Giriş
Uykusuzluk çocukların bağışıklık sistemini etkiler mi?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Nicel Yıldız Silahlı, bebeklerde ve çocuklarda sağlıklı bir uyku gelişiminde dikkat edilmesi gerekenlere ilişkin aileleri uyardı. Dr. Öğr. Üyesi Yıldız Silahlı, sağlıklı bir şekilde fiziksel ve ruhsal gelişiminin en önemli parçasının uyku olduğunu belirterek, “Uyku çocukların büyüme, gelişme ve öğrenmesine katkı sağlarken bağışıklık güçlenmesine de yardımcı olur. Çocuk büyüdükçe uyku süresi ve şekli değişir. Gece uyanmaları yaşamın ilk yıllarında normal kabul edilir. Önemli olan uyku saatlerinde sakin ve rahat olmalarıdır. Bununla birlikte ebeveynlerin çocuğun uykusuna dair kaygıları var ise destek alınmalıdır. Uyku hafif ve derin uyku olmak üzere iki farklı evreden oluşur. Hafif uykuda rüyalar görülür, gün içerisinde öğrenilen bilgiler işlenir ve kaydedilir, dış etkenlere bağlı uyanma görülebilir. Derin uyku ise büyüme ve gelişmenin gerçekleştiği evre olup uyanmak zordur. Her gece hafif ve derin uykunun birbirini izlediği bir döngü gerçekleşir. Bebeklerde 30-50 dakikalık kısa uyku döngüleri görülür. 12 aya doğru bir saatlik döngüler görülürken yaş büyüdükçe döngü süreleri uzar. Hafif ve derin uyku döngüsü arasında uyanan bir yetişkin uykusunu kolaylıkla devam ettirebilir. Ancak bebek ve çocuklar uyandıklarında uykuyu devam ettirebilmek için anne veya babanın yardımına ya da beslenmeye ihtiyaç duyabilir” dedi.
"Uyku ritüeli hem bebeği hem ebeveyni rahatlatır"
Çocukların geceleri uyku öncesi rahatlatıcı aktivitelere ihtiyacı olduğuna değinen Dr. Öğr. Üyesi Yıldız Silahlı, sözlerine şöyle devam etti: "Sessiz ve sakin karanlık bir ortam çocukların uyumasına yardımcı olabilir. Uyku ritüeli oturtmak çocuklara uyku zamanının geldiğini hatırlatır. Uyku öncesi yeterli bir zaman ayrılarak yapılacak ılık banyo, sakin bir masal anlatmak, kitap okumak, ninni söylemek ve iyi geceler öpücüğü uykuya geçişi kolaylaştırabilir. Uygulanabilir, tekrarlanabilir bir uyku aktivitesinin oluşturulması ile çocuk uykusu yanında ebeveyn uykusunun da kalitesi artar.
Uyurken bebeklerin güvende olmaları gerekir. Yatakta bulunan örtüler, oyuncaklar bebeklerin soluk borusunu tıkayabileceğinden yatak üzerinde bu tarz materyallerin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Bebeğin doğumdan itibaren sırt üstü düz bir zeminde yatırılması, üzerini örten örtünün kollarının altına sabitlenmesi, ev içerisinde özellikle bebeğin uyuduğu odada sigara içilmemesi, beşik parmaklıklarının genişliğinin çocuğun kafası geçecek kadar geniş olmaması bebeğe güvenli bir uyku ortamı sağlayarak küçük bebeklerde görülme ihtimali olan Ani Bebek Ölümü Sendromunu (SIDS) engelleyebilir".
Güvenli uyku için neler yapılabileceğini aktaran Dr. Öğr. Üyesi Yıldız Silahlı, bebek ile aynı yatakta yatılmaması gerektiğine dikkat çekti. Dr. Öğr. Üyesi Yıldız Silahlı, "Uyuyan bebek kanepe gibi yumuşak yerlerde bırakılmamalı etrafında minik parçalı oyuncaklar ya da hava yolunu tıkayabilecek kolay kopan poşet gibi eşyalar bırakılmamalıdır. Bebek araba koltuğu, ana kucağı gibi yerlerde uyuyakalır ise kısa sürede yatağına alınmalıdır. Bebeğin boynuna kolye gibi materyaller ya da ucu kurdeleli kıyafetler bebeğin boynuna dolaşabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
Kullanılan uyku tulumu oda sıcaklığına uygun kalınlıkta ve çocuğun bedenine uygun olmalıdır. 2 yaş altında çocuklar düz zeminde yatırılmalı, yastık kullanılmamalıdır. Bebeğin 12'nci ayına kadar ebeveyn ile aynı odada kalması önerilmektedir. Bebek ilk 6 ya da 12 ay yatağınızın yanında uygun koşulları sağlayan bir anne yanı yatakta yatırabilirsiniz. Bu durum gece beslenme ve sevgi ihtiyaçlarını karşılamanıza yardımcı olur. Yorgun olduğunuzda ve derin uyku esnasında bebeğin güvende olması sağlanmış olur. Bebeğin emzirilmesi uyku güvenliğinin en temel unsurudur. Emzirme ile ilgili sorularınız ile ilgili danışmanlık alabilirsiniz. Bebeğinize bakım veren kişilerin de güvenli uyku unsurlarını bildiğinden emin olmanız gerekmektedir" ifadelerini kullandı.
"Güvenli uyku için uyku tulumu tercih edilebilir"
Geleneksel kundak uygulamalarına da değinen Dr. Öğr. Üyesi Yıldız Silahlı, “Bu yöntem bebeklerde kalça çıkığına neden olabileceğinden önerilmemekle birlikte sadece kolların kundaklanması bebeklerin sakinleşmesine yardımcı olabilir. Bazı bebekler sarılmayı sever bazıları sevmeyebilir bu nedenle bebeğin işaretlerinin gözetilerek hareket edilmesi daha yararlı olacaktır. Hafif pamuklu bir örtü ile gevşekçe kolların üzerinden boynun altından geçirilerek bebek sarılabilir, bacak ve kalçanın serbest bırakılması gerekir. Dönmeye başlayan (4-6 ay) bebeklerde kundaklamanın bırakılması gerekir. Yine bebeğin kollarının dışarıda kaldığı torba şeklindeki uyku tulumları da iyi bir seçenek olabilir” diye konuştu.