Giriş
Varis nasıl tedavi edilir?
Özellikle bacak ve bilek bölgesinde görülen varisler belirli bir yaştan sonra birçok kişinin karşılaşabileceği problemler arasında yer alır. En fark edilir belirtileri ise bacaklarda özellikle akşamları ve efor sonrasında ağrı, yorgunluk ve ağırlık hissi, bacakta kılcal damarlar oluşması, ayak bileğinde şişliktir. Peki, varis nasıl tedavi edilir? En güvenilir varis tedavi yöntemleri...
Akşamları vücudunuzda ağrı ve ağırlık hissi yaşıyorsanız, bacaklarınızda kılcal damar oluşumları varsa, ayak bileklerinizde şişlik ve mor lekeler oluyorsa, cildinizde kızarıklık, kaşıntı ve kuruluk varsa, cilt altında iyileşmesi uzun süreler kanamalar oluyorsa, mutlaka bir kalp damar uzmanına başvurmayı ihmal etmeyin! Peki, varis nasıl tedavi edilir?
VARİS NEDİR?
Varis, bacak toplardamarlarının genişlemesi, uzaması ve büklümlü hale gelmesi olarak tanımlanıyor. Batı toplumunda insanların %10-20’sinde görülüyor. Yaşla birlikte bu olasılık da artıyor. 50 yaşın üzerindeki her iki kişiden birinde varis görülüyor.
KAÇ TİP VARİS VAR?
Varisin 4 tipi bulunuyor;
ÖRÜMCEK AĞI
Telanjiektazi de denilen bu damarlar ciltte yüzeysel yerleşim gösteriyor. 1 mm. Veya daha az çapta oluyorlar. Elle hissedilmiyorlar. Genellikle kırmızı renkliler. Bölgesel olarak yıldız şekilli veya örümcek ağına benzer yaygın çizgisel oluşumlar olup tüm bacağı sarabiliyorlar.
RETİKÜLER VARİSLER
Ciltten hafif kabarık, çapları 4 mm.’den küçük olan mavi renkli, elle zor hissedilebilen varisler.
BÜYÜK TOPLARDAMAR VARİSLERİ (SAFEN VEN VARİSLERİ)
Büyük ve küçük safen venlerinin seyirleri boyunca görülen büyük geniş kıvrımlar oluşturan, elle ve gözle kolayca fark edilebilen varisler. Bunlar 3 mm.’den büyük çaplılar. Cilt altında seyrettikleri için genellikle derinin rengini değiştirmiyorlar. Damarın kendine ait yeşilimsi renginin yansıması görülüyor. Deriden kabarık olup ayakta durmayla belirginleşiyorlar. Yatıp bacaklar yukarı kaldırıldığında kayboluyorlar.
DERİNDEKİ BÜYÜK DAMARLARIN VARİSLERİ
Bu toplardamarlar bacakta derin tabakada bulunuyorlar. Varisler dışarıdan görünmüyor ancak bacakta ödem ve dolaşım bozukluğuna yol açabiliyorlar.
VARİS NEDENLERİ
Aslında varisin oluşma nedeni tam olarak bilinmiyor. Temel sorun, toplardamar duvarında oluşan yapısal bozukluk nedeniyle damarın genişlemesi ve damar içindeki kapakçıkların bozulmasıyla kanın geri kaçmasıdır. Bu kaçak sonucu, kan kalbe doğru dönmekte zorlanıyor ve toplardamarların içindeki basınç gittikçe artıyor. Basıncın artması sonucunda da damarlar giderek genişliyor ve böylelikle bir kısırdöngü oluşuyor.
Varislerin daha nadir görülen nedenleri de bulunuyor. Derin toplardamarları tıkalı olan bireylerde normalde bacak kanının yüzde 10’unu taşıyan yüzeyel toplardamarlar, bacağın tüm kirli kan dönüşünü üstleniyor. Bu nedenle çapları artıyor ve varis görünümü alıyorlar.
HASTANIN ŞİKAYETLERİ
- Bacaklarda özellikle akşamları ve efor sonrasında ağrı, yorgunluk ve ağırlık hissi
- Bacakta kılcal damarlar oluşması
- Ayak bileğinde şişlik
- Ayak bileklerinde mor lekeler oluşması
- Staz dermatiti veya venöz egzama da denen ciltte kızarıklık, kaşıntı ve kuruluk
- Kendiliğinden veya çok küçük çarpmalarda bile cilt altında iyileşmesi uzun süren kanamalar
- Bazı kişilerde cilt altı yağ tabakasının sertleşmesi sonucu ayak bileği üzerindeki ciltte çökme
- Kimi zaman tabloya eşlik eden huzursuz bacak sendromu
VARİS TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Girişimsel yöntemler
Örümcek ağı ve retiküler varisler içinskleroterapi ve/veya transdermal lazer tedavisi yapılıyor. Bu tedavinin ana amacı, estetik görünüm. Bu oluşumlar kişide ciddi anlamda bir sağlık problemi yaratmıyor.
Transdermal lazer tedavisi genellikle kırmızı renkli, 1 mm. ve daha ince kılcal damarların tedavisi için kullanılıyor.
Skleroterapi ise 1 mm.’den kalın lezyonların tedavisi amacıyla uygulanıyor. İki tedavi yöntemi birbirlerinin alternatifleri olmayıp daha çok birbirlerini tamamlayıcı tedaviler. Her iki tedavi de seanslar halinde yapılıyor. Hastanın hastanede yatması gerekmiyor.
Skleroterapi ne, nasıl yapılıyor?
Bu tedavi 80 yılı aşkın zamandır uygulanıyor. Skleroterapide çok ince iğneler aracılığıyla damar içine sklerozan madde enjeksiyonu (genellikle sodyum klorür) yapılıyor. Bu madde damar iç yüzeyinde hasar yaratarak damar duvarlarının yapışmasını sağlıyor.
Yapışan damar artık içinde kan geçmediği için görünmez hale geliyor ve zaman içinde de vücut tarafından emilip yok ediliyor.
Merak edilen bir konu da, bu damarları yok etmenin vücut için sakıncalı olup olmadığı. Bunlar normal insanlarda bulunmaması gereken ve bir fonksiyonu olmayan damarlar olduğundan, bunların yok edilmesi zararlı değil.
Skleroterapinin her seansı genellikle 10-15 dakika sürüyor. Her seansta yok edilen damar miktarı damarların çaplarına, kullanılan ilaç miktarına ve hastanın genel durumuna göre değişiyor. Tedaviden sonra hastaya hafif basınçlı bir çorap giydiriliyor ve hastanın 15-20 dakika yürümesi isteniyor. Bu çorabın 3 gün boyunca banyo dışında sürekli giyilmesi gerekiyor.
Tedavinin hemen sonrasında enjeksiyon yerindeki damarlarda kabarıklık görülüyor. Daha sonra bu bölgede morluklar ve nadiren de kabuklanmalar oluşuyor. Seanslar genellikle 1 hafta ara ile yapılıyor.
Skleroterapi ile damar oluşumlarının % 60-80’i yok ediliyor. Kılcal damarlar 3-6 haftada, daha büyük damarlar ise 3-4 ayda yok oluyor. Hastaların yüzde 10’unda tedaviye yanıt alınamıyor. Bu hastalarda işlemin tekrarlanması gerekebiliyor.
Skleroterapinin yan etkileri neler?
Büyük damarlarda yapılan tedavide, bu damarlar uzunca bir süre sert bir oluşum olarak cilt altında hissediliyor. Bunların yok olması 5-6 ay sürebiliyor.
Kahverengi lekelenmelerden oluşan hiper pigmentasyon. Bunların geçmesi genellikle 3-12 ay sürse de bazılarının yok olması iki yılı bulabiliyor.
Enjeksiyon bölgesinde daha önce olmayan çok ince kırmızı renkli yeniden damarlanma. Bunlar genellikle 3-12 ayda kayboluyor. Eğer kaybolmazlarsa lazer tedavisiyle yok ediliyorlar.
Çok nadiren bacakta ani şişlikle görülen derin damar pıhtılaşması.
Çok nadiren enjeksiyon yerinde küçük ülser (yara) oluşumu.
CERRAHİ TEDAVİLER
Stripping
Bu klasik cerrahi tedavi yönteminde, kasık ve ayak bileğindeki kesilerden yararlanarak yüzeyel toplardamar boylu boyunca sıyrılarak çıkarılıyor. Genellikle ek olarak diz altı bölgede bulunan genişlemiş yan dallar (pakeler) 2-3 mm.’lik ayrı ayrı kesilerle temizleniyor.
Bu işlem genel anesteziyle yapılıyor ve genellikle hasta bir gece hastanede yatıyor. Aynı gün ayağa kalkıp yürüyebiliyor. Hastaların bir hafta boyunca işe gitmemeleri öneriliyor. Bu tekniğin komplikasyonları arasında enfeksiyon, hematom (cilt altında kanama), derin damar pıhtılaşması ve yüzeyel sinir hasarına bağlı hissizlik, keçeleşme gibi yüzeyel his kusurları olabiliyor.
Damar içi termal ablasyon (Lazer veya radyofrekans)
Bu teknikte yüzeyel toplardamar içine bir iğne yardımıyla sokulan ve yüksek ısı veren bir kateter aracılığıyla, damar içeriden yakılarak kapatılıyor. Bu teknikte de ek olarak, varsa diz altı bölgede bulunan genişlemiş yan dallar (pakeler) 2-3 mm.’lik ayrı ayrı kesilerle temizleniyor.
Bu işlem lokal veya genel anesteziyle yapılıyor ve hasta aynı gün taburcu edilebiliyor. Hasta aynı gün ayağa kalkıp yürüyor ve birkaç gün sonra da işe başlayabiliyor. Bu teknikte de derin damar pıhtılaşması, hafif yüzeyel yanıklar ve his bozuklukları görülebiliyor. Ancak klasik cerrahi girişime oranla bu komplikasyonlar daha az gözleniyor.
Damar içi köpük skleroterapisi
Bu tedavi yöntemi de kılcal damarlarda kullanılan skleroterapiye benziyor. Ancak yüzeyel toplardamar içine enjeksiyon yapılacağından daha konsantre ilaç kullanılıyor. Bu tedavi yönteminde, genellikle kasıkta bir kesi yapılarak yüzeyel toplardamar derin damarla birleştiği yerde bağlanıyor.
Sonuçları çok fazla irdelenmiş bir yöntem değil. Risk ve komplikasyonları diğer girişimlerle benzerlik gösteriyor.