Giriş
Trabzon’un 4 bin yıllık tarihi geçmişi açık hava müzesiyle tanıtılacak
Trabzon’un Ortahisar ilçesi Tabakhane Vadisi'nde Büyükşehir Belediyesi'nin pazaryeri ve otopark projeleri inşaatlarında surun doğusu ile Kuzgundere Vadisi'nde yapılan kazı çalışmasında ortaya çıkan Roma ve Bizans Dönemi'ne ait yapılar 2023 yılı içerisinde oluşturulacak açık hava müzesinde sergilenecek.
Trabzon’un Ortahisar ilçesi Tabakhane Vadisi'nde Büyükşehir Belediyesi'nin pazaryeri ve otopark projeleri inşaatlarında surun doğusu ile Kuzgundere Vadisi'nde yapılan kazı çalışmasında ortaya çıkan Roma ve Bizans dönemine ait yapılar koruma altına alınırken, Roma döneminde yapıldığı tespit edilen rıhtım, sur, anıtsal kapı için açık hava müzesi çalışmaları sürüyor.
Ortahisar ilçesine bağlı Pazarkapı Kaleboyu mevkiinde Büyükşehir Belediyesi’ne ait otopark inşası öncesi arkeojeoradar ve sismik çalışmalarla tespit edilen kalıntılar için müze tarafından yapılan sondaj kazı çalışmasında antik Roma rıhtım yapıları, kale koruma amaçlı hendek duvarı ve anıtsal yapılara ait toprak altı kalıntılarla Trabzon’un tarihi geçmişi bir kez daha gün yüzüne çıkmıştı. Otopark alanında 5 farklı noktada yapılan sondaj kazı çalışmasında ortaya çıkan M.Ö ve sonrası Roma dönemine ait yapılar nedeniyle otoparkın çevresi kapatılarak güvenli hale getirilmişti.
Toprağın 4-6 metre altından çıkan yapılar için süren kazı çalışmalarında Roma İmparatoru Hadrianus (MS 117-135) dönemine ait şehrin antik liman surlarının güneydoğu köşesine ait kalıntılar, Doğu Roma İmparatoru Justinyanus dönemine ait milattan sonra 6. yüzyıl olarak tarihlendirilen sur duvarının bir bölümü ve Geç Bizans-Komnen dönemi olarak bilinen 1461 öncesi döneme tarihlendirilen 150 metre uzunluğunda, 5-7 metre yüksekliğe sahip savunma ve savunma dışı su yolu, gemi barınağı olarak kullanılmış olan su dolu hendeğin duvarı ortaya çıkmıştı.
Pazarkapı mahallesinde yıkılan Kadınlar Hali pazarının altından Roma Dönemine ait rıhtım ortaya çıkarken, 4 bin yıllık tarihi geçmişi bulunan Trabzon’da devam eden kentsel dönüşüm projelerinde geçmiş dönemlerdeki yapı kalıntıları ortaya çıkmıştı. Son olarak Ortahisar ilçesindeki Pazarkapı mahallesinde yıkılan Kadınlar Hali Pazarı’nın altında Roma döneminde yapıldığı tespit edilen rıhtım meydana çıkmıştı. M.S. 120’lerde Roma kralı Hadrianus tarafından yaptırıldığı düşünülen iskele 1970’lerde doldurularak toprak altında kalmıştı.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Zorluoğlu, tarihi kalıntıların 2023 yılı içerisinde açık hava müzesiyle ziyaretçilerin hizmetine sunulacağını söyledi. Zorluoğlu “Kadınlar Hali Trabzonumuzun tarihi bir pazarı idi. Ancak yıllar içerisinde kullanımdan kaynaklı nedenlerle çok eskidi ve artık hizmet yapamaz duruma geldiğinden orayı 2020 yılında yıkarak yeniden daha modern bir şekilde tarihi dokusunu hissettirecek mimari anlayışla yapımına başladık ve şu anda da sona doğru gidiyoruz. İnşallah 2023 seçimlerinden önce orayı tamamlayıp hizmete açmayı planlıyoruz. Oranın kazı çalışması yapılırken sur tarafında bir takım tarihi kalıntılar olduğu bize iletildi. Bunun üzerine Müze Müdürlüğümüz ve Kültür Bakanlığımızın ilgili birimleriyle orada tespit çalışması yapıldı ve oranın değerli bir yer olduğu kanaati hâsıl olunca orayı Kadın Hali yapı alanından ayırdık. Orada Kültür Bakanlığımız marifetiyle kazı çalışması başlattık. Orada Roma döneminde yani M.S 1.,2. ve 3. yüzyıllardan kalma bir takım liman yapısı gibi yapılar olduğu anlaşıldı. Bunlar şimdi ortaya çıkartıldı. Titiz bir çalışma yapıldı. İnşallah orayı tamamlayıp surun onarımıyla birlikte restorasyonu ile birlikte adeta açık hava müzesi gibi ziyaretçilerimizin hizmete açmayı planlıyoruz. Yine hemen yukarı kısımdaki alanda da otopark yapmak istediğimiz bir alanda da benzer bir durum ortaya çıkmıştı. Oradaki kazı çalışmaları da devam ediyor. Aynı mantaliteyle orayı da hiçbir şekilde kapatmayıp üzerine belki uygun cam ve benzeri malzemeyle kapatıp orayı da yine açık hava müzesi şeklinde vatandaşımızın hizmetine sunacağız. Kadınlar Halinin oradaki alanda surlarla ilgili proje tamamlandı inşallah her ikisini de 2023 yılının içerisinde realize ederiz” diye konuştu.