Primi yetmeyen EYT'liye ucuza borçlanma rehberi

Stajdan sonra veya sigortalı bir işe girdikten sonra doğum yapan anneler, askere giden erkekler, Bağkur’lu esnaf ve gurbetçiler borçlanma yapma hakkına sahip. 1 günlük en düşük borçlanma tutarı günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’si yani bugün itibarıyla 69 lira, yurtdışı borçlanmasında ise günlük asgari ücretin yüzde 45’i yani 97 lira olarak uygulanıyor. Yeni asgari ücretin brüt tutarı 10 bin 8 lira oldu. Buna göre; günlük yurtiçi borçlanma tutarı 106.75 lira (yüzde 55 artış), yurtdışı borçlanmanın günlük tutarı da 150 lira olacak. Örneğin; prim eksiği olup bu yıl bitmeden 18 ay askerlik borçlanması yapanlar 37 bin 260 lira prim ödeyerek 540 günlük askerlik sürelerini prim günlerine ekleyebilecek. Aynı kişi yeni yılda borçlanma yaptığında 57 bin 645 lira yani yaklaşık 20 bin lira fazla ödeme yapmış olacak. Yine 1 çocuk için bugün 720 gün üzerinden 49 bin 680 lirayla borçlanma yapabilen anne, ocaktan sonra aynı süreyi 76 bin 860 liralık borçlanmayla kazanabilecek. Staj sigortasından veya sigortalı işe girdikten sonra doğum yapan anneler 3 çocuğa kadar borçlanıp toplam 2160 gün kazanabiliyor. Eğer bu esnada yanlışlıkla fazla günler borçlanıldıysa, borçlanma bedeli SGK’dan iade alınabilir. Borçlanma süreleri sigortalının prim gün sayısını artırırken bazı durumlarda ilk kez sigortalı olunan tarihi dahi öne çekiyor. Askerlik borçlanması bu noktada çok kritik. Eğer askerlik, sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapılmışsa, sigorta başlangıcı askerde geçen süre kadar geri gelir. Bir başka deyişle örneğin; 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan ancak bu tarihten önce askere giden bir kişi, borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını geri çektirerek EYT kapsamına girebilir. Burada askerlik süresi ve 8 Eylül 1999’dan ne kadar sonra sigortalı olunduğu belirleyici oluyor. Doğum borçlanması normal şartlarda sigorta başlangıcını geri çekmiyor. Ancak staj sigortası olup da bu sigorta sonrası doğum yapan annelerin sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma süresi kadar geriye gidiyor. Bu şekilde borçlanılan süre, sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 tarihinin önüne çekiyorsa EYT’den emeklilik yolu açılacak. Yurtdışı borçlanma Bağkur’a sayılıyor. Bağkur’da da en az 5400 günle emekli olunuyor. 5400 gün üzerinden hesap yaparsak, ödenecek minimum tutar da en az 520 bin lira. Asgari ücret zammıyla bu tutar da 810 bin liraya çıkacak. Bu arada yurtdışı çalışma süresi ile yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler de borçlanılabiliyor. 7326 sayılı yapılandırma Kanunu kapsamında Bağkur borçlarını 1 Kasım 2021’e kadar ödeyemeyen veya yapılandırmayanların 30 Nisan 2021’den önceki prim borcu bulunan hizmetleri dondurulmuş ve silinmişti. Faaliyetlerine devam edenlerin ise sigortalılıkları 1 Kasım 2021 itibarıyla yeniden başlatılmıştı. Şimdi eline para geçenler ve yapılandırmadan yararlanamayanlar dondurulan süreleri bu yılki Bağkur primi üzerinden (aylık 2 bin 232 lira) kapatabilir. 1 Ocak’tan sonra borçlanmanın maliyeti yüzde 55 artacak. Başvuru e-Devlet üzerinden şu adımları takip ederek gerçekleştirilebiliyor: 1-Arama çubuğuna ‘borçlanma’ yazarak arama yapılıyor. 2-Burada askerlik veya doğum borçlanması sekmelerine tıklanıyor. Örneğin askerlik borçlanması yapmak isteyen bir kişi 4A ya da 4B ‘askerlik borçlanması başvurusu’ uygulaması üzerinden açılan ekrandan yeni başvuru sekmesini tıklıyor. 3-Kişi burada borçlanma tutarı beyan etmiyor, borçlanma tutarının hesabında dikkate alınacak kazancı belirliyor. Bir günlük borç tutarı kişinin beyan ettiği günlük kazancın yüzde 32’sidir. 4-Sonrasında kişi, askerlik veya doğum borçlanması yapmak istediği tarih aralığını seçiyor. 5-Tebligat için adres bilgisi görüntüleniyor. 6-Kişi otomatik olarak gelen MERNİS adres bilgileri ile devam edebileceği gibi ayrıca bir adres bilgisi de beyan edebiliyor. 7-Borçlanma başvurusu tamamlandıktan sonra başvuru ile ilgili üniteye yönlendiriliyorsunuz. 8-Tahakkuk eden borç tutarı kişinin belirlediği adrese gönderilmek üzere iadeli taahhütlü olarak postaya veriliyor. 9-Kişi, tebliğ eden borcu, borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde kurumun anlaşmalı olduğu bankalardan birine ödemelidir. 10-Borcun tamamının yasal süresi içerisinde ödenmemesi halinde ödenen miktara karşılık gelen süre, sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. 11-Belirtilen süre içerisinde tebliğ edilen borcu ödemeyenler ile borcun sadece bir kısmını ödeyenlerin kalan süreler için yeniden başvuru yapmaları gerekir. 12-Kişi, evrak takip sistemi üzerinden başvurusunun durumunu takip edebilir.