Giriş
NASA: Tonga’daki yanardağ stratosfere eşi görülmemiş miktarda su buharı püskürttü
NASA’dan yapılan açıklamada, Ocak’ta Okyanusya kıtasının orta ölçekli ülkelerinden biri konumunda olan Tonga’da meydana gelen yanardağ patlamasıyla 58 binden fazla olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek kadar büyük bir su buharı bulutunun Dünya yüzeyinden 12 ila 53 kilometrede bulunan stratosfere püskürtüldüğü ve bu büyük miktarda su buharının, Dünya’nın küresel ortalama sıcaklığını geçici olarak etkileyebileceği belirtildi.
NASA’dan yapılan yazılı açıklamada, NASA’nın su buharı ve ozon da dahil olmak üzere atmosferik gazları ölçen Aura uydusundaki Mikrodalga Limb Siren (MLS) cihazının yaptığı tespite göre Ocak’ta Okyanusya kıtasının orta ölçekli ülkelerinden biri konumunda olan Tonga’da meydana gelen yanardağ patlamasıyla atmosfere gönderilen büyük miktarda su buharının Dünya yüzeyini geçici olarak ısıtmasına neden olabileceği belirtildi.
Açıklamaya göre, Pasifik Okyanusu’nda Tonga’da Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağı 15 Ocak’ta patladığında dünyanın dört bir yanına hızla yayılan bir tsunami gönderdi ve dünyayı iki kez çevreleyen bir ses patlamasına neden oldu. Söz konusu yanardağ patlamasıyla 58 binden fazla olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek kadar büyük bir su buharı bulutu Dünya’nın stratosferine püskürtüldü ve bu büyük miktarda su buharı, Dünya’nın küresel ortalama sıcaklığını geçici olarak etkileyebilir.
“DAHA ÖNCE HİÇ BÖYLE BİR ŞEY GÖRMEMİŞTİK”
Tonga yanardağının, Dünya yüzeyinden yaklaşık 12 ila 53 kilometrede bulunan atmosfer tabakası stratosfere gönderdiği su buharı miktarını inceleyen yeni bir araştırmaya öncülük eden NASA’nın Güney Kaliforniya’da bulunan Jet Propulsion Laboratuvarı’nda atmosfer bilimcisi olan Luis Millan, “Daha önce hiç böyle bir şey görmemiştik” dedi. Geophysical Research Letters (Jeofizik Araştırma Mektupları) akademik dergisinde yayınlanan araştırmada Millan ve meslektaşları Tonga’daki patlamanın, Dünya’nın stratosferine yaklaşık 146 teragram (1 teragram 1 trilyon grama eşit) su buharı gönderdiğini tahmin ediyor. Bu miktarın da atmosfer tabakasında zaten mevcut olan suyun yüzde 10’una eşit olduğu ifade ediliyor.
SU BUHARI STRATOSFERDE BİRKAÇ YIL KALABİLİR
Volkanik patlamaların nadiren stratosfere büyük miktarda su gönderdiği belirtilen açıklamada, NASA’nın ölçümleri yaptığı 18 yılda, 2008’de Alaska’daki Kasatochi olayı ve 2015’te Şili’deki Calbuco patlaması olmak üzere yalnızca 2 patlamanın daha bu kadar yüksek irtifalara kayda değer miktarda su buharı gönderdiği ifade edildi. Bu olayların Tonga’ya kıyasla önemsiz kaldığı ve önceki her iki patlamadan gelen su buharının hızla dağıldığı ancak Tonga yanardağı tarafından gönderilen su buharının ise stratosferde birkaç yıl kalabileceği belirtildi. Ayrıca açıklamada, su buharı ısıyı hapsettiği için patlamadan kaynaklanan büyük miktarlardaki su buharının küçük, geçici bir ısınma etkisine sahip olabileceği ancak iklim değişikliği koşullarını daha da kötüleştirmesinin beklenmediğine yer verildi.