Yeni yılda tüketici bütçesini tayin edecek! Unutulmaması gereken detaylar

Faiz geçen yılın en önemli gündem maddelerinden biriydi. Yüksek seyreden faizler acil nakit ihtiyacı olanların maliyetini artırırken hesabında nakit para olanların bir yılda yüzde 60 civarı bileşik gelir elde etmesini sağladı. 2024’teki yüksek faizden kredi kartları da nasibini aldı. 1 Ocak 2024’te akdi faiz (sadece asgari tutarı ödeyene uygulanan faiz) yüzde 3.66’yken, aralık sonunda dönem sonu kart borcuna göre değişmekle birlikte yüzde 4.75’e kadar çıktı. Ayrıca asgari ödeme tutarıyla ilgili limit de değişti. Yüksek faizlere ve düzenlemelere rağmen kartla yapılan harcamalar artmaya devam etti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre; son 1 yılda bireysel kredi kartıyla yapılan taksitli ve taksitsiz harcama 1 trilyon 154 milyar liradan, 1 trilyon 729 milyar liraya çıktı. En çok harcama ise ‘efsane’ indirimlerin olduğu kasım ayında görüldü. Kredi kartı limitleri gelirin 4 katıyla sınırlı. 1 Ocak zamlarıyla birlikte başta asgari ücretli olmak üzere emeklinin, memurun ve özel sektör çalışanlarının maaşı artacak. Yani kart limitleri yükselecek. 2025 yılında kart limitlerine güvenerek yüksek harcama yapmaktan kaçınmak gerekiyor. Çünkü Merkez Bankası, faizi yüzde 50’den 47.5’e düşürse de kredi kartı faizlerinde bir indirim olmadı. 1 Kasım itibarıyla kredi kartına uygulanacak faiz dönem borcuna göre olacak şekilde belirlenmişti. 1 Ocak 2025 itibarıyla eğer dönem borcu 25 bin liranın altındaysa yüzde 3.50 akdi faiz, yüzde 3.80 gecikme faizi, dönem borcu 25-150 bin lira arasındaysa yüzde 4.25 akdi faiz, yüzde 4.55 gecikme faizi, dönem borcu 150 bin liranın üzerindeyse yüzde 4.75 akdi faiz, yüzde 5.05 gecikme faizi işletilecek. Bu faiz, borcunu zamanında ödemeyenlere uygulanıyor. 1 Kasım 2024’ten önce asgari ödeme tutarı kart limitinin 25 bin lira altında ve üstünde olmasına göre değişiyordu. Kart limiti 25 bin liranın altındaysa dönem sonu borcunun yüzde 20’si asgari ödeme tutarıydı. Limiti 25 bin liranın üzerinde olan kartlarda ise asgari ödeme tutarı dönem sonu borcunun yüzde 40’ı olarak uygulanıyordu. Buradaki 25 bin liralık sınır, 50 bin liraya çıkarılmıştı. Mevcut durumda 50 bin lira ve altında kart limiti olanlar dönem sonu borcunun yüzde 20’sini, 50 bin lira ve üzeri kart limiti olanlar ise dönem sonu borcunun yüzde 40’ını asgari tutar olarak ödüyor. Kart borcunun asgarisini ödemek o ayki borcun tamamını ödemek anlamına gelmiyor. Geri kalan tutara bir sonraki aya kadar yüzde 4.75’e varan aylık akdi faiz ekleniyor. Sürekli çevrilen borç, kartopu gibi büyüyor ve zamanla ödenemez hale geliyor. Eğer borcun asgarisi de ödenmiyorsa o zaman daha büyük sorunlar ortaya çıkar.* Asgari tutar kadar olan kısım için yüzde 5.05’e varan gecikme cezası işler.* Kartın kullanılacak limiti azalır.* Kredi notu düşer.* Yasal takip başlar. Acil paraya ihtiyacı olanların imdadına kredi kartı yetişiyordu. Ancak geçen yıl nakit avans çekim limiti kart bakiyesinin yüzde 25’i olarak belirlenmişti. Bu sınır halen devam ediyor. Nakit avans çekiminde yüzde 5 faiz uygulanıyor. Eğer borç zamanında ödenmezse yüzde 5.3’lük gecikme faizi devreye giriyor. Ayrıca taksitli nakit avans limiti ise sadece 25 bin lira olarak uygulanıyor. Merkez Bankası’nın son kararıyla kur korumalı mevduat (KKM) için uygulanacak faiz, politika faizinin yüzde 50’si olarak belirlenmişti. Politika faizi aralıkta yüzde 47.5’e indi. Yani vadesi gelip yenilenecek KKM için uygulanacak faiz yüzde 23.75 olacak. Merkez Bankası, 2025’te KKM’yi sonlandırmayı planlıyor. Dolayısıyla KKM faizlerinin kademeli olarak düşürülmesi beklenebilir. Ayrıca mevduatta yüzde 45 üzeri getiri fırsatları devam ederken, KKM’den çıkışların daha da hızlanması bekleniyor. Şu anda KKM hesaplarında 1.2 trilyon lira var. Merkez Bankası aralık itibarıyla faizde indirim döngüsünü başlattı. Hükümetten de 2025’te faizin inmeye devam edeceğiyle ilgili mesajlar geldi. Dolayısıyla çok hızlı olmasa da bu yıl yapılacak 8 Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının önemli bir kısmında indirim olabilir. Merkez’in yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 21. Piyasa analistleri yıl sonu için yüzde 30 civarı faiz öngörüyor. Bu yılın ilk faiz toplantısı 23 Ocak’ta. Sonraki 6 Mart’ta. Bu iki toplantıda indirim olsa ve indirimin devamı gelse dahi yıl genelinde mevduatın bileşik yüzde 38-40 üzeri getiri potansiyeli olabileceği hesaplanıyor. Aralık ayında zorunlu trafik sigortasıyla ilgili sürücüleri direkt ilgilendiren önemli değişiklikler yapılmıştı. Buna göre; 1 Ocak itibarıyla trafik sigortası fiyatları taksi, minibüs, otobüs, kamyon ve çekici araç gruplarında yüzde 10, diğer araç gruplarında (hususi otomobil gibi) yüzde 5 zamlandı. Bu tek seferlik artışlara bir de yüzde 0.75’lik ekleme yapıldı. Aylık artışlar da devam edecek. Dolayısıyla yüzde 45’lere kadar çıkan hasarsızlık indirimi hakkının kaybolmaması için trafik kurallarına dikkat edilmeli ve sigorta yenileme döneminde farklı mecralardan (acente, internet, karşılaştırma siteleri) alternatif fiyatlar takip edilmeli.