edilen prosedürdür ve iç makat kasının kesilmesi ve gevşetilmesi şeklinde uygulanır. Genel veya lokal anestezi altında yapılabilen bu işlem ile birçok kronik ileri anal fissür tedavi edilebilmekte ve hastalar 48 saat içerisinde günlük hayatlarına dönebilmektedir. Aynı zamanda anal kanaldaki basıncı azaltmaya yardımcı olan bir merhem tek başına veya anal fissür tedavisine ek olarak kullanılabilir. Son yıllarda kullanılmaya başlanan botulinum toksin enjeksiyonları da doğru hastada anesteziye gerek kalmadan çok kısa sürelerde uygulanabilen bir diğer tedavi yöntemidir.
Tedavi edilmeyen gluteal yarıklar ilerleyebilir ve kronikleşebilir. Bu gibi durumlarda cerrahi genellikle tek çözümdür. Eğer sizin de anal fissür probleminiz varsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve doktor kontrolünden geçmelisiniz.