Giriş
Mevsimsel alerjilere dikkat! Baharı kabusa çeviren alerjiyi yönetmenin yolları
Mevsimsel alerjiler bahar ayları yaklaşırken kapımızı çalmaya başlıyor. Ancak pandemide evlere kapanıp baharın gelişini bekleyenler, ilkbaharın neşesini açık hava etkinliklerinde yaşamak isteyenlerin mevsimsel alerjilere karşı dikkatli olması gerekiyor. Çünkü ilkbaharın gelişiyle çayır otlarının, çimenlerin ve ağaçların çiçek açmasıyla polenler çevreye saçılmaya başlıyor.
Bahar aylarının yaklaşmasıyla çocuk ve yetişkinlerin hayatını kökten etkileyen mevsimsel alerjiler konusunda bilgiler veren Çocuk Alerji, Göğüs Hastalıkları Uzmanı ve Alerji Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, bahar aylarında alerjenlerle savaşmanın ipuçlarını açıkladı.
Polenlere karşı alerji, bronşlarda alerjik astım, burunda alerjik rinit ve gözlerde göz alerjisi şeklinde kendisini gösterdiğini söyledi. Prof. Dr. Akçay bahar alerjilerinin hastayı çok rahatsız ettiğini, yaşam kalitesini bozduğunu, alerjik bulgular nedeniyle hastaların iyi uyuyamadığını, bu nedenle yorgunluk ve halsizlik hissettiklerini, bunun sonucunda konsantrasyon ve öğrenme yeteneğinde azalma olduğunu belirtti.
Mevsimsel alerjiye sahip olanların alerjenlerle nasıl savaşacağı konusunda gündelik ipuçları verdi. Çünkü ilkbaharın gelişiyle çayır otlarının, çimenlerin ve ağaçların çiçek açmasıyla polenler çevreye saçılıyor. Doğanın bir mucizesi olan polenler, bitkilerin çevreye yayılıp çoğalmasına yardımcı olmakla birlikte polen alerjisi olan kişilerin bahar aylarını kabusa çevirebiliyor. Pandemi sırasında kamp, yürüyüş, bahçe, toprak gibi açık hava aktivitelerine yönelen bireyler, Covid-19 açısından daha güvenli bir ortamda bulunsalar dahi, polenler sebebiyle risk altına giriyor.
Kıyafetlerinizi açık havada kurulamayın, hepa filtreli hava temizleme cihazlarından yararlanın
Dışarıda giyilen giysiler eve gelindiğinde değiştirilmeli ve temizlenmelidir. Mümkünse ılık bir duş almak, burunları su ile gargara etmek, özellikle saçların yıkanması saçlara yapışan polenlerin temizlenmesi noktasında oldukça faydalıdır. Zira polen, elyaflara kolayca yerleşebilir ve daha sonra çamaşırları giydiğinizde semptomları tetikleyebilir
Eğer alerjiniz çok yüksek düzeydeyse, çamaşırlarınızı yıkadıktan sonra dışarıda değil de, kurutma makinesinde kurutabilirsiniz.
HEPA FİLTRELİ HAVA TEMİZLEME CİHAZLARI KULLANABİLİRSİNİZ
Taşınabilir Hepa "High Efficiency Particulate Arresting" yani "Yüksek Etkinlikte Partikül Yakalayıcı" filtreli hava temizleme cihazı kullanmanız, Hepa filtreli bir elektrik süpürgesiyle düzenli bir şekilde evi süpürmeniz, arabanızdaki ve evinizdeki klimanın polen filtrelerini sıklıkla değiştirmeniz faydalı olacaktır. Alerjiyi yenmek için açık hava egzersizleri önemlidir ancak zamanlama kritiktir.
ARABA FİLTRELERİNİ DEĞİŞTİRMEYİ UNUTMAYIN
Günümüzde tüm arabalara takılan filtreler, kaynaklarından bağımsız olarak partikül maddeyi ~ 0,7 ila 74 µm arasında etkili bir şekilde tutar. Bu nedenle, tüm polen ve polen parçaları bile düzenli olarak camlar kapalıyken arabaya girmelerini engellemesi ve polen alerjisinden muzdarip sürücüleri korumalıdır.
Araba yolculuğu sırasında araba filtrelerinin yararlı etkisini gösteren klinik bir çalışma bugüne kadar yayınlanmış gibi görünmüyor. Öte yandan, hapşırma sırasında refleks göz kapaklarının kapanması da dahil olmak üzere trafik kazalarının %7'sine kadarından alerjilerin sorumlu olduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. Ancak – arabalardaki en iyi filtreler bile eskir ve dış havadaki küçük parçacıkların (PM 2.5 ) filtreleme etkisinin azaldığı kanıtlanmıştır. Polen alerjisi olanların filtreyi yaklaşık 2 yılda bir değiştirmeleri önerilir.
Açık havada şapka ve gözlük kullanın, egzersiz için uygun saatleri seçin
Alerjiyle mücadelede başarılı olmak için başınıza şapka, gözlerinize polen girmesini önlemek için güneş gözlüğü takabilirsiniz. Özellikle bahar aylarında dışarıya çıkılırken maske kullanımı ve gözlerin yan kısımlarını da örten güneş gözlükleri kullanmak, bahar alerjisini kontrol etme aşamasında etkilidir.
AÇIK HAVADA EGZERSİZ YAPMAK İÇİN İDEAL ZAMAN
Yağmur, poleni aşağı iter. Hafif bir yağış sırasında egzersiz yapmak, alerjiniz olduğunda açık havada olmak için en iyi zamanlardan biri olabilir.
Sigaradan kaçının!
Sigara kullanımı tıkalı, akan ve kaşıntılı burnu ve gözlerin sulanmasını tetikler. Bahar aylarının gelmesiyle beraber kamusal alanlarda, park ve bahçelerde geçirilen zaman artar. Açık havada vakit geçirirken sigara içilen ortamlardan uzaklaşmak, sigara içilmeyen kolektif dış mekanları, otel odalarını ya da restoranları seçmekte yarar vardır. Unutulmamalıdır ki odun yanan şömine ateşinden çıkan dumanlar ve aerosol spreyler gibi semptomlarınızı arttıracak diğer duman türlerinden kaçınmalısınız.
Hava durumunu takip edin! Yürüyüş için sabah saatlerini tercih etmeyin
En yüksek polen sayısı genellikle sabah güneş doğmaya başladığında olur. Yürüyüş için öğleden sonra veya akşam geç saatlerini tercih etmelisiniz.
Bahar alerjisi gibi mevsimsel alerjiniz varsa, yerel hava durumu raporlarını da takip etmelisiniz. Daha yüksek polen oluşumuna neden olan yüksek ısının olduğu günleri, fırtınalar sırasında oluşan rüzgârı fark ederek önlem alabilirsiniz. Bu günler muhtemelen "fırtına astımı" olarak bilinen bir fenomene neden olabilir. Astımlılar özellikle fırtınadan sonra dışarı çıkarlarsa şiddetli reaksiyonlar gösterebilirler
Covid-19 döneminde kullanılan maskeler, polenle teması önemli derecede azalttı. Özellikle bu günlerde mesafeli bir şekilde vakit geçirseniz de, açık havada bile maske takmaya devam edebilirsiniz.
ETKİLİ MASKE KULLANIN
COVID dönemi maskeleri, polenle teması azaltır. Birçok insanın maske taktığından bu yana daha az mevsimsel alerji semptomu yaşadığı gözleniyor.
Maske takılıyken egzersiz yapmak güvenlidir. Alerjiler maske ile çalışmayı zorlaştırmamalıdır, bu nedenle nefes almakta güçlük çekiyorsanız bir profesyonelden yardım almalısınız.
Polen mevsimi boyunca maske takmak, özellikle polen yükünün yüksek olacağı tahmin edilen günlerde, polen alerjisi olanlar için farmakolojik olmayan etkili bir seçenek olarak önerilebilir. Bu şekilde, polen alerjisi hastaları, virüslere (örn. koronavirüsler), bakterilere veya hava kirliliğine karşı maske takmanın da bazı faydaları olacaktır.
Önemli bir burun tıkanıklığınız yoksa sadece üst solunum yolu alerjileri nefes almanızda çok fazla sorun yaratmamalıdır. Eğer bir solunum güçlüğü çekiyorsanız, astım olasılığı için değerlendirilmeniz gerekebilir.
Burnunuzu temizleyin!
Mevsimsel alerjilerin yoğun görüldüğü zamanlarda burun için nazal durulama, burnunuzda bulunan mukusu temizlemesinin yanı sıra o bölgedeki alerji semptomlarını seyreltebilir. Bunun yanı sıra ince mukusu ve bakterileri uzaklaştırıp postnazal akıntıyı hafifletebilir.
Burnun su ile sık sık gargara edilmesi faydalı olacaktır. Burun temizleme kitleri kullanılabilir.
Burun içinin yıkanması için fizyolojik tuzlu su solüsyonlarını 1 litre suya 1 çay kaşığı tuz koyarak hazırlayabilirsiniz.
Bunun yanı sıra daha yoğun tuzlu su hipertonik serum fizyolojik solüsyonları kullanılabilirsiniz. Bu suları da 1 litre suya 2 çay kaşığı tuz ölçüsü ile hazırlayabilirsiniz. Bir çalışmaya göre, ikincisi daha iyi bir etkiye sahiptir.
Günde bir veya iki kez nazal irrigasyonun etkileri, bu uygulamaya başladıktan sonraki ilk 4 hafta içinde hissedilir. Aynı zamanda, ilaç tedavisine ek olarak nazal irrigasyonun, aynı seviyede semptom kontrolü sağlarken, ilaca yaklaşık %30 tasarruf sağlayabileceğini de belirtmek önemlidir.
ALERJİYE KARŞI ETKİN TEDAVİLER
Polen alerjiiye (mevsimsel alerji) karşı nazal merhemler, tozlar ve yağlar kullanılabilir.
Merhemlerin, tozların veya yağların nazal mukozaya uygulanması, bunların burun içine emilen polenleri püskürtmek veya alerjenlerinin mukoza zarlarına girmesini önlemek için bir bariyer görevi gördükleri ve böylece inflamatuar reaksiyonları ve semptomları önlediği fikrine dayanır.
Genel olarak, çok sayıda çalışma, burundaki selüloz tozunun, alerjenlerin ve havadaki partiküler maddelerin penetrasyonuna karşı etkili bir bariyer olduğunu göstermektedir. Bu nedenlerden açık havada kaldığımız sürede polen alerjisi olanların burun etrafına bu merhemlerden kullanması faydalı olabilir.
ALERJİYE KARŞI BURUN İÇİNE IŞIK (FOTOTERAPİ) TEDAVİSİ
Burun içine fototerapi uygulanmasının faydalı olduğuna yönelik çalışmalar vardır. Bununla birlikte, dermatolojiden elde edilen bilgilere ve mukoza zarlarında olası epitel hasarına ilişkin genel değerlendirmelere dayanarak, UV ışığının lokal olarak uygulanmasının, özellikle bu tür bir uygulamanın fizyolojik olmadığı bir mukozal yüzey üzerinde risksiz olmadığı belirtilmelidir. Bu nedenle, bu yöntem her polen alerjisine önerilmesi doğru olmaz.
POLEN ALERJİSİNE KARŞI AKUPUNKTUR TEDAVİSİ
Standart ilaç tedavisine yeterince yanıt vermeyen veya dayanılmaz yan etkiler yaşayan alerjik rinitli bireyler için akupunktur değerli olabilir. Muhtemelen, etki büyük ölçüde akupunktur uzmanının deneyimine ve muhtemelen hastanın metodolojiye katılma isteğine bağlı olacaktır.