Giriş
Parkinson hastalığında evreler, günlük hayata etkileri ve tedavi yöntemleri
Parkinson hastalığının beş evresi bulunuyor. İlk evrede günlük hayatı engellemeyen hafif semptomlar görülürken, zaman içinde duruşa, yürümeye etki eden semptomlar oluşmaya başlıyor. Evreler ilerledikçe belirtiler kötüleşiyor. Parkinson'un erken yakalanması ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınması, bu süreçte hastaların günlük egzersizlerine devam etmesi gerekiyor. Nedeni tam olarak bilinemeyen Parkinson için aynı zamanda cerrahi tedaviler de var. Posta.com.tr okuyucuları için Parkinson hastalığının tüm evrelerini inceledik, hastalığa dair en merak edilen sorulara yanıt aradık.
Parkinson, özellikle 60 yaş üstünde görülen ancak daha erken yaşlarda da karşılaşılabilen, nedeni tam olarak bilinemeyen nörolojik bir rahatsızlık. Beyindeki nöronların işlev bozukluğu sonucu ortaya çıkan, kronik ve ilerleyici giden, hareket bozukluğuna neden olan bu hastalık daha çok 50 yaş ve sonrasında görülmeye başlanıyor.
Çoğunlukla vücudun bir tarafında hareketlerin ileri derecede yavaşlaması, genellikle istirahat halindeyken ellerde görülen sürekli ve ritmik titreme, kasların düzensiz kasılması sonucu oluşan vücutta sertlik hissi ve duruş bozukluklarıyla ortaya çıkan Parkinson hastalığı, vücudun bir tarafında başlıyor ve bulgular yıllar içinde artarak vücudun diğer tarafına da geçiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Tülay Alışkan Oral ve Nöroloji Uzmanı Dr. Hakan Çavuş'a 11 Nisan Parkinson Günü kapsamnda, Parkinson hastalığı hakkında çok sık merak edilen soruları sorduk.
PARKİNSON NASIL İLERLER, EVRELERİ NELERDİR?
Parkinson hastalığını 5 evreye ayırabiliriz.
- Birinci evrede kişi genellikle günlük aktivitelere engel olmayan hafif semptomlara sahiptir. Titreme ve diğer hareket semptomları vücudun yalnızca bir tarafında görülür. Duruş, yürüme ve yüz ifadelerinde değişiklikler meydana gelir.
- İkinci evrede belirtiler kötüleşmeye başlar. Titreme, katılık ve diğer hareket semptomları vücudun her iki tarafını da etkiler. Yürüme sorunları ve duruş bozukluğu belirgin olabilir. Kişi yine de yalnız yaşayabilir ancak günlük işleri yapmak daha zorlaşmıştır.
- Üçüncü evre orta aşama olarak kabul edilir, denge kaybı ve hareketlerin yavaşlığı ayırt edici özelliklerdir. Düşmeler daha yaygındır. Kişi hala tamamen bağımsızdır, ancak semptomlar giyinme ve yemek yeme gibi aktiviteleri önemli ölçüde bozar.
- Dördüncü evrede semptomlar şiddetli ve sınırlayıcıdır. Yardımsız ayakta durmak mümkündür, ancak hareket için bir yürüteç gerekebilir. Kişi günlük yaşam aktivitelerinde yardıma ihtiyaç duyar ve tek başına yaşayamaz.
- Beşinci ve son evrede bacaklardaki sertlik, ayakta durmayı veya yürümeyi imkânsız hale getirebilir. Kişi tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duyar veya yatalaktır. Tüm faaliyetler için 24 saat bakım gereklidir. Kişi halüsinasyonlar ve sanrılar yaşayabilir.
PARKİNSON KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Çok nadir olarak genç yaş gruplarında görülse de daha çok 60 yaş üzeri kişilerde görülüyor. Genellemek gerekirse, Parkinson hastalığını daha çok 50 yaş ve sonrasında görmeye başlarız. Sıklığının 40 yaş ve üstü genel popülasyonda yüzde 0,3 olduğu tahmin ediliyor. Gençlerde görülmesi nadirdir. Bununla beraber tedavi ve erken tanı açısından klinik çalışmalar devam etmektedir.
PARKİNSON ERKEKLERDE DAHA MI ÇOK GÜRÜLÜR?
Epidemiyolojik çalışmaların hepsinde olmasa da pek çoğunda parkinson hastalığının görülmesinde erkek üstünlüğü gözlenmiştir. Bu da erkeklerin Parkinson geliştirme riskinin kadınlardan daha yüksek olduğunu düşündürmektedir.
PARKİNSON'DA RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Birçok farklı nörolojik hastalıkta olduğu gibi, Parkinson hastalığının da kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Doğrudan genetik geçişli olmasa da küçük bir kısmında hastalığa yol açabilecek çeşitli genetik özellikler keşfedilmiştir. Belirli toksinlere veya çevresel faktörlere erken maruz kalmanın da Parkinson hastalığının gelişme şansını artırabilmesi olasıdır.
PARKİNSON BELİRTİLERİ NELERDİR?
Parkinson hastalığı, vücudun bir tarafında başlar ve bulgular yıllar içinde artarak vücudun diğer tarafına da geçer.
- Çoğunlukla vücudun bir tarafında hareketler ileri derecede yavaşlar.
- Genellikle istirahat halindeyken ellerde görülen sürekli ve ritmik titreme, kasların düzensiz kasılması sonucu oluşan vücutta sertlik hissi ve duruş bozukluklarıyla ortaya çıkar.
- Parkinson hastalığında evre ve dejeneratif süreç ilerledikçe günlük yaşam aktivitelerinin kısıtlanır.
PARKİNSON TANISI NASIL KONULUR?
- Parkinson hastalığı ayırıcı tanısı için beyin MR görüntülemesi veya kan tahlili yapılabilir.
- Ancak bu tetkikler Parkinson hastalığına benzeyen hastalıkları dışlamak
- amacı ile yapılır.
- Tanı, hastanın klinik hikayesi ve nörolojik muayene ile konulmaktadır.
BU HABER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
PARKİNSON TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
- Parkinson tedavisine öncelikle ilaç tedavileri ile başlanır. Uygun ve ileri evre hastalarda cerrahi tedaviler de mümkün olabilir.
- Diğer tedaviler, daha fazla istirahat ve egzersiz yapmak gibi yaşam tarzı değişikliklerini içerir.
- Parkinson semptomlarını tedavi etmek için kullanılabilecek birçok ilaç vardır, ancak henüz hiçbiri hastalığın etkilerini tersine çeviremez.
- İlaçları düzenli ve belli bir program çerçevesinde kullanmak son derece önemlidir.
BU HABER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Parkinson hastalığında egzersiz beyinde faydalı nörokimyasalları artırıyor