Giriş
Yumurta dondurma işlemi ile ileri yaşta hamilelik mümkün
Kadınların ilerleyen dönemlerde çocuk sahibi olmak için başvurduğu yumurta dondurma yöntemi, eskiden sadece kanser hastalarında uygulanıyordu. Günümüzde Sağlık Bakanlığı tarafından tüp bebek yönetmeliğinde yapılan değişiklikle erken yaşlarda yumurtalık rezervi azalmış ya da erken menopoza girme riski olan kadınların da bu durumunu kanıtlaması şartı ile yumurtalarının dondurulmasına izin verildi. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, yumurta dondurma yönteminin ne olduğunu ve hangi durumlarda uygulandığını anlattı.
Doğurganlık koruma altına alınabilir
Dondurulmuş yumurtalarla ve yumurtalık dokusunun vücudun farklı bölgelerine konmasıyla gebelikler ve canlı doğumlar yapılabiliyor. Gün geçtikçe gelişen teknoloji ve kanser tedavilerindeki ilerlemelerle, hayatta kalma oranlarının artması; doğurganlığın korunmasını da sağlamaktadır.
Kullanılan kemoterapi ve radyoterapi, kadınlarda yumurtalık fonksiyonlarını etkileyerek, erken yumurta yetmezliği dediğimiz erken menopoza yol açmaktadır. Bunun dışında genetik özellikler yani annenin yaşı, kromozomal nedenler, otoimmün hastalıklar, enfeksiyonlar, cerrahi nedenler, çeşitli kimyasallar, sigara ve alkol kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme gibi çeşitli faktörler erken menopoza neden olabilir. Erken menopozun tedavisinde öncellikle tespit edilen sorunların tedavisi sağlanır. Ardından hormon takviyeleri ile menopoza girme süresi uzatılabiliyor.
Evlenme ve çocuk sahibi olma yaşı günümüzde çeşitli sebeplerden ileriki dönemlere ertelenmeye başladı. Bu nedenle erken menopoz ya da diğer faktörlerden kaynaklı kısırlık sebeplerine karşı doğurganlığı korumak için yumurta dondurma işlemi yapılabilir.
Çeşitli nedenlerle yumurtalıklarına zarar gelebilecek kadınlardan alınan yumurtalar daha sonra tüp bebek uygulamalarında kullanılma üzere dondurulabiliyor. Dondurulmuş yumurtalarla yapılan tüp bebek uygulamaları ile günümüzde çiftler bebek sahibi olabiliyor.
En önemli gelişmelerden biri kadınların yumurtalıklarından alınan dokuların dondurularak saklanması ve ileride yumurta elde etmekte kullanılabilmesidir. Dondurularak saklanan doku parçaları tekrar yumurtalıklara yerleştirilerek gebelik elde edilebilmektedir. Erkek yumurtalık dokusu (testis) ile de benzer çalışmalar sürdürülmektedir.
Yumurta dondurma işlemi hakkında bilinmesi gerekenler
Yumurta dondurma işleminin başlangıcı; tüp bebek tedavi protokolü gibidir. Öncelikle yumurtaların uygun şekilde büyütülmesi veya doğal sikluslarda yumurta takibi, sonrasında da yumurtaların toplanarak saklanması işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen yumurtalar çeşitli dondurma teknikleri ile dondurularak saklanır.
Özellikle son yıllarda hızlı dondurma (vitrifikasyon) ile başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Şu anda vitrifikasyon ile embriyolarda ve yumurtalarda çözüldükten sonra % 100’e yakın canlılık oranı elde edilmektedir. Kısa süreliğine, yüksek konsantrasyonda dondurma solüsyonları ile ani ısı düşüşü sağlanarak, hücrenin etrafında cam yüzey oluşturularak hücre korunmaktadır.
Mine Bozkurt
mine.bozkurt@posta.com.tr