GiriÅŸ
Yaz aylarında bu 4 tehlikeye dikkat!
Birçok kişi tatil planı için yaz aylarının gelmesini bekliyor. Uzun süredir beklenen yazın gelmesiyle birlikte eğlenirken dikkat edilmesi gereken noktalar da var. Uzmanlar yaz aylarında en çok karşılaşılan güneş çarpması, böcek ısırıkları, suda boğulma ve burun kanamaları gibi problemler için uyarıda bulunuyor ve neler yapılması gerektiğini anlatıyor.
Yaz mevsimi tüm güzellikleriyle gelse de hava sıcaklıklarındaki artış ile tatil sezonunun açılması nedeniyle doÄŸada ve denizde daha fazla zaman geçirmemiz, birtakım tehlikeleri de beraberinde getiriyor. Yaz aylarında güneÅŸ çarpması, böcek ısırıkları, suda boÄŸulma ve burun kanamaları en sık görülen sorunlar arasında ilk sıralarda yer alıyor. Özelikle çocuklar, yaÅŸlılar, kronik hastalıkları olanlar ve hamileler, bağışıklık sistemleri ile vücut sıvı-elektrolit dengelerinin daha hassas olması nedeniyle daha fazla risk altındalar! Acil Servis Sorumlu Hekim Dr. Rıdvan Acar, yaz mevsiminde sıkça karşılaşılan bu sorunlarda ilk yardımın doÄŸru yapılmasının yaÅŸamsal önem taşıdığına dikkat çekerek, “Ä°lk yardım uygulamaları saÄŸlık personeli gelene kadar bilinçli bir ÅŸekilde uygulandığında hayat kurtarabiliyor. ÖrneÄŸin suda boÄŸulmada, eÄŸitim almış kiÅŸiler tarafından temel yaÅŸam desteÄŸi saÄŸlanırsa, kiÅŸinin kurtulması olasıdır. Veya yılan ısırmalarında ilk yardım uygularken ısırılan yeri emmek gibi yapacağımız bir hata bize ve hastaya ölümcül bir zarar verebiliyor.'' diyor. Dr. Rıdvan Acar, yaz aylarında sık görülen sorunlarda neler yapılması gerektiÄŸini anlattı; önemli öneriler ve uyarılarda bulundu!
GÜNEŞ ÇARPMASI
Yaz aylarında güneÅŸ altında uzun süre kalmak; güneÅŸ çarpması, güneÅŸ yanıkları, bazı cilt hastalıklarının alevlenmesi, uzun dönemde ise cildin yaÅŸlanması ile cilt kanseri risklerini ortaya çıkarıyor. GüneÅŸ çarpması; güneÅŸ ışınlarına uzun süre maruz kalmaya baÄŸlı olarak baÅŸ aÄŸrısı, bulantı, bilinç bulanıklığı ve yüksek ateÅŸ gibi semptomlarla kendini gösteriyor. Tedavide geç kalındığında kalıcı karaciÄŸer ve böbrek fonksiyonu kayıplarına, hatta ölüme bile yol açabildiÄŸi için güneÅŸ çarpmasına erken müdahale yaÅŸamsal önem taşıyor.
Ne yapmalı?
- Sıcak çarpmasında kiÅŸiyi serin bir yere alın ve soÄŸuk kompres yapın.
- Bol sıvı tüketip istirahat etmesini saÄŸlayın.
- Mümkünse ılık duÅŸ aldırın. DuÅŸ yapamıyorsa baÅŸ, koltuk altı ve kasık bölgelerine soÄŸuk suyla ıslatılmış bez yerleÅŸtirin. Bu kompresi 20 dakika düzenli olarak uygulayın.
- Buna raÄŸmen durumunda deÄŸiÅŸiklik görülmüyorsa, kusma ihtimaline karşı yan yatırıp zaman kaybetmeden saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurun veya tıbbi yardım çağırın.
BÖCEK ISIRMALARIÂ
Yaz aylarında sık görülen sorunlardan biri de böcek ısırmaları oluyor. Ülkemizde en sık sivrisinekler, arılar ve kene ısırmaları görülüyor. Böcek ısırıkları ciltte kızarıklık ve döküntü oluÅŸmasına yol açıyor. Bunlar aÄŸrılı olabiliyor, bazen de çok kaşınabiliyor. Ayrıca enfeksiyonlar da geliÅŸebiliyor. Böcek ısırıklarında bazı kiÅŸilerde hafif bir alerjik reaksiyon oluyor; ısırığın etrafındaki geniÅŸ bir alan ÅŸiÅŸiyor, kızarıyor ve aÄŸrılı hale geliyor. Alerjik bünyeli kiÅŸilerde ise solunum güçlüÄŸü, baÅŸ dönmesi ve yüzde ÅŸiÅŸme gibi ciddi bir alerjik reaksiyon meydana gelebiliyor, bu durum acil tıbbi tedavi gerektiriyor. Dr. Rıdvan Acar, ısırılan bölgede irin ve apse gibi iltihap belirtileri varsa ve bunlar 2 gün içinde geçmemiÅŸse zaman kaybetmeden hastaneye baÅŸvurmanız gerektiÄŸi uyarısında bulunarak, “Zira bu durum böceÄŸin zehirli olabileceÄŸine ve enfeksiyona iÅŸaret edebiliyor, tedavide geç kalındığında da tehlike arz ediyor” diyor.
Ne yapmalı?
- Böcek sokmalarında: Böcek ciltte ise öncelikle böceÄŸi steril bir cımbızla uzaklaÅŸtırın. Sonrasında bölgeyi sabun ve suyla yıkayın. En az 10 dakika boyunca soÄŸuk kompres yapmak ve mümkünse ısırılan bölgeyi yukarıya kaldırmak, oluÅŸan ÅŸiÅŸliÄŸi azaltmaya yardımcı olacaktır. Enfeksiyon riskini azaltmak için bölgeyi tahriÅŸ etmekten de kaçının.
- Arı sokmalarında: Yapmanız gereken ilk ÅŸey, arının iÄŸnesini hemen çıkarmak olmalı. Hızlı müdahale sayesinde iÄŸneden salınan zehrin yayılmasının önüne geçileceÄŸi için oluÅŸabilecek reaksiyonların ÅŸiddetlenmesi engelleniyor. Ancak dikkat! Ä°ÄŸneyi cildi sıkarak çıkarmak daha fazla zehrin vücuda yayılmasına neden olabiliyor. Ä°ÄŸneyi çıkardıktan sonra sorunlu bölgeyi cildi rahatlatması, kir ile varsa zehrin bölgeden temizlenmesi için soÄŸuk su ve sabunla yıkayın. Zehrin vücut tarafından daha az emilmesi ve ÅŸiÅŸliÄŸin hafiflemesi amacıyla sorunlu bölgeye buz kompresi yapabilirsiniz. Buzu havluya sardıktan sonra ısırılan bölgede 20 dakika boyunca bekletin. Ayrıca ısırılan bölge kol veya bacağınız ise aÄŸrı ve ÅŸiÅŸliÄŸin hafiflemesi için bu bölgeyi yüksekte tutmanızda fayda var.
- Kene ısırmalarında: Keneyi vücuttan çıkarmayın, üzerine herhangi bir ÅŸey dökmeyin ve öldürmeye çalışmayın. Dr. Rıdvan Acar, kene ısırıklarında herhangi bir ÅŸikayet olmasa bile hiçbir müdahalede bulunmadan ve zaman kaybetmeden en yakın saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurmanız gerektiÄŸine iÅŸaret ederek, “Kene çıkarma iÅŸleminin uzmanlar tarafından yapılması çok önemli, aksi halde bir kısmı cilt altında kalabiliyor ve enfeksiyonun kene salyası ile aktarılması sonucu hayatı tehdit eden sorunlara neden olabiliyor.” diyor.
SUDA BOÄžULMA
BoÄŸulma, vücutta dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu dokularda bozulma meydana gelmesidir. Nefes almada güçlük; gürültülü, hızlı ve derin solunum; ağızda köpüklenme, yüzde, tırnak ile dudaklarda morarma, genel sıkıntı hali ve bayılmayla kendini belli ediyor. Dr. Rıdvan Acar, suda boÄŸulmada ilk yardımın çok önemli olduÄŸu uyarısında bulunarak, “Yapılacak müdahale ile kiÅŸi hayatta kalabileceÄŸi gibi yanlış ya da geç kalınmış müdahaleyle istenmeyen durumlar oluÅŸabiliyor” diyor.
Ne yapmalı?
- BoÄŸulma riski taşıyan kiÅŸinin sırtüstü pozisyon almasını saÄŸlayın. Çok iyi derecede yüzme bilmiyorsanız onu yüzerek çıkarmanız sakıncalı olacaktır. Bu durum sizin de aynı sorunu yaÅŸamanıza neden olabilir.
- Hızlı ve dikkatli bir ÅŸekilde sudan çıkardıktan sonra solunum ve nabız kontrolü yapıp sırtüstü yatırın.
- Müdahale ederken baÅŸ ya da gövdede bir kırılma riskine karşı başını çok fazla arkaya itmeyin. Solunumunu engelleyecek materyaller varsa üzerinden çıkarın. Islak kıyafetlerini çıkarıp üzerini kuru bir örtüyle örtün.
- 112’yi arayarak yardım isteyin. 20-30 dakika geçse bile yapay solunumla kiÅŸinin soluk vermesi saÄŸlanıyor. SaÄŸlık ekipleri gelinceye dek düzenli olarak yapay solunum yapın.
BURUN KANAMALARI
Kuru ve sıcak hava ÅŸartları burun kanaması riskini artırıyor. Burun damarlarının belirgin ve çok yüzeysel olduÄŸu kiÅŸilerde ÅŸiddetli sümkürülmesi ve kurcalanmasıyla burun kolayca kanayabiliyor. Dr. Rıdvan Acar, burun kanamasından korunmak için kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, kalp ve tansiyon sorununuz varsa, günün en sıcak saatlerinde mümkün olduÄŸunca güneÅŸe çıkmamanız gerektiÄŸine dikkat çekiyor.
Ne yapmalı?
- Bol soÄŸuk su çekerek içeride hiç pıhtı kalmayacak ÅŸekilde burnunuzu yıkayın.
- Dik oturup ve başınızı hafif öne eÄŸip parmaklarınızla burun kanatlarına 5-10 dakika baskı uygulayın.
- Kanama nedeni sıklıkla tansiyon yüksekliÄŸi olduÄŸu için kan basıncınızı ölçün.
- Kanama kontrol altına alınamadıysa hastaneye başvurun.