Nazarlık nedir? Gigi Hadid ve diğer ünlüler neden bayılıyor?

Son yıllarda nazarlık moda dünyasına da girdi. Kim Kardashian ve Jennifer Aniston birçok kez nazar boncuklu takılarıyla görüntülenirken, manken Gigi Hadid de Göz temalı ayakkabı modelleri üreteceğini duyurmuştu. Meghan Markle'ın nazarlıkla görülmesi zaten olay oldu. En son ise Gigi Hadid'in sevgilisi Zayn Malik’in de dikkatini çekti. Bir hafta önce ünlü mücevher tasarımcısı George Khalife, Hadid ve Zayn Malik’e göz motifli bileklikler hediye etti. Peki nazarlığa olan bu merak nereden çıktı? Bahçeşehir Üniversitesi'nden sanat tarihi profesörü Dr. Neşe Yıldıran, ilk nazar boncuğunun M.Ö. 3300'lü yıllara dayandığını söylüyor. Mezopotamya'nın en eski şehirlerinden biri olan ve bugünkü Suriye sınırları içinde olan Tell Brak'taki kazılarda nazar boncuğu bulundu. Kaymaktaşından oyma geometrik figürler şeklindeydi. Ancak bunlar bugün bildiğimiz mavi boncuklara benzemiyordu. Bunlar Akdeniz bölgesinde M.Ö. 1500'lü yıllarda ortaya çıkıyor. Yıldıran'a göre, Ege adaları ve Anadolu'daki cam nazar boncukları doğrudan cam üretiminin gelişmesi ile ilgiliydi. Mavi renk ise Mısır'daki yüksek oksitli sırlı kilden kaynaklanıyor. Bakır ve kobalt karışımlı kil fırınlanınca mavi renk alıyor. Yıldıran, Mısır'daki kazılarda çok sayıda mavi Horus Gözü ya da 'Ay gözü'ne rastlandığını söylüyor. Günümüzdeki nazar boncuğu bunlara dayanıyor olabilir. Ayrıca eski Türk kabileleri, Gök Tanrısı 'Tengri'nin rengine yakınlığından dolayı bu mavi renge hayranlık duyuyordu. Bu nedenle kobalt ve bakır kullanımını benimsemiş olabilirler. Mavi nazar boncukları bölgede giderek yayıldı; Fenikeliler, Asurlular, Yunanlar, Romalılar ve Osmanlılar tarafından kullanıldı. Nazar boncuğu kullanımı Akdeniz ve Levent bölgesinde daha fazla yoğunlaşmış olsa da ticaret ve imparatorluğun büyümesi yoluyla dünyanın farklı köşelerine de yayıldı. Dünyada mistik kötü güçlere, kem gözlere karşı nazarlık en yaygın koruyucu olarak işlev görmüştür. Nazarlığa sadece İstanbul pazarlarında değil uçakların dış cephesinde ve çizgi romanlarda da rastlanıyor. Son yıllarda nazarlık moda dünyasına da girdi. Kim Kardashian birçok kez nazar boncuklu takılarıyla görüntülenirken, manken Gigi Hadid Instagram profilindeki bio kısmına nazar boncuğu emojisi koydu. Bir hafta önce ünlü mücevher tasarımcısı George Khalife, Hadid ve Zayn Malik’e göz motifli bileklikler hediye etti. Verdiği bir röportajda Hadid ve Malik çiftine hediye ettiği göz motifli bilezikler hakkında konuşan Khalife, “Nazar boncuğuna nasıl karar verdiğimizi hatırlamıyorum ama Gigi bana ‘Bu çok komik biz de nazar boncuklarından bahsediyorduk,’ demişti” dedi. “Hepimiz Orta Doğuluyuz, bizim kültürümüzde bu motifin kıskançlığı kovduğuna inanılıyor. Herkes onlar hakkında konuşuyor ve tüm gözler onlarda. Bu nedenle bu göz motifli bileziği tasarladım ve onlara ‘Merak etmeyin, bu sizi koruyacak,’ dedim,” diye ekleyen Khalife Zayn ve Gigi’yi nazardan koruyor! Kem gözün nasıl ortaya çıktığını anlamak için önce nazar boncuğu ile kem göz arasındaki farkı anlamak gerekir. Göz şeklindeki nazar boncuğunun 'kem göze' karşı koruyucu görevi gördüğüne inanılır. Kem gözün ardında yatan şey kıskanma ve imrenme duygusudur. Nazarlık binlerce yıl öncesine dayanıyor; nazarın kökenini tespit etmekse çok daha zor. Büyük başarı kazanmış insanların etrafındaki kişilerin kıskançlığını üzerine çektiğine, nazar nedeniyle kişinin talihinin tersine dönebileceğine inanılır. Bu inanç kültürler arasında olduğu kadar kuşaklar arasında da varlığını korumuştur. Frederick Thomas Elworthy'nin nazar konusundaki araştırmaları, nazarlık simgesine Yunanlarda olduğu kadar İrlanda masallarında da rastlandığını, pagan bağlamına rağmen İncil ve Kuran gibi dini kitaplarda da yer aldığını gösteriyor. Altınbaş'ın nazar boncuklu bilekliği lidyana.com'da 407 TL. Bu sarı altın yüzük Atasay'da 900 TL'den başlayan fiyatlarla. Bu şahmeran So Chic'te 149 TL. Bu sade tasarım altın nazar boncuklu kolye Koçak Gold'da yaklaşık 1.500 TL civarı.