Giriş
Tunceli'de hasadı başladı! Kilosu 300 TL'den satılıyor: Kahvesini yapıp içen şifa buluyor, kalbi koruyup damar tıkanıklığını engelliyor
Sonbaharın yüzünü göstermesiyle beraber köylüler, dağların eteklerinde yetişen doğal bir bitkinin meyvesini toplamaya başladı. Yüzyıllardır kullanılan geleneksel yöntemlerle işlenen bu meyve, zahmetli bir süreçten geçerek toz haline getiriliyor. Elde edilen ürün, özellikle sağlık açısından birçok fayda sunuyor ve bölgede oldukça değerli. Yerel halk bu ürünü hem evlerinde tüketiyor hem de pazarlarda satarak kazanç sağlıyor. Ürünün doğal yapısı ve katkı maddesi içermemesi, onu daha da kıymetli hale getiriyor. Peki, bu ürün nedir? Faydaları nelerdir?
Sonbaharın gelmesiyle köylüler dağlık arazilerde doğal bir meyvenin hasadına başladı. Toplanan ürünler, geleneksel yöntemlerle işlenerek tüketilebilir bir toza dönüştürülüyor. Köylüler, zorlu bir mesaiyle topladıkları meyveleri güneşte kuruttuktan sonra çeşitli işlemlerden geçiriyor. Elde edilen ürün, bazı hastalıklara iyi geldiği için özellikle yurt dışına götürülüyor. Üreticiler, bu doğal ürünün kilosunu yüksek fiyatlara satıyor. İşte tüm detaylar...
SONBAHAR GELDİ MESAİ BAŞLADI!
Tunceli'nin Pertek ilçesinde köylüler, dağlık arazilerde yetişen çedeneleri toplayarak geleneksel yöntemlerle kahve gibi içilebilen toza dönüştürüyor. İlçeye bağlı Aşağıgülbahçe köyü sakinleri, yıllardır ürettikleri çedene tozunu evde kullanmanın yanı sıra satıp kazanç da sağlıyor. Bölgedeki engebeli arazilerde çedene yetiştiren üreticiler, sonbaharın gelmesiyle olgunlaşan meyveleri toplamak için kolları sıvadı.
GÜNEŞİN KARŞISINA SERİLİYOR
Hasat öncesi çedene ağaçlarının altına çadır seren köylüler, gerekli hazırlıkların ardından dallardaki yeşil renkli çedeneleri sırıklarla yere düşürüyor. Zorlu mesaiyle çedeneleri torbalara dolduran köylüler, daha sonra ürünleri evlerine taşıyarak bahçelerinde güneşin karşısına seriyor.
Birkaç günlük sürenin sonunda iyice kuruyan çedeneler, bu defa üreticilerce eleklerden geçirilip toz, toprak, ot ve dal parçalarından ayıklanıyor. Odun ateşi üzerine konulan saclarda kavrulan çedeneler, köylülerin "sıkot" adını verdikleri taş havanda öğütülerek kahve gibi toz haline getiriliyor. Bilimsel adı "pistacia terebinthus" olan çedene, ülkenin farklı yerlerinde menengiç, çitlenbik, çıtlık, çitemik, bıttım, çıtımık, çıtlık, çetemük, yabani antep fıstığı, çıtırık ve çöğre adlarıyla da biliniyor.
KİLOSU 300-400 TL'DEN SATILIYOR
Çedene üreticisi Mahmut Irmak, AA muhabirine, Aşağıgülbahçe köyünde yıllar önce dikilmiş çok sayıda çedene ağacının olduğunu söyledi. Bazı komşularının çedene ağaçlarını aşılayarak çam fıstığına çevirdiğini ifade eden Irmak, "Çedeneler yazın kırmızıyken sonbaharda olgunlaşıp yeşil oluyor. Çedeneleri sıkot dediğimiz taşla öğüterek kilogramını 300-400 liraya satıyoruz." dedi.
Köylülerden Semi Ber de Aşağıgülbahçe köyünün 400 hanelik bir yer olduğunu anlattı. Bölgede daha çok hayvancılığın yaygın olduğunu belirten Ber, "Bu aylarda çedene hasadı başlıyor ve biz de ev ihtiyacımıza göre topluyoruz. Çedene yağı çok sağlıklı ve Almanya'ya gittiğim zaman mutlaka götürüyorum. Bazı hastalıklara karşı çok faydası oluyor ve içinde herhangi bir katkı maddesi yok." diye konuştu.
Köylülerden Anık Öz, çedene ağaçlarının atalarından kalma olduğunu aktardı. Öz, üretimin meşakkatli yanlarının olduğundan bahsederek, "Çedene ağaçları her yıl çok sayıda meyve veriyor ve güzün çedene toplayıp kahveye dönüştürüyoruz. Çedene kahvesini genellikle evimizde tüketiyoruz, çok yararı oluyor." ifadelerini kullandı.
ÇEDENENİN FAYDALARI NELERDİR?
Çedene, özellikle Türkiye'nin Orta Anadolu bölgesinde yetişen ve genellikle çitlembik ya da menengiç olarak da bilinen bir bitkidir. Çedene, sağlığa faydaları nedeniyle halk arasında sıkça tercih edilen doğal bir besin kaynağıdır. Özellikle içerdiği vitaminler, mineraller ve antioksidanlar sayesinde vücut için birçok olumlu etkiye sahiptir.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİR
- Çedene, bağışıklık sistemini destekleyen zengin bir antioksidan kaynağıdır. Vücutta serbest radikallere karşı savaşan antioksidanlar, hücreleri hasarlardan korur ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Böylece vücut, hastalıklara karşı daha dirençli hale gelir. Özellikle grip, soğuk algınlığı gibi mevsimsel hastalıklara karşı koruma sağlar.
SİNDİRİM SİSTEMİNE YARDIMCI OLUR
- Çedenenin sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri de oldukça belirgindir. Lif açısından zengin olması sayesinde bağırsak hareketlerini düzenler ve kabızlık gibi sindirim problemlerine iyi gelir.
- Ayrıca mide asidini dengeleyici etkisi sayesinde mide rahatsızlıklarına karşı rahatlama sağlar.
KALP SAĞLIĞINI DESTEKLER
- Çedene, kalp sağlığını koruyucu etkileriyle de bilinir. İçerdiği doymamış yağ asitleri sayesinde kötü kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
- Bu durum, kalp krizi ve damar tıkanıklığı gibi ciddi sağlık sorunlarının önlenmesine katkı sağlar.
ENERJİ VERİR
- Çedene, enerji artırıcı özelliğiyle de tanınır. Yoğun tempoda çalışanlar ve enerji ihtiyacı yüksek olanlar için doğal bir destek sağlar. Düzenli olarak tüketildiğinde, vücudu zinde tutar ve yorgunluk hissini azaltır.
ÇEDENE KAHVESİ NASIL YAPILIR?
Malzemeler:
- 2 yemek kaşığı çedene (menengiç) tozu
- 1 su bardağı süt (isteğe bağlı su da kullanılabilir)
- İsteğe bağlı olarak şeker veya bal
YAPILIŞI:
- Eğer hazır çedene tozunuz yoksa, çedeneleri kavurduktan sonra havanda veya bir kahve öğütücüsünde toz haline getirin. Hazır toz kullanıyorsanız bu adımı atlayabilirsiniz.
- Bir cezveye 1 su bardağı süt koyup ocağa alın. İsterseniz süt yerine su da kullanabilirsiniz. Süt, kahveye daha kremamsı bir doku kazandıracaktır.
- Süt hafif ısındığında 2 yemek kaşığı çedene tozunu cezveye ekleyin ve karıştırın.
- Karışım kaynayana kadar kısık ateşte karıştırarak pişirin. Köpürmeye başladığında ocaktan alın.
- Çedene kahvesini fincana dökün. İsteğe bağlı olarak, tatlandırmak için bal veya şeker ekleyebilirsiniz.
- Afiyet olsun!
- Çedene kahvesi, hem sağlıklı hem de doğal bir içecek olarak keyifle tüketilebilir.