Vücudumuzun askerleri lenf bezlerinden ne zaman korkalım? Lenf bezleri neden büyür?

Lenf bezleri vücudumuzun birçok yerinde bulunan, yaşlanmakla birlikte sayısının ve işlevinin azaldığı, bağışıklık sisteminde önemli görevler üstlenen, vücudumuzu mikroorganizmalara karşı koruyan bezelerdir. Bağışıklık sistemimizin bir parçası olan lenfosit ismindeki hücreler bu bezelerde bol miktarda bulunur. Lenfositler vücuda giren mikroorganizmaları, tümör hücrelerini ve yabancı maddeleri yakalayarak yok eder. Dolayısıyla bu dokularımız enfeksiyon ve kansere karşı savaşta oldukça önemli görevler alırlar.LENF BEZLERİ VÜCUDUMUZUN HANGİ BÖLGELERİNDE BULUNUR?Çocuklarda, lenf bezelerinin de içinde bulunduğu lenfatik sistem yaklaşık 10 yaşına kadar gelişimini sürdürür ve erişkinlere göre daha aktif çalışır. Lenf bezleri boyun, çene altı, kulak arkası, koltuk altları, kasıklar, diz arkası, göğüs ve karın boşluğu gibi bölgelerde vücuda yayılmış kümeler halinde bulunur. Bu bezeler, birçok nedenle büyür ve çocuğun veya ebeveynin eline gelebilir boyuta ulaşabilir. Çocuklarda lenf bezleri, erişkinlerle karşılaştırıldığında çeşitli uyarılara hızlıca büyüyüp görünür hale gelmektedir. Çocuklarda lenf bezi büyüme nedenlerinin belirlenmesinde lenf bezlerinin büyüklüğü, sayısı, yeri, çevre doku ile ilişkisi, kıvamı, beze üzerinde ağrı olup olmaması, hastanın yaşı ve ateş, gece terlemeleri vücutta kaşıntı gibi beraberindeki diğer bulgular ile lenf bezlerinin boyutunun değişkenlik gösterip göstermemesinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Doğru tedavinin yolu ayrıntılı bir hasta öyküsünün alınması ve dikkatli bir fizik muayeneden geçmektedir.Lenf bezi büyümesi, bademcik enfeksiyonu (tonsillit), farenjit, nezle, grip, kulak enfeksiyonu (otit) ve sinüzit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları gibi basit nedenlerle görülebileceği gibi, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, 5. ve 6.hastalık gibi çocukluk çağı döküntülü hastalıkları, diş ve diş eti iltihaplanması, bazı enfeksiyon kaynağı mikroorganizmaları taşıyan hayvanlarla temas (kedi tırmığı hastalığı), hatta lösemi ve lenfoma gibi kötü huylu ve hızla ilerleyen çocukluk çağı kanserine işaret edebilir. Bu nedenle çocuklarda büyüyen lenf bezlerinde mutlaka hekime başvurulmalıdır. Lenf bezi büyüklüğü ile birlikte enfeksiyon bulgusu, ateş, kilo kaybı, gece terlemesi, kansızlık, döküntü gibi belirtiler görülebilir. Rahatsızlığın değerlendirilmesinde lenf bezinin yaygınlığı, büyüme hızı, çevre dokulara yapışık ya da hareketli oluşu ve bu duruma neden olacak bir ilaç kullanma öyküsü önemlidir.Fizik muayene ile bir lenf bezi ele geliyor ise lenf bezinin büyüklüğüne, lenf bezi üzerinde ağrı ve hassasiyet olup olmamasına ve kıvamına dikkat etmek gerekir. Lenf bezlerinin boyutlarının arttığını söyleyebilmek için bazin hangi bölgede büyüdüğünü tespit etmek gerekir. Örneğin kasık bölgesindeki bir lef bezi 1 cm’den büyük ise soruna işaret ederken. Çene altındaki lenf bezlerinin 2.5 cm’ye kadar normal olabileceği bilinmelidir. Köprücük kemiği altında veya dirsek arkasında çok küçük boyutta bile elimize gelse bu büyük bir soruna işaret edebilir ve buralarda tespit edilen bezelerin araştırılması gerekir. Bir lenf bezinin hızlı büyürse ağrıya neden olabilirr. Ağrı genellikle bir kızarıklık ve iltihap sonucu oluşmasına rağmen, nadiren kanserli bir lenf bezinin ölü doku merkezinin içine kanamasından da kaynaklanabilir. Bir diğer önemli konu lenf bezinin kıvamıdır. Sert bezeler tipik olarak metastatik kanser bulgusu olabilir. Lastik kıvamındaki bezeler ise “lenfoma” yani lenf kanserini düşündürür. Daha yumuşak bezeler ise enfeksiyon veya çeşitli mikrobik ajanlar veya toksinlerine karşı vücudun göstermiş olduğu reaksiyon durumlarını gösterir.Lenf bezlerinde büyüme çoğu zaman endişe duymayacağımız sebeplerle olsa da bazı durumlarda dikkatli takibi gerektirir. Enfeksiyona bağlı bir büyüklük ise, enfeksiyon geçtikten sonra 6-8 hafta içinde küçülme yoksa, muayene ve laboratuvar sonuçlarına göre enfeksiyon bulgusu olmadan giderek büyüyor ise, ağrısız, bezeler lastik kıvamında ise veya sert olup birbirleriyle birleşme eğiliminde ise, köprücük kemiği üzerinde, göğüs boşluğunda veya karın içinde belirli boyutu aşan bezeler ise veya bezelerin büyümesine ateş, kilo kaybı, gece terlemesi, iştahsızlık gibi bulguların eşlik ediyorsa dikkatli olmamız ve ileri tetkik planlamamız gerekir. Her lenf bezi büyüklüğünde ayrıntılı tetkike gerek yoktur. Eğer altta yatan ciddi bir sorun düşünüyor isek o soruna yönelik tetkikler yapmak akılcı bir yaklaşım olacaktır. Yukarıda anlattığımız soruna işaret eden bir lenf bezi büyümesinde ayrıntılı öykü ve fizik muayene ile birlikte testlerin istenilmesi gerekmektedir. Kan sayımı ve kanın mikroskobik incelenmesi akciğer grafisi, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tetkikleri yapılabilir. Eğer lenf bezi kanseri veya başka bir kanserin sıçraması sonucunda lenf bezi büyüklüğünden şüpheleniyorsak mutlaka o bezden biyopsi almak ve patolojik incelemesini yapmak gereklidir. Lenf bezi büyüklüğünün sebebini kesinleştirdikten sonra nedene yönelik tedavi uygulanır. Altta yatan sebep enfeksiyon ise uygun antibiyotikler kullanılmalıdır. Lösemi, lenfoma veya diğer kanserlerin lenf bezine sıçraması gibi hayatı tehdit eden nedenlerin olması durumunda bu konuda uzman hematoloji onkoloji hekimlerine başvurulması ve uygun tedavilerin bir an önce başlanması hayati öneme sahiptir.