Giriş
Sedef hastalığı hakkında her şey
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zekayi Kutlubay anlatıyor. // Hazırlayan: Özgür Gökmen Çelenk
ŞİKAYETLERİNİZİ AZALTACAK 10 İPUCU
1. TEDAVİNİZİ MUTLAKA DERMATOLOGLARA BIRAKIN
Sedef hastalığı uzun yıllar devam eden kronik bir hastalıktır. Hafif formları çeşitli kremler, yaygın formu ise çeşitli tablet veya iğne tedavileri ile kontrol altına alınabilir. Düzenli doktor kontrolünde çeşitli ilaçların kullanımıyla tam veya tama yakın temizlenme sağlanabilir. Fakat yanlış tedaviler uygulandığı takdirde sedef hastalarında hastane yatışı gerektirebilecek şiddette alevlenmeler gözlenebilir. Çeşitli alternatif yöntemler veya uzman olmayan kişilerin görüşleri ile yapılan uygulamalar sonrası sedef yaygınlaşabilir veya iltihaplı hale dönüşebilir. Bazen tüm vücutta yaygın bir kızarıklık, bazen de tüm vücudu saran akne benzeri küçük içi beyaz yaralar ortaya çıkabilir. Bu duruma en önemli örnek kortizon içeren iğnelerin kalçadan yapılması ya da kortizon haplarının ağızdan alınmasıdır. Sedef hastaları hekim kontrolünde uygun sürelerde ve uygun bölgelere kortizon kremlerini sürebilirler. Fakat uzun süre aynı yere, güçlü kortizonlu kremlerin kullanılması, deride incelme gibi istemediğimiz yan tesirlere neden olabilir. Yine sedef romatizması varsa kortizon hapları kullanılabilir. Fakat kalçadan kas içine yapılan kortizon iğneleri asla uygulanmasını istemediğimiz, yanlış bir yöntemdir. Sedef döküntüleri ilk başta kortizonun etkisiyle çok çabuk kaybolur fakat ardından çok şiddetli bir şekilde geri dönerek hastalarımızı çok zor bir duruma sokar.
2. SİGARAYI BIRAKIN
Sigara, sedef hastalığının ortaya çıkmasına veya var olan hastalığın şiddetlenmesine neden olabilir. Günde 20 adetten daha çok sigara kullanımı, ciddi sedef gelişme riskini 2 kattan daha fazla artırır. Bu artış özellikle kadınlarda daha belirgindir. Ayrıca sigaranın neden olduğu kalp hastalıkları, hipertansiyon, inme ve damar sertliği gibi durumlar sedef hastalarında daha hızlı ve daha sık meydana gelebilir. Sedef hastalarının sigarayı bırakmaları hem hastalığın hafiflemesini hem de kalp damar hastalıklarından korunabilmelerini sağlar.
3. STRES İÇİN DESTEK ALIN
Sedef hastalığı psikosomatik diye bilinen hastalıklardan birisidir. Sedef hastalığı psikolojik stresler ile alevlenebilir. Ayrıca sedef hastalığı deriyi etkileyen kronik bir hastalık olduğu için hastalarımız mevcut durum nedeniyle de psikolojik stres yaşayabilir. Uzun süredir şikayetleri olan hastalar umutsuzluğa kapılarak tedaviyi reddedebilir. Oysa ki sedef hastaları düzenli uygulanan tedavilerden fayda görür. Bu nedenle sedef hastalığında ihtiyaç duyulan durumlarda psikolojik destek alınması hayat kalitesini ve sedef hastalığını belirgin olarak düzeltebilir.
4. CİLDİNİZİ NEMLENDİRİN
Kuruluk kaşıntıya, kaşıntı da sedef yaralarının ortaya çıkmasına neden olur. Yağlı nemlendirici kremler ve merhemler deri kuruluğunu azaltarak hem kaşıntı hem de kabuklanma, pullanma gibi şikayetlerin azalmasını sağlar. Ayrıca nemlendirici ile sedef döküntüleri yumuşar. Böylece sürülen ilaçlar daha iyi nüfuz edip daha iyi etki sağlar. Bu nedenle diğer sedef ilaçlarını sürmeden yarım saat önce nemlendirici sürülmesini öneririz. Çok hafif olgularda yalnızca nemlendiriciler ile bile hastalığın kontrolü sağlanabilir. Özellikle gebelerde ve çocuklarda nemlendiriciler sedef hastalığının tedavisinde önemli yer tutar. Yine saç derisinde sedef kabukları kalın olabilir. Bu bölgenin nemlendirilmesi ve kabukların yumuşatılması amacıyla hem çocuklarda hem de erişkinlerde diğer tedavilere ek olarak zeytinyağı kullanılabilir.
5. GÜNEŞE ÇIKIN AMA YANMAYIN
Güneş ışığı deride yanık yapmamak kaydı ile sedef hastalarının büyük çoğunluğuna fayda eder. Hastanelerde kullandığımız fototerapi kabinlerindeki lambalar ultraviyolenin farklı dalga boylarını verirler. Güneşin dik olmadığı saatlerde, örneğin 16.00 sonrası, kısa süreli güneş maruziyetleri sedef yaralarının azalmasını sağlayabilir.
6. KİLONUZA DİKKAT EDİN
Aşırı kilolu veya obez kişilerde sedef hastalığı daha şiddetli seyredebilir. Bu nedenle sedef hastalarının kilo almaktan kaçınması gerekir. Ayrıca aşırı kilolu hastalarda sedef tedavilerinin etkinliği azalabilir. Kilo kaybı için özellikle karbonhidratların azaltılması önerilse de her şekilde kilo kaybı faydalı olabilir.
7. KAŞIMAYIN
Sedef hastalarının bir kısmında kaşıntı şikayeti olabilir. Sedef döküntülerini kaşımak veya kabuklarını koparmak gibi davranışlardan kaçının. Sağlam bir deriyi künt bir cisimle travmatize ederseniz, 2 hafta sonra sedef yaraları çıkabilir. Deriyi kaşıma ve koparma sedef hastalığının kötüleşmesine neden olur. Böyle bir durumda hekiminizin reçete edeceği kremler ve haplar ile kaşıntıyı engellemek en doğru yöntemdir. Ayrıca lazer işlemleri, cerrahi işlemler, dövmeler gibi derinin hasar gördüğü durumlarda da sedef hastalığı alevlenebilir.
8. EGZERSİZ YAPIN
Sedef hastalarına günde 30-60 dakikalık yürüyüş veya çeşitli egzersizler öneririz. 5 ay boyunca düzenli egzersiz ve kilo kaybı ile sedef şikayetleri yarı yarıya azalabilir. Düzenli egzersiz aynı zamanda kişinin psikolojisini de düzelteceğinden sedef hastalığına iyi gelir.
9. ALKOL KULLANMAYIN
Alkol kullanımının sedef hastalığının ortaya çıkmasına veya alevlenmesine neden olabildiği biliniyor. Alkol kullanımı ayrıca sedef tedavilerinin etkinliğini bozabilir. Ayrıca sedef hastalığında kullanılan ilaçlarla birlikte alkol almak karaciğeri zorlayabilir.
10. KULLANDIĞINIZ İLAÇLARA DİKKAT EDİN
Sedef hastalarının döküntüleri kullandıkları ilaçlar nedeniyle alevlenebilir. Sedef hastalarının kendilerine ilaç reçete edilirken, hekimlerine mutlaka sedef tanılarının olduğunu belirtmesi gerekir. Örneğin bazı ağrı kesiciler, antibiyotikler, antipsikotik ve bazı tansiyon ilaçları sedefi artırabilir. Tabii ki sağlığınız için bu ilaçları kullanmak zorunda olabilirsiniz. Ama eğer mümkünse sedefi artıracak ilaçlar yerine aynı durumu tedavi edebilecek başka ilaçların tercih edilmesini öneriyoruz.