Giriş
Tansiyon nasıl ölçülür? Doğru tansiyon ölçümü nasıl yapılır? İşte kuralları
Tansiyon, sağlığımız için çok büyük bir öneme sahip. Dolayısıyla yapacağımız ölçümlerin de doğru olması, yapılacak tedaviyi kolaylaştırması açısından hayati değer taşıyor. Peki doğru tansiyon ölçümü nasıl yapılır? Tansiyon ölçme kuralları nelerdir? Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı Prof.Dr. Mustafa Kemal Erol bilgi verdi.
Tansiyon değerleri gün içinde değişir mi?
Evet, kan basıncı gün içinde dalgalı bir seyir gösterir. Heyecanlanınca artar, bir şeye öfkelendiğimizde yükselir, sakinleştiğimizde düşer. Önemli olan ortalama değerin 14-9’un altında olması. Tansiyonumuzun gün içinde en yüksek olduğu saatler sabah saatleridir. Saat 9.00’da en yüksek değer, gece uykuda da en düşük değer ölçülür.
Her hastanın tansiyon cihazı olmalı mı?
Kesinlikle. Yüksek tansiyon hastasının kan basıncını ölçmeyi öğrenmesi ve evde kendi ölçümlerini yapabilmesi gerekiyor. Bu, hem hipertansiyonun kontrolü hem de hastanın tedaviye uyumu açısından son derece önemli.
Örneğin doktor görünce ya da hastanede ortamında tansiyonun çıktığı, evde yapılan ölçümlerde tansiyonun normal olduğu ‘beyaz önlük hipertansiyonu’ denen bir durum var. Bunun ekarte edilmesi için ev ölçümleri çok önemli. Bir de evde tansiyonunu ölçen hasta, tuzlu yediğinde veya ilacını almadığında kan basıncındaki yükselmeyi kendisi bizzat görüyor. Bu da ilacını atlamamasına, tuzsuz yemeye uyumu sağlıyor. Yine ev ölçümlerinin kaydedilip kontrollerde hekime götürülmesi ilaç ayarlamaları hakkında son derece yararlı.
Tansiyon hangi sıklıkla ölçülmeli
Sabah ve akşam günde 2 kez ölçülmesini öneriyoruz. Sabah idrar yapıldıktan sonra aç karna, rahat bir koltukta en az 5 dakika oturup ölçüm yapılmalı. Ölçüm esnasında bacaklar sarkık olmalı, bacak bacak üstüne atılmamalı. Yine aynı şartlarda akşam yemeği öncesi ölçüm yapılmalı.
Ölçümler sabah ve akşam not edilmeli, takip edilen hekime gösterilmeli. Ani baş ağrısı, baş dönmesi, bayılma hissi olursa o anda da kan basıncı ölçülmeli.
Bilekten tansiyon ölçen aletler zararlı mı?
Hayır, değil. Ancak koldan ölçüm yapan cihazlar daha çok tercih edilir.
Kilolu hastaların cihazı farklı mı?
Doğru sonuç alınabilmesi için tansiyon aleti manşonunun boyutları hastaya uygun olmalı. Standart tansiyon aletinin manşon kesesi 12 cm eninde 35 cm boyundadır. Obezlerde ve kolu kaslı kişilerde kese genişliği 20 cm, uzunluğu 40 cm civarında olmalı.
Hangi cihazlar daha sağlıklı sonuç verir?
En doğru sonuç veren eski cıvalı manometreli tansiyon aletleriydi. Ancak bunlar cıvanın çevre kirliliği etkileri nedeniyle terk edildi. Kalibre edilmiş bir aneroid manometre veya osillometrik ölçüm yapan elektronik bir tansiyon aleti kullanılabilir. Bu cihazların kalibrasyonu en az 6 ayda bir civalı manometrelerle karşılaştırılarak kontrol edilmeli.
Hangi kol tercih edilmeli?
İlk zamanlar her iki koldan ölçüm yapılmalı. Sonraki takiplerde yüksek olan koldan tansiyon ölçülmeli. Normalde tansiyon, sağ kolumuzda, sola göre 5 mmhg daha yüksektir. Dolayısıyla normalde sağ koldan takip yaparız. Ancak sağ kola giden damarlarda daralma olan kişilerde sağda düşük, sol kolda daha yüksek kan basıncı olabilir. Bu durumda sol koldan ölçüm yapmak gerekir.
Tansiyon ölçerken uymanız gereken 8 kural
1-Tansiyonunuzu istirahat esnasında otururken ölçün.
2-Ölçüm esasında idrara sıkışık olmayın.
3-Hareket ettikten sonra tansiyonunuzu ölçmeyin, en az 5 dakika dinlenin.
4-Son yarım saat içinde sigara, kahve gibi tansiyonu etkileyecek madde veya içeceklerden uzak durun.
5-Ölçüm sırasında konuşmayın.
6-Ön kolunuz tamamen çıplak olsun, giysilerinizin üzerinden ölçüm yapmayın. Gömlek ya da kazakların bilek kısımlarının geriye çekilmesi kolu sıkıştırabilir. Bu durum damara baskı yaparak tansiyonu yanlış ölçebilir.
7-Uygun tansiyon aleti kullanın. Şişmanlarda küçük, zayıflarda büyük manşonlu tansiyon aleti kullanılması sonucun yanlış çıkmasına neden olur.
8-Manşonun üzerindeki işaret kısmını dirseğin iç kısmına gelecek şekilde yerleştirin. Ölçüm esnasında ön kolunuzu kalp hizasında tutun.