Uzmanı uyardı: Fazla kilosu olan erkeklerde kısırlık riskine dikkat! Akdeniz tipi beslenme şekli ve düzenli egzersiz uygulanmalı

Emir Ceran / Posta.com.tr İnsan vücudundaki tüm yapıların bir düzen içinde işleyişine devam edebilmesi için sağlıklı ve dengeli beslenme son derece önemlidir. Pandemi gibi dünyada 1 milyar insanı (her 8 insandan 1’ini) etkileyen obezite; kalp hastalıkları, diyabet, tansiyon gibi pek çok kronik hastalığın oluşmasına yol açarken üreme fonksiyonları üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır diye konuşan Üroloji Uzmanı Dr. Taha Uçar; “Fazla kilosu olan erkeklerde östrojen, testosteron, FSH, LH, leptin, insulin gibi bazı hormonlar olması gerekenden fazla veya az üretilebilir. Obezite sertleşme sorununa yol açabilir ya da testislerde sıcaklık artışına bağlı olarak kısırlığa sebep olabilir. Sonuç olarak obeziteye bağlı sperm sayısında azalma, sperm kalitesinde bozulma veya sperm hareketliliğinde düşüklük yaşanabilir. Tüm bu faktörler değerlendirildiğinde erkek üreme fonksiyonlarını bozan obezite probleminin kısırlık riski oluşturduğu gözlemlenmektedir. Erkek vücudunda fazladan bulunan her 10 kilonun, kısırlık riskini yaklaşık olarak %10 oranında artırdığı düşünülmektedir.” dedi. Her geçen gün pek çok insanın sağlığının bozulmasına, kalıtsal hastalıklar oluşmasına neden olan obezite günümüzde adeta küresel bir salgın haline gelmiş durumdadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre son 10 yılda yapılan araştırmalar neticesinde obez insanların sayısında %10-30 oranında artış olduğu bilinmektedir. Sadece yetişkinler için değil aynı zamanda ergenler ve çocuklar için de bir sorun olan obezite, son yıllarda ergen ve çocuklarda 4 kat artış göstermiştir. Obezite pek çok sağlık sorununun hem sonucu hem de nedenidir. Obezite insanların vücudundaki bütün sistemleri olumsuz etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur ve obezitenin etkilediği sistemlerden bir tanesi de üreme sistemidir. Fazla kilo kadın ve erkeklerde üreme fonksiyonlarında bozulmaya neden olur. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalara göre obezitenin sperm kalitesi üzerinde olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir diyen Dr. Taha Uçar; “Vücutta biriken yağ hücrelerinden salınan östrojen miktarındaki artış, testosteron seviyesindeki düşüş ve diğer üreme hormonlarında dengesizlikler sperm üretiminin azalmasına yol açar. İdeal kiloda olan erkeklere göre, obez erkeklerde testosteron seviyesi yaklaşık olarak %25 civarında geriler. Fazla kilolu olan erkeklerde sperm sayısında azalma veya hiç sperm bulunmaması (azospermi), sperm kalitesinde, şeklinde bozulma ve sperm hareketliliğinde düşüklük görülebilir. Aynı zamanda obezite spermin DNA’sında bozulmaya ve epigenetik hasarlara da neden olabilir. Bu durum gebelik elde edilse bile düşüğe, erken doğuma veya bebekte sağlık problemleri ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca, testis bölgesindeki yağlanmaya bağlı olarak gelişen ısı artışı da sperm üretimini olumsuz etkiler. Hormonal düzenin olumsuz anlamda etkilenmesi, bazı erkeklerde şişmanlığa bağlı olarak cinsel isteğin azalması ve iktidarsızlık gibi problemlere yol açabilir” şeklinde ifade etti. Gebelik kendiliğinden oluşan bir süreç olsa da doğal yollarla gebelik elde etme şansı her çift için aynı değildir. Düzenli olarak 1 yıl süresince korunmasız cinsel ilişki olmasına rağmen gebelik elde edememe durumu kısırlık olarak ifade edilir. Kısırlığın bazı çiftlerde kadından, bazı çiftlerde erkekten veya bazen her ikisinden de kaynaklandığı görülebilir. Hormonal faktörler, birtakım kronik hastalıklar, çevresel etmenler veya genetik kaynaklı problemler çocuk sahibi olmayı engelleyen kısırlık sebepleri arasındadır. Bunlara ek olarak yapılan araştırmalara göre kısırlık ile ilgili olduğu görülen sağlık sorunlarından bir tanesi de obezitedir diyen Dr. Taha Uçar; “Erkek kısırlığına sebep olan faktörlerin iyi değerlendirilmesi ve vakit kaybetmeden hastaya uygun tedaviye başlanması son derece önemlidir. Obezite tedavisi için öncelikle obeziteye sebep olan faktörlerin iyi saptanması gerekir. Tedavinin ilk kuralı beslenme alışkanlıklarını ve yaşam tarzını değiştirmektir. Bu durumlarda da hastanın boy ve kilo oranına bağlı olarak değişen alternatif tedavi yöntemleri mevcuttur. Bebek sahibi olmak istemesine rağmen gebelik elde edemeyen ve obezite problemi yaşayan çiftler için aşılama ya da tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleri ile gebelik şansını artırmak mümkündür. Günümüzde bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmeler ile birlikte spermiogram testinin sonucunda sperm sayısında düşüklük veya hiç sperm görülmemesi durumunda dahi erkeklerin çocuk sahibi olma şansı vardır. Dolayısı ile obezitenin sperm sayısı ve kalitesi üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu bilinmekle birlikte obez erkeklerin yardımcı üreme yöntemleri ile bebek sahibi olma şansı olduğu da unutulmamalıdır” diye belirtti. Beslenme ve üreme sağlığı arasında kurulan bilimsel köprüler son yıllarda ortaya konulan araştırma sonuçlarıyla daha net fark edilebilir bir boyuta ulaşmıştır. Sperm sayısının ve kalitesinin azalmasına, sperm hareketliğinin düşmesine neden olan faktörlerden biri olan obezitenin oluşmasına zemin hazırlayan en önemli etmenler sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşamdır. Kişinin besinlerle aldığı enerjinin harcadığı enerjiden fazla olması kilo artışına neden olmaktadır diye konuşan Dr. Taha Uçar; “Çocuk sahibi olmayı planlayan ve kilo problemi olan baba adaylarının gebelik planlamadan en az altı ay öncesinden egzersizlere başlaması ve sağlıklı beslenme programı oluşturarak yaşam pratiklerini değiştirmesi gerekir. Bu aşamada hekimin önerileri doğrultusunda özel olarak hazırlanan diyet ve egzersiz programına sadık kalmak son derece önemlidir. Akdeniz tipi beslenme şekli benimseyip antioksidan içerikli yiyecekler tüketmek, mevsiminde taze meyve-sebze yemek, uzman kontrolünde vitamin desteği almak kilo verme sürecine katkı sağlarken sperm parametrelerinin de normal değerlere ulaşmasını destekleyecektir. Tüp bebek sürecindeki çiftlerde de takipler süresince kilo verilmesi ve sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması sürece katkı sağlayacaktır” şeklinde önerilerde bulundu.