Giriş
Ünlü keman sanatçısı Ayla Erduran 90 yaşında hayatını kaybetti
Türkiye'de ve dünyanın birçok yerinde verdiği başarılı konserler ile dünyaca üne kavuşan Ayla Erduran'dan acı haber geldi.
Piyanist Gülsin Onay, usta sanatçının vefat ettiğini sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımla duyurdu:
"Ne büyük bir kayıp… Ayla Erduran’ı kaybettik. Büyük kemancımız, eşsiz müzisyenimiz artık aramızda değil. Onun sanatıyla, müziğiyle dokunduğu gönüller her zaman hatırlayacak. Müziğiyle yaşattığı duygular, bıraktığı izler silinmeyecek.
Allah rahmet eylesin, mekânı cennet olsun. Sevenlerinin, ailesinin ve müzik camiamızın başı sağ olsun. Bu topraklardan böyle bir sanatçı geçtiği için ne kadar şanslı olduğumuzu her zaman hatırlayacağız."
'AYLA, KALBİYLE ÇALARDI'
Acı haberi alan Fazıl Say ise şu paylaşımı yaptı:
"Çok değerli Ayla Erduran’ın bugün vefat ettiğini derin bir üzüntüyle öğrendim.
Ayla Erduran, olağanüstü bir keman sanatçısıydı, gerçek bir müzisyendi. Yıllarca, onun konserleri ile büyüdük, onun gibi hür ve özgür ruhlu bir sanatçıyı tanıyarak çok şey öğrendik.
Ayla, kalbiyle çalardı. Her notaya ruhunu katardı, acısıyla tatlısıyla, uzun bir 90 yıllık ömründe, hayatın getirdikleri ve götürdükleri, tüm doğası ile onun yaptığı müziğe tamamen yansırdı. Duyarlı bir sanatçıydı.
Cesurdu.
Bir yandan -gerçek sanatçılığa özgü- “Yaralı bir ruh” idi.
Ayla hanım yakın aile dostumuzdu, Ahmet Say’ın da benim de…
Gördüğünüz Fotoğrafımız 2006 yılında, Ankara’da bir “Ahmet Say Ödül Gecesi” konserimizden. Ayla ve Cihat ile oda müziği yapmıştık.
Hepimizin başı sağ olsun.
Müzik dünyası önemli bir değerini yitirdi.
Işıklarda uyusun sevgili Ayla Erduran."
Cumhuriyet’in ilk kuşak dünyaca tanınmış keman virtüözlerinden Ayla Erduran 22 Ağustos 1934'te İstanbul'da dünyaya geldi.
Müziğe olan ilgisi ailesinden gelen Erduran henüz 3 yaşında keman eğitimi almaya başladı.
İlk resitalini on yaşında, Saray Sineması'nda verdi.
‘İZLEYİCİLERİN HEPSİ AĞLIYORDU’
Ayla Erduran o günü şu sözlerle anlatıyor; “Annemin ısrarıyla oldu. Ben hiç mektebe gitmediğim, konuşmadığım için insanları görmeye korkuyordum. Ağlıyordum. Heyecandan gözlerimi kapattım. Ezberden çaldım. Çok güzel çalmışım, gözlerimi açtığımda izleyicilerin hepsi ağlıyordu...”
Erduran, Ankara’da imtihana girdi ve ‘Harika Çocuklar Yasası’ öncesinde, 11 yaşında Paris Ulusal Konservatuvarı’na gönderildi.
1946-1951 yılları arasında Paris Konservatuvarı'nda eğitim görerek keman bölümünden birincilikle mezun oldu.
1951–1955 arasında ABD’de, 1957–1958 yıllarındaysa Moskova Konservatuvarı’nda 20. yüzyılın büyük virtüözü David Oistrakh ile çalıştı.
1957 Wieniawski yarışmasında yüz yirmi kemancı arasında ilk altıya girerek ödül kazandı.
Bu ödülle birlikte meslek yaşamında yükselmeye başladı.
1958'de Ulvi Cemal Erkin'in keman konçertosunun ilk seslendirişini, Brüksel'de bestecisi yönetiminde Belçika Kraliçesi Elizabeth'in de izlediği bir konserde gerçekleştirdi.
Avrupa'nın çeşitli kentlerinde, Güney Amerika'da ve ABD, Kanada, Orta Doğu, Hindistan, Afrika, Rusya, Azerbaycan ve Türkiye'nin pek çok köşesinde turneler yaptı.
1963'te Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile Orta Doğu turnesine çıktı ve Anadolu'nun çeşitli köşelerinde konserler verdi.
1964'te Mithat Fenmen eşliğinde Londra'da verdiği ilk resitalinde Harriet Cohen-Olga Verney ödülünü kazandı.
1965'te yine Londra'da Albert Hall'de şef Rojdestvenski yönetiminde Brahms'ın keman konçertosunu seslendirdiği konser BBC tarafından naklen yayınlandı. 1968'de Verda Erman ile Afrika turnesine çıktı.
1970'te Hollanda'da Beethoven Ödülü'nü kazandı. 1971'de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvânı aldı.
1985'te Paita yönetiminde Londra Filarmoni Orkestrası ile Brahms konçertosunu plağa aldı. Jean Sibelius'un 100. yılında Ansermet yönetiminde Suisse Romande Orkestrası ile bestecinin keman konçertosunu çaldı.
1973'ten 1990'lara kadar İsviçre'deki Conservatoire Populaire'de ve Lozan Konservatuvarı ustalık sınıfında öğretmenlik yaptı.
Uzun süre 1710 yapımı Stradivarius bir keman çalan sanatçı,1994 yılında Guarnerius 1720 yapımı bir keman kullanmaya başladı. Erduran, ikili konçertolarda Menuhin, Szeryng, Navarra, Iogor Oistrakh, Valery Oistrakh, Pikaizen, Fallot, Collins gibi sanatçılarla çaldı.
Carlos Paita yönetimindeki Londra Filarmoni Orkestrası'yla çaldığı Brahms'ın keman konçertosunu kaydetti. Ayşegül Sarıca ile seslendirdiği Franck, Debussy ve Grieg'in keman-piyano sonatları UPR Classics olarak, Richard Beck ve Armin Jordan yönetiminde Suisse Romande Orkestrası'yla seslendirdiği Brahms ve Bruch Konçertoları Gallo CD'si olarak piyasaya sunuldu. Erduran, Edward Elgar'ın Keman Konçertosu'nun Türkiye'deki ilk seslendirisini gerçekleştirdi.
Yaşamı 2002 yılında Evin İlyasoğlu tarafından "Ayla'yı Dinler misiniz?" adıyla biyografik roman olarak kaleme alındı.
2006 yılında Sevda - Cenap And Müzik Vakfı tarafından onur ödülü altın madalyası ile onurlandırılan bu madalyayı almasından sonra sanatçının müzikle ve kemanla ilişkisi Erhan Karaesmen tarafından "Evrenimizi İç Işıklarıyla Aydınlatanlar Ayla Erduran Müzik Ve Keman" (2007) adıyla kitaplaştırıldı.
2012'de merkezi Paris'te bulunan 'Société d'Encouragement au Progrés' tarafından "meslekleriyle iz bırakan ve fark yaratan" kişilere sunulan ve Fransız Senatosu ile verilen "Médallie D'honneur – Médaille de Vermeil" ile onurlandırıldı.