Giriş
Özel sektörde maaşlara zam ne olacak? İşte çarpıcı anket sonucu
Asgari ücret, memur ve emekliye zam oranlarının belli olmasının ardından geride bir tek özel sektör çalışanları kaldı. Son olarak yapılan bir ankette işverenlerin yüzde 43’ünün çalışanlarına yüzde 30'un üzerinde zam yapacağı belirtildi. Peki özel sektörde zam aralığı ne olur? Şirketler ocak zammının yanı sıra ara dönemde çalışanlarına tekrardan bir iyileştirme yapar mı? İşte detaylar...
Asgari ücrete yapılan yüzde 30’luk zam sonrası milyonlarca özel sektör çalışanı kendilerine yapılacak yeni zammı merak ediyor.
Asgari ücret, memur ve emekliye zam oranlarının belli olmasının ardından geride bir tek özel sektör çalışanları kaldı. Şirketler 2025 yılı zammı için planlamalarını bu ay itibarıyla tamamlamaya başladılar. Özel sektör çalışanları şubat ayı itibarıyla zamlı maaşlarını almaya başlayacaklar.
Online bir iş bulma platformu tarafından yapılan ankette işverenlere, asgari ücrete yapılan zam oranı soruldu. Yapılan ankette işverenlerin yüzde 43’ü yüzde 30 olan asgari ücretin üzerinde zam yapmayı planladıklarını dile getirdi.
‘Asgari ücretin üzerinde zam yapacak mısınız?’ sorusu üzerine işverenlerden yüzde 43 olumlu, yüzde 32 olumsuz yanıt geldi. Yüzde 25’lik kesim ise henüz karar vermediğini söyledi.
Öte yandan işverenler maaş planlamalarını neredeyse tamamladı. Peki özel sektörde maaş zam oranları hangi aralıkta olacak? Yüzde 30 ve üzeri zam mümkün mü? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada ihtiyaç olursa asgari ücrete ara dönemde güncelleme yapılabileceğini söyledi. Peki şirketler ara dönemde de inisiyatif kullanarak maaş güncellemesine gider mi?
‘ZAM İŞVERENİN TAKDİRİNDE’
Milliyet.com.tr'nin haberine göre, konuyla ilgili tüm merak edilenleri değerlendiren Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu ifadeleri kullandı:
“İş kanununa bakıldığında maaş zamları için herhangi bir yasal düzenleme yoktur. Eğer çalışan asgari ücretin üzerinde bir maaş alıyorsa zam kıstası işverenin takdirine bırakılmıştır.
Burada iki istisna devreye girmiştir.
I. İşçi ile işveren arasında iş sözleşmesinde yazılı bir madde varsa,
II. Toplu iş sözleşmesine tabi bir işyeri ise, zam yapma yükümlülüğünün bulunduğunu belirtmek isterim. Buradakilerin dışında olan durumlarda ise şirketlerin ücret politikası ön plana çıkmaktadır.
‘MAAŞLAR TECRÜBE VE PERFORMANSA GÖRE DEĞİŞİR’
Dönem itibarıyla yeni maaşlar belirlenirken personelin performansına, tecrübesine bağlı olarak değişiklikler olabilir. Yalnız unutmamak gerekir ki aynı departmanda çalışan iki personelin maaş zamları farklı belirlendiği takdirde bu durum iş kanununun eşit davranma ilkesine aykırı olarak hareket ettiğinden dolayı işçi için haklı fesih sebebini doğurur.
ÖZEL SEKTÖRDE YÜZDE 30 VE ÜZERİ ZAM MÜMKÜN MÜ?
Evet, burada %30’un üzerinde bir maaş farkı verilebilir. Bu tabi işletmenin maddi gücü ile de doğru orantılıdır. İçinde bulunduğumuz durumda ülkenin geçmiş yıl enflasyonu %44,38 olarak açıklanmıştı. Ayrıca bu yılki enflasyon hedefinin de %21 olduğunu göz önünde bulundurmak gerektiğinin altını çizmek isterim. Burada asgari ücretin bu yıl içerisinde bir kere revize edileceği tahmini de göz önünde bulundurulmalıdır.
NE KADAR ZAM YAPILMALI?
Hakkaniyet açısından 17 bin TL’lik asgari ücretin %30 zamla 22 bin 104 TL’ye yükseltilmesinden dolayı minimum %30’luk bir farkın asgari ücrete komşu olan ücretlere de yapılması gereklidir.
ÖZEL SEKTÖRDE ZAM ARALIĞI NE OLUR?
Net bir oran vermek gerekirse %30 ile %50 arasında bir banda yerleştirilebileceğini söyleyebiliriz.
BAKAN IŞIKHAN’IN AÇIKLADIĞI ÜZERE ARA DÖNEMDE BİR ZAM GÜNDEME GELİR Mİ?
Evet, gelebileceği kanaatindeyim. Ara dönemlerde veya yıllık olarak bunu belirlemek için işçi ve işveren sendikaları Çalışma Bakanlığı bünyesinde bir araya gelebilir.
Ayrıca yabancı sermayeli kredi derecelendirme şirketleri ve bankaların bu konuda ülkemiz için verilen tavsiye mektubunun ara satırlarında ücretlere yapılan artışın %30 ve altında kalması durumunda ara dönemde tekrar değerlendirilebileceği yazmaktaydı.
Gerçekleşmiş olan %44,38’in altında bir zam oranı verildiğinden kaynaklı muhtemel olarak bu yılın Temmuz ve sonrası için tekrar belirleme yapılabileceği kanaatindeyim.
ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM OLMASA BİLE ŞİRKETLER TEMMUZDA MAAŞLARA İYİLEŞTİRME YAPAR MI?
Evet, yapacaklarını tahmin ediyorum. Zaten kurumsal şirketlerimizin çoğunluğu 2024 yılı Aralık ayında bir sonraki dönemin bütçelerini ayarlarken %50, %55 bir fark eklediğini bilmekteyiz. Küçük esnaf ve KOBİ niteliğindeki firmaların ise bu oranı biraz daha aşağıda belirleyeceğini tahmin etmekteyim. İşletmelerin yeni dönem için maaş ayarlamalarını ocak sonuna kadar netleştireceklerini düşünüyorum.”