Giriş
'Sosyal fobim mi var yoksa çekingen miyim?' Psikiyatri uzmanı farkı tek tek anlattı
Sosyal fobi cinsiyet ve yaş aralığı fark etmeksizin toplumda en sık rastlanan psikolojik sorunlardan biri. Eğer kendinizde sosyal fobi olduğunu düşünüyorsanız öncelikle belirtileri incelemelisiniz. Sosyal fobi en genel tanımıyla kişilerin bir ya da daha fazla sosyal durumdan rahatsızlık hissetme ve hissettiği rahatsızlık sebebiyle ortamdan uzaklaşma isteğidir. Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik, sosyal fobi ve çekingenlik arasındaki farkları tek tek anlattı.
Sosyal fobi psikolojik bir problem mi?
Sosyal fobi pek çok farklı şekilde meydana gelebileceği gibi meydana gelmesine neden olan etkenler de uzun bir listeye sahip.
Kalabalık bir ortamda herhangi bir sebep olmaksızın gülünç ve utanç duruma düşeceğinizden korkuyor ve bu sebeple kaygı duyuyorsanız bu durum sosyal fobi ile karşılaştığınızı gösterebilir.
Sosyal fobi neden olur sorusuna tek bir şekilde yanıt vermek mümkün olmasa da bu problem ile karşılaştığınız takdirde sosyalleşmek de büyük bir zorluk yaşayacağınızı söylemek gerekiyor.
Sosyal fobi esnasında yalnızca ruhen değil fizikken de kendinizi rahatsız hissedeceğiniz birtakım belirtilerle karşılaşırsınız. Bunlar genellikle titreme, çarpıntı, terleme ve midede rahatsızlık hissi olarak kendini gösterir.
Sosyal fobi görülen kişiler yaşadıkları problemin sebebini anlayamadıkları takdirde bununla ilgili çeşitli araştırmalar yapmaya başlar.
Sosyal fobi ile karşılaşan kişilerin yaptıkları en büyük hata ise yaşadıkları bu problemin çekingenlik olduğunu düşünüyor olmalarıdır.
Çekingenlik sosyal fobiden farklıdır ve psikolojik bir problem olarak ele alınmaz. Bazı insanlarla beraberken, konuşuyor ya da vakit geçirirken kendinize yeterince güvenmiyor ve güven yetersizliği yaşıyorsanız bu durum çekingenlik olarak ele alınır.
İnsanlardan kaçınmaya eğilimli olmak anlamına gelen çekingenliğin psikolojik bir problem olarak ele alınmadığını dile getirmek yanlış olmaz.
Sosyal fobi ve çekingenlik nasıl ayırt edilir?
Sosyal fobi tedavisi farklı yöntemler ile gerçekleşebilecek ve psikolojik olarak daha rahat bir şekilde sosyal ortamlarda olmanızı sağlayacak çözümdür.
Ancak sosyal fobi için tedavi olmanız için öncelikle bu gibi bir problem yaşadığınızı profesyonel bir psikolog ya da psikiyatr tarafından tespit edilmesi gerekir. Pek çok kişi sosyal fobi yaşadığını düşünüyor olsa da bu durum yalnızca çekingenlik ten ibarettir.
Çekingenlik nedir sorusuna sosyal fobi ile oldukça benzer olan ancak psikolojik bir problem olarak ele alınmayan durumlardan biri olduğuna dair yanıt vermek mümkün.
Ancak sosyal fobinin çekingenlikten farklı olmasını sağlayan pek çok etkende mevcut. Bunların arasında sosyal fobi yaşandığı takdirde belirtilerin çok daha şiddetli olması, sürekli olarak devam etmesi ve kişiye yoğun bir rahatsızlık hissettirmesi var.
Sosyal fobi yaşamayan biri için bu gibi bir problem yeterince ciddi gözükmüyor olabilir. Fakat sosyal fobinin her geçen gün daha yoğun hale geldiğini ve kişiye çok ciddi problemler yaşattığını mutlaka dile getirmek gerekir.
Bu doğrultuda sosyal fobi ve çekingenlik arasındaki en önemli fark çekingenliğin zaman içerisinde, kişinin bulunduğu sosyal ortama alıştığında geçiyor olmasıdır.
Ancak sosyal fobi yaşıyorsanız bulunan ortama alışmak, ayak uydurmak ve kendinizi daha rahat hissetmek için mutlaka tedavi sürecine dahil olmamız gerekir. En genel tanımıyla çekingenlik problemi yaşayan kişilerin zaman içerisinde bu problemi çözebileceklerini ancak sosyal fobi için bu gibi bir durum söz konusu olmadığına dair yanıt vermek yanlış olmaz.
Dünya düzeninin her geçen gün büyük bir hız ile değişiyor olması sosyal yaşamı da oldukça etkiledi. Özellikle dünyanın yaklaşık 3 yılını geçirdiği pandemik düzen insanların sosyal ortamlara girmesine ve tanışmadığı insanlarla tanışarak arkadaş olmalarına engel oldu.
Pandemik düzen ortadan kalkmış ve sosyalleşme tekrar başlamış olsa dahi etkileri hala hissediliyor.
İnsanların kendilerinin çekingen ya da sosyal fobik olarak tanımlıyor olmalarını sağlayan farklı etkenler mevcut. Eğer girdiğiniz sosyal ortamlarda kendinizi rahatsız hissettiğiniz için sosyal fobiye mi yoksa çekingen bir ruh haline mi sahip olduğunuzu merak ediyorsanız bu konuda profesyonel bir yardım almanız önemli.
Sosyal fobi ve çekingenlik ile ilgili araştırma yapan pek çok kişi çekingenlik kimlerde olur sorusuyla karşılaşıyor. Çekingenliğin insanların çok büyük bir kısmında görüldüğünü dile getirmek yanlış olmaz.
Yeni bir ortama girdiğinizde, kendinizi bir topluluğa tanıtırken ve tanımadığınız insanların arasına karışırken heyecan ile birlikte stres hissediyor olmanız normal.
Bu durum genellikle çekingenlik olarak tanımlanıyor. Çekingenliğin tanımı içerisinde sosyal ortama alıştığınız takdirde kendinizi içerisinde hissettiğiniz heyecan ve panik duygusunun azalarak bitmesi var.
Dolayısıyla çekingenlik nasıl geçer sorusuna panik olmanıza neden olan stres etkenine alıştığınız takdirde ortadan kalktığına dair yanıt vermek mümkün. Fakat sosyal fobi için bu durum geçerli değil.
Sosyal fobi yaşıyor olmanıza sebep olan hiçbir etken olmasa bile yaşadığınız kaygı ve stresin her geçen arttığını fark ediyor olabilirsiniz.
Her sosyal fobik çekingen bir ruh haline sahip olsa da, çekingen bir ruh haline sahip olan herkesin sosyal fobik olduğunu dile getirmek doğru değil.