Giriş
Türkiye’nin en yüksek rakımda bulunan siperleri Tarihi Sit Alanı olarak tescillendi
Gümüşhane’de Türkiye’nin en yüksek rakımdaki siperlerinden birisi olan Artabel Gölleri Tabiat Parkı'nda siper ve diğer savaş kalıntılarının yer aldığı 4,5 milyon metrekarelik alan Tarihi Sit Alanı olarak tescillendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 7433 sayılı kararıyla Torul ilçesi sınırlarındaki Artabel Gölleri Tabiat Parkı sınırları içerisinde bulunan alanı 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında "Tarihi Sit Alanı" olarak tescilledi.
Kararda 1913-1917 yılları arasında 3.Ordu Komutanlığı Alay ve Tümenlerine bağlı birliklerin savaştıkları şehit mezarı, siper, araba yolları, fırın gibi unsurların yer aldığı Artabel Gölleri Tabiat Parkı ve komşu parselde bulunan Giresun'un Alucra ilçesi Yeşilyurt köyü sınırlarında bulunan karargah kalıntılarının milli tarih ve askeri harp tarihi açısından önemli olaylardan 1916 yılında Osmanlı-Rus kuvvetleri arasındaki muhabereler yaşanmış olmasından dolayı sınırları belirlenen alanın Tarihi Sit Alanı olarak belirlendiği ifade edildi.
Torul ilçesi sınırlarındaki Artabel Gölleri Tabiat Parkının 3 bin 149 metre rakımlı zirvelerinde 1916-18 Rus işgali döneminden kalan siper, şehitlik, karargah ve yolların tescili için Gümüşhane Valiliğinin talebiyle Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünden Arkeolog ve Sanat Tarihi Uzmanından oluşan heyet konuyu yıllar önce gündeme getiren gazetecilerle ve Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) ekiplerinin rehberliğinde geçtiğimiz aylarda alanda fotoğraf, video, not ve koordinatlar alarak raporlar hazırlamıştı.
Toplam 5 bin 859 hektarlık alana sahip ve 1998 yılında tabiat parkı ilan edilen ve Gümüşhane’nin çatısı olarak nitelendirilen Artabel Gölleri Tabiat Parkı, yamaçlarının her yerinden buz gibi akan suları, gürül gürül çağlayan dereleri, şelaleleri ve 20’den fazla buzul gölüyle ışıkla suyun buluştuğu zirve ve ölmeden önce görülmesi gereken yer olarak biliniyor.
Alanda yer alan şehit kabri ve bulunduğu bölgenin hemen altında yer alan “Ahtabur” gölüyle ilgili anlatılan hikaye şu şekildeydi:
“Gümüşhane bölgesinin Ruslar tarafından işgal edilmesinin ardından, işgale karşı devletin gönderdiği bir tabur asker gece yürüyüşü sırasında bu gölün üst kısmından geçerken hepsi yamaçtan düşerek boğulur. Sabah olduğunda tabur komutanı olayı duyar ve bölgeye gelir. Gördüğü manzara gölün yüzündeki asker şapkalarıdır. Ah taburum, ah taburum diyerek ağlar. Bölgenin adı da bundan sonra Ahtabur olarak kalır.”
Yeni tescille birlikte Gümüşhane’de Tarihi Sit Alanı sayısı da 2’ye çıktı. Daha önce Osmanlı-Rus Savaşı'nda kullanılan siperlerin bulunduğu merkez ilçeye bağlı Çorak ve Yağlıdere köyleri sınırlarında 3 kilometrelik alandaki 100’ün üzerinde Deveboynu Siperlerinin olduğu bölge "tarihi sit alanı" olarak tescillenmişti.