Giriş
23 Ocak 2022 - 16:52 | Son Güncelleme:
Sömestr tatili en verimli şekilde nasıl planlanır?
1
Çocuğunuzun güzel bir yarıyıl tatili geçirmesini istiyorsanız Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu önerilerde bulundu.
23 Ocak 2022 - 16:52 | Son Güncelleme:
2
Yarıyıl tatili başladı. Tatilin aile üyeleri ile verimli vakit geçirmek, küçük molalar vererek yeni döneme daha motive şekilde devam etmek için hem ebeveynler hem de çocuklar açısından güzel bir fırsat olduğunu vurgulayan Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu'nun yarıyıl tatilini keyifli geçirmek için önerileri:
- Tatillerde tüm aile üyelerinin bir arada zaman geçirmesi konusunda herkesin istekli olması önemli. Günü dolu geçirmeye çalışmak yerine herkesin ortak kararı ile yapılan planlar, etkinlikler hem çocuklar hem de ebeveynler için daha keyifli olur.
- Çocukların mümkünse mesafeli bir şekilde, değilse uzaktan (online) da olsa düzenli bir şekilde akranlarıyla iletişim kurmaları için yardımcı olabilirsiniz. Tatilde arkadaşlarıyla keyifli vakit geçirebileceği buluşmalar, akranları ile doğa yürüyüşleri, geziler planlanabilir.
- Çocuklarınızla sorumluluklar hakkında, evde yapılması gereken işler hakkında konuşabilirsiniz. Planlarınızı çocuklarla konuşmak onlara kendilerini değerli hissettirecektir.
- Çocuğunuzla birlikte ertesi günü veya haftayı planlamak hem planlara daha fazla uymalarını sağlar hem de karar verme ve sorumluluk alma gibi becerilerini geliştirir.
- Uyku, uyanma, yemek, teknoloji kullanımı, oyun saatleri değişmemeli. Çocuklar tatilde de rutin düzenlerine devam ederek düzenleri bozulmadan günü verimli geçirmeliler. Okula dönüşte uyum sorunu yaşamamak için düzenin devam etmesi önemli.
- Ödevler veya ek çalışmalar da tatil boyunca ihmal edilmemeli. Her gün belirli saat aralıklarında, özellikle sabah saatlerinde kısa kısa ödev veya ders çalışma, konu tekrarı gibi zamanlar planlanabilir.
3
- Bazı çocuklar hastalanmayla ilgili kaygılarından dolayı evden dışarı çıkmak istemeyebilir. Bu gibi durumlarda çocuklara tedbirleri hatırlatıp güvenli ortamlarda sosyalleşmelerine yardımcı olabilirsiniz. Açık havada sosyal mesafeye dikkat edilerek planlanan buluşmalar hem ebeveynlerin kaygısını azaltacak hem de çocukların özgürce sosyalleşmelerine fırsat sağlayacaktır.
- Tüm aile üyeleri bir arada olmak isteyebilir fakat yeni varyantların da etkisiyle vakaların artması bizi tedirgin edebilir. Ailece yapılan etkinliklerde gruplara bölünerek bir araya gelmek daha sağlıklı olabilir. Pandemiyle mücadele ederken her birimizin sorumluluklarını unutmaması önemli. Konser, sinema, tiyatro gibi birçok insanın bir araya geldiği etkinliklere giderken yeterli önlemin alınıp alınmadığına dikkat edilmeli.
- Yapacağınız etkinliklere karar verirken çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olan hem eğlenebileceği hem de öğrenebileceği etkinliklerle bilgilerini pekiştirirken keyifli zamanlar yaratabilirsiniz.
- Üretmek, keşfetmek ve bunu paylaşmak çocukların gelişimi için oldukça önemli. Çocuklarınızla birlikte sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayabilir, yeni tarifler deneyebilirsiniz.
- Tüm aile üyelerinin katıldığı beceri veya yaratıcılık temelli etkinlikler planlanabilir.
- Zaman zaman ailece çocukların gelişimine uygun olarak seçilen filmler veya belgeseller izlenip sonrasında izlenen film değerlendirilebilir.
- Ailece kitap okuma etkinlikleri planlanabilir. Daha sonra okunan kitabın resmi yapılabilir veya sorularla pekiştirilebilir.
- Yarışma ve rekabetin ön planda olmadığı tüm aile üyelerinin katılabileceği oyunlar oynanabilir.
- Puzzle, bulmaca, eğitici kutu oyunları, bilgi kartlarıyla keyifli ve aynı zamanda verimli vakit geçirilebilir.
- Tatil boyunca çocukların eğitimden uzak kalmaması için her gün ortalama 30-40 dakikalık çocukları çok yormayacak çalışmalar veya konu tekrarı faydalı olacaktır. Ders çalışmaları konusunda baskı yapmamak, zorlamamak, sert ve suçlayıcı uyarılardan, onlara kendilerini değersiz hissettirecek tutumlardan kaçınmak önemli.
- Tatilde de ekran süresi ve sınırlar mutlaka hatırlatılmalı ve bu sınır her gün aynı olmalı. Anne ve babalar bu kuralları sürdürürken mutlaka tutarlı ve istikrarlı olmalı.
- Evde yapacak bir şey bulamadığını ve sıkıldığını söyleyen çocuklara ebeveynler, evde de olsalar neler yapabilecekleri, vakti nasıl verimli ve aynı zamanda eğlenceli geçirebilecekleri konusunda tavsiyeler vermeli.
- Çocuklar tatil boyunca ekranlardan mümkün olduğunca uzaklaşmalı. Sadece tatillerde değil okul süresi boyunca da çocukların hem fiziksel hem de zihinsel gelişimleri için ders saatleri dışında tablet veya bilgisayarla geçirilen süre sınırlandırılmalı, fazlaysa azaltılmalı.
- Tatilde de aynı okul sürecinde olduğu gibi yemekler tablet veya televizyon izlerken yenmemeli. Tüm aile üyelerinin bir araya gelip aynı saatte yemek yiyeceği bir düzen oluşturulmalı. Masa tüm aile üyelerinin desteği ile kurulmalı ve toplanmalı.
- Ebeveynler tatil boyunca çocukları arkadaşlarıyla bir araya getirmek adına online buluşmalar düzenleyebilirler. Bu buluşmalarda çok yorucu olmayan kısa süren etkinlikler, egzersizler, hatta ebeveynlerin de katılacağı keyifli etkinlikler yapılabilir.
- Çocukları sınırlandırmadan, kontrolü hayal güçlerine bırakarak keyifli vakit geçirmelerini sağlayabilirsiniz. Onlara sürekli yönlendirmeler yapmanız, ne yapacaklarını söylemeniz, oynadıkları oyuna gereğinden fazla müdahale etmeniz bireysel geçirdikleri vakitte üretkenliklerini ve yaratıcılıklarını kısıtlayacaktır.
- Çocuklara tatilin kaç gün süreceği, tatil bittikten sonra okula tekrar eski düzeninde devam edeceği hatırlatılmalı. Küçük yaştaki çocukların daha kolay anlamaları için resimlerle konuşulanlar ve anlatılanlar somutlaştırılabilir.
4
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Bölümü’nden Uz. Dr. Leyla Benkurt Alkaş, yarıyıl tatili ve tatil dönüşü için ailelere önerilerde bulundu.
Yarıyıl tatili ile okul dönemi kurulan düzende ufak tefek değişiklikler olabilir. Geç saatte uyuma ve uyanma, sadece hafta sonu kullanımına izin verilen televizyon, bilgisayar ve tablet gibi teknolojik cihazlarda geçirilen sürenin uzaması, ödev yapma, servise yetişme gibi günlük telaşlara ara verilmesi ile bir rahatlama yaşanır. Çalışan ailelerin çocukları, çoğu zaman anneanne-babaannenin himayesine bırakılır. İşte tüm bu nedenlerle çocuklar için düzenin tatil dönüşü yeniden akort edilmesi gerekir. Herkes gibi elbette çocuklar da kısa sürede rahata alışır. Üstelik bilgisayar, televizyon, video oyunları gibi pasif eğlenceler, uyku saatlerindeki değişiklikler, istediği saatte yemek yeme gibi alışkanlıklar rehaveti de beraberinde getirir. Çocukların olumsuz davranış ve huylar geliştirdiği en önemli dönemlerin hastalık ya da tatil süreçleri olduğu unutulmamalıdır. Tatili bir tazelenme, dinlenme, kendine güven kazanma, değerli olduğunu hissetme süreci olarak görmek gerekir. Hayatın içinde deneyimler kazanmak ve kabul görmek herkese iyi gelecektir.
5
ÇOCUĞU RAHATLATAYIM DERKEN ŞIMARTMAYIN
Çocukların okul koşturmasında çok yıprandığını düşünen aileler, tatil döneminde çocuğu rahatlatmanın dozunu iyi bir şekilde ayarlayamazsa şımarıklıklar yaşanabilir. Sayılı günün çabuk geçtiği ve çocuklar için tersi bir tempoya dönmenin her zaman kolay olmadığı unutulmamalıdır. Tatil bitince okula gitmek bir işkence ve tüm zevklerin bitmesi, acı verici bir etkinlik olarak algılanır. Okul reddi, okul fobisi bu dönemde alevlenir. Doğru şekilde değerlendirilemeyen tatilin sonuçları şu şekilde sıralanabilir:
- Okula gitmeden karın ağrıları, bulantı ve baş dönmeleri yaşanır.
- Uyku ve yemek saatleri kabusa döner.
- Masa başında oturabilme, uzun yazılar yazma, konsantrasyonunu toplama becerileri geriler.
- Tam oturmamış temel bilgiler unutulur.
- Ders konusunda güvensizlik başlar.
- Aile-çocuk arasında gerilimler yaşanır.
YARIYIL TATİLİNDEN DOĞRI FAYDALANMAK İÇİN BUNLARA DİKKAT EDİN;
- Tatil demek istediğini yapabilme serbestliği değildir. Yatma kalkma saatleri biraz daha esneklik kazansa da tamamen çocuğa bırakılmamalıdır. Yaşına uygun programlar önceden seçilip düzenlenebilir.
- Tatil öncesi tatilin planlanması, zamanı ve mekanı kullanmak, yapılacakları gözden geçirmek yararlı olacaktır. Tatil demek mutlaka farklı bir yere gitmek demek değildir. Bu özel zaman planlanırken mutlaka çocuk da katılmalı, yönlendirilmeli ve benimsetilmelidir.
- Pasif ve hazırcı eğlenceler yerine doğada gezmek, müzeye gitmek, tiyatro veya değişik etkinliklere katılmak hem ufkunu geliştirecek hem de ders dışı öğrenme ve merak etme dürtülerini uyandıracaktır. Ayrıca değişik etkinlik ve denemeler tatil sonrası arkadaşlarına anlatacak, tatili anlamlandıracak malzemeleri çocuğa verir.
- Çocukla ev içi sorumlulukları paylaşma; tamir işleri, kek-pasta pişirme, hayvanlara bakma, çiçek soğanlarını ekmek gibi yaşına ve konuma uygun uğraşlar hem kendine güvenini artıracak hem de el becerilerini geliştirecektir.
- Ailece kitap evlerinden alışveriş, aynı kitabı okuma, hakkında konuşma, geniş zamanlarda zevk alarak, merak ederek sonunu tahmin etmeye çalışarak, okuma zevkinin gelişmesi söz konusu olacaktır. Ayrıca kart oyunları, kutu oyunları, aile oyunları ile rekabet duygusu gelişir, yenme-yenilme durumlarını hoşgörü ile kabullenmeyi öğrenir.
- Anneanne, babaanne gibi bakım veren birilerinde kalınca; aşırı koruma, sevgi adına “kıyamam” deyip şımartma, daha küçük bir çocuk davranmasına yol açacaktır. Büyük ebeveynler kuşaklar arası aktarım için büyük nimettir, bu çok özel ilişkinin çocuğu büyütmek için kullanılması paha biçilemez.
- Eksik dersler, sınava hazırlanma kaygısı olmadan daha basit ama kısmen oyun veya gündelik aktiviteler ile çocuğa kazandırılır. Örneğin bir elma keserken kesirlerle ilgili temeller konuşulur, marketten alışverişte bilinçli tüketici olmak öğretilir, atasözleri ve deyimlerle ilgili cümleler kullanılabilir.
- Sağlıkla ilgili check-up, danışmanlıklar önceden planlanmalı, gelecek okul dönemine bırakılmamalıdır. Sınav ve stresin azaldığı tatillerde problemler azalmış gibi görünse de daha sonra yoğunlaşarak ortaya çıkacaktır.
- Çocuğa günlük okul hazırlıklarını yaparken yapılan yardımlara tatil döneminde ara verilmeli ve kendi işini kendisi yapması için yönlendirilmelidir.
- Deney kitapları, değişik hobiler, ülkeler, coğrafyalar gibi konular geniş zamanlarda tatil planlamak ya da haberlerde geçen bir konu ile ilgili merakları gidermek araştırma yeteneğini geliştirecektir.
- Çocuğun kendi başına veya akranları ile ortak etkinlikler planlama ve eğlenmesine fırsat verilmelidir.
- Okulların açılmasına 3-4 gün kala uyku, yemek ve etkinliklerin planlanması mutlaka yeniden düzenlenmelidir.