Giriş
Sigara bağımlılığından kalıcı olarak kurtulmanın 2 kesin yolu!
Sigara bağımlılığından kalıcı olarak kurtulmak istiyorsanız, sizler için en iyi bırakma yöntemlerine değindik. Sigara kullanımı bir alışkanlık değil, bir madde bağımlılığı olarak tanımlanıyor ve sigaranın her dozu zararlı olarak görülüyor. Sigarayı bırakmada en başarılı yöntemler aniden bırakılarak uygulanan yöntemler. Ancak mutlaka destek almak gerekiyor. Azaltarak sigarayı bırakma yönteminin başarı oranı ise sadece yüzde 6. Biz de bu nedenle Posta.com.tr okuyucuları için uzmanından en başarılı sigara bırakma yöntemlerini ve sigarayı bırakırken oluşan ilk gün stresine karşı yapabileceklerinizi öğrendik.
Dünya genelinde yaklaşık 1,3 milyar insan sigara kullanıyor. Bu da tütünü, önlenebilir hastalık ve hayati risk nedenleri arasında ön sıralara yerleştiriyor. Dünyada her yıl sigaraya bağlı hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, ülkemizde ise 100.000 kişi hayatını kaybediyor. Yine bu şekilde sigara kronik hastalıklara neden olduğu için hayat kalitesini düşürüyor ve yüksek sağlık harcamalarına yol açıyor. Sigara kullanımı bir alışkanlık değil, bir madde bağımlılığı olarak tanımlanıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sinem İliaz, “31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü" öncesinde sigara bırakma yolları hakkında bilgi verdi.
SİGARA İÇENLERİN YÜZDE 67'Sİ SİGARAYI BIRAKMAK İSTİYOR
Uzmanlar, "sigaranın her dozu zararlıdır" diyor. Çünkü sigara vücudun her kısmına zarar veren binlerce kimyasal içeriyor. Yüksek bağımlılık yapıcı etkiye sahip olan sigara, dünyanın en güçlü endüstrisi tarafından saldırgan reklam ve promosyon taktikleri ile satılıyor.
Sigara, sadece kullanana değil, maruz kalana da zarar verir. Üreticinin önerdiği gibi kullanıldığında kullanıcıyı öldürüyor. Beyinde norepinefrin ve dopamin düzeyini artırarak uyarıcı, öforik ve keyif verici etki oluşturuyor.
ANİDEN BIRAKMADA BAŞARI ORANI YÜZDE 80!
Sigarayı bırakma şekline göre başarı oranı aniden bırakanlarda %80 iken, azaltarak bırakanlarda %6. Bu nedenle uzmanlar "sigarayı azaltarak değil, aniden bırakmalısınız" diyor. Sigara içenlerin %67’si sigarayı bırakmak istiyor. Günde 10 adetten daha az sigara içenlerin sigara bırakma istekleri yapılan yayınlara göre daha az. Sigarayı bırakmak için birçok tedavi çeşidi bulunuyor. Tedavinin başarısı, sigarayı bırakma arzunuz artıkça yükseliyor.
Sigara kullanımının terkedilmesinde ilaç tedavisi yanı sıra davranış tedavisi de önemli bir yer tutuyor.
Bunun için öncelikle,
- Bırakma korkusunu silin.
- Yoksunluk semptomlarını öğrenin.
- Genellikle bırakmadan bir kaç saat sonra başlayıp 2-3 günde en yüksek düzeye çıkacağını bilin.
- Semptomların çoğunun 2-4 hafta içinde son bulacağını bilin.
- Hekimin önerdiği baş etme stratejilerini anlayın ve uygulayın.
SİGARAYI BIRAKMADA BAŞARI ORANINI İKİ KATINA ÇIKARAN YÖNTEMLER
Sigarayı yardımsız bırakmak, en az etkili yöntem olarak belirtiliyor. İlaçla tedavi seçenekleri arasında nikotin yerine koyma (replasman) tedavisi (NRT) ve hap tedavileri bulunuyor.
Sigarayı Bırakma Polikliniği'nde görev yapan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sinem İliaz Posta.com.tr okuyucuları için sigarayı bırakmanın etkin yöntemlerini anlattı.
1. NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİ (NRT) - NİKOTİN BANTLARI VE NİKOTİN SAKIZLARI
Nikotin replasman tedavisinde (NRT) sigaradan alınan nikotinin bir kısmı yerine konuyor. Nikotinin yavaş ama tedrici olarak salınımı çok daha az bağımlılık yapıcı özelliğe sahip. Yoksunluk semptomlarını azaltmaya yarıyor ve saf nikotin salınımı sağlıyor.
Nikotin replasman tedavisinde (NRT) tedavisinde sigara dumanındaki katran ve zehirli gazlar bulunmuyor. Bant, sakız, burun spreyi, inhaler, ağız spreyi, dil üstü film tablet, sublingual (mikro) tablet veya pastil formlarında bulunuyor. Ülkemizde şimdilik sadece bant ve sakız formları yer alıyor.
Nikotin replasman tedavisi (NRT) kullanımı sigarayı bırakma oranını 2 katına çıkarıyor. Nikotin yerine koyma tedavisi, sigara içimine oranla çok daha emniyetli. Çünkü sigara dumanındaki toksinler olmadan nikotin sağlıyor. Kansere yol açtığı gösterilmemiş durumda. KOAH gelişmesinde rolü bulunmuyor ve sigaranın verdiği nikotinden çok daha yavaş nikotin veriyor.
NİKOTİN BANTLARI
- Sigara isteğini azaltır.
- Sigara içince olan tatmin hissini azaltır.
- Ancak Nikotin replasman tedavisinde (NRT) tedavisine başlamadan önce sigaranın mutlaka bırakılmış olması gerekiyor.
- Her gün aynı saatte başka bir yere yeni bir bant konulması, eskisinin çıkarılması şart.
- Hasta, deride kızarıklık veya döküntü olması halinde doktoruna haber vermelidir.
- Yüzerken veya banyo yaparken yerinde bırakılabilir. Düşerse yenisi yapıştırılır.
NİKOTİN SAKIZLARI
- Ani ve şiddetli sigara içme isteği olanlarda özellikle etkili.
- Saatte birden fazla alınmaması gerekiyor.
- “Çiğne-park et” tekniği ile çiğnenmelidir.
2. SİGARAYI BIRAKMAK İÇİN ETKİLİ İLAÇ TEDAVİSİ YÖNTEMLERİ
BUPROPION
Dopamin ve noradrenalin gerialımını bloke eden ve merkezi nikotinik asetilkolin reseptörlerine nonkompetetif antagonistik etkisi olan Bupropion etken maddeli bir ilaç tedavisi sigarayı ilaçla bırakma yöntemleri arasında bulunuyor.
Bupropion kullanımı sigarayı bırakmada başarı oranını 2 katına çıkarıyor. Esasında bir antidepresan olan Bupropion, sıklıkla sigara bırakma tedavisinde kullanılıyor. Beyinde sinir uçları üzerine etkisi bulunuyor. Sigara bırakmaya yardımcı etkisi antidepresan etkiden bağımsız olan Bupropion, nikotin yerine koyma tedavisi ile birlikte uygulanırsa sigara bırakma sonrası kilo alımını da azaltmaya yardımcı oluyor.
VARENIKLIN
Çift etkili çalışma mekanizması olan Vareniklin, sigara isteğini azaltıyor ve sigara içildiğinde alınan keyif hissini de düşürüyor. Ancak bazı ciddi yan etkileri bulunuyor. Bunlar bulantı, ciltte kaşıntı, kızarıklık döküntü, terleme artışı gibi etkiler. Hafif yan etkileri ise baş ağrısı, anormal rüyalar, uyku güçlüğü, iştah artışı, iştah azalması, ağız kuruluğu, kabızlık veya ishal olarak sıralanıyor.
SİGARAYI BIRAKIRKEN 1. GÜN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
- Evinizdeki bütün sigaralardan kurtulun.
- Küllük, çakmak ve kibritlerinizden kurtulun.
- Elbiselerinizin ceplerinde, dolaplarda ya da arabanızda sigara arayın ve onlardan kurtulun.
- İş yerinizdeki bütün sigaralardan, kül tablalarından ve çakmaklarınızdan kurtulduğunuzdan emin olun.
- Kendinize iyi davranın. Beğendiğiniz bir yemek yiyin. Bir film seyredin. Uzun bir duş alın. Kafanızı sigaradan uzaklaştıracak şeyler yapın.
- Arkadaşlarınıza, ailenize ve iş arkadaşlarınıza sigarayı bıraktığınızı söyleyin.
- Sigarayı bırakma nedenlerinizi tekrar düşünün. Sigarayı bırakmanıza kim yardım edecek? Sigarayı bırakmakla kendinizi nasıl ödüllendireceksiniz?Sigara içmek yerine ne yapacaksınız?
SİGARAYI BIRAKMAK İÇİN...
- Kendinize bir gün belirleyin ve kararlı olun. Ertelemeyin.
- Çevrenizde size sigarayı hatırlatan eşyaları ortadan kaldırın.
- Sigara bırakma nedenlerinizi yazın ve yanınızda bulundurun.
- Sevdiklerinizden bu süreçte destek isteyin.
- Bol bol yürüyüş yapın ve kilo almamak için yüksek kalorili atıştırmalıklardan uzak durun.
- Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi'ni çözün. 5 puan ve üzerinde alırsanız veya tek başına sigara bırakma denemeleriniz sonuç vermediyse destek almak için bir sigara bırakma polikliniğine başvurun.