Giriş
Yüzünüzde binlerce bakteri yaşıyor! Basit bir kaşıntı deyip geçmeyin: Kirpikleri patır patır döküyor, göz kapağını davul gibi şişiriyor, adeta kör ediyor
Hemen hemen her insanın yüzündeki gözeneklerin içerisinde özellikle de kirpik kısmında Demodex akarları adı verilen küçük böcekler yaşıyor. Çoğu zaman bu küçük kirpik akarları sizi rahatsız etmez. Hatta orada olduklarının farkına bile varmayabilirsiniz. Ancak bir şeyler yolunda gitmediği zaman gözleriniz ve görmeniz de dahil olmak üzere sayısız soruna neden olmaya başlayabilirler. Peki, akar nedir? Neden oluşur? Belirtileri nelerdir?
Demodex akarları olarak da bilinen kirpik akarları, sekiz bacaklı bir parazit türü. Yüz ve gözlerdeki kıl köklerinin içinde yaşıyor. Özellikle de kirpiklerin ve kaşların yakınında bulunuyor. Kontrol altına alınmadığı takdirde beklenmedik sağlık problemlerine yol açabiliyor. İşte tüm detaylar…
AKAR NEDİR?
Vücutta yaşayan akarlar, deri altında ya da saç foliküllerinde bulunan mikroskobik parazitlerdir. En yaygın olanları Demodex folliculorum ve Demodex brevisdir. Bu akarlar, genel olarak zararsızdır ve ciltte doğal olarak bulunuyor. Ancak aşırı çoğalma durumunda cilt problemlerine neden oluyor.
Özellikle yüz ve saç derisinde bulunan bu akarlar; cilt tahrişine, kaşıntıya ve akne gibi sorunlara yol açıyor. Temizlik ve düzenli cilt bakımı bu tür akarların kontrol altında tutulmasına yardımcı oluyor.
AKAR NEDEN OLUŞUR?
Akarlar, ciltte doğal olarak bulunan mikroskobik organizmalardır. Özellikle Demodex cinsi akarlar, saç folikülleri veya deri altında yaşayan parazitlerdir. Bunlar, insan vücudunda bulunan yağ bezlerinden ve ölü deri hücrelerinden besleniyor. Akarlar, cilt temizliği yetersiz olduğu zaman veya ciltteki yağ dengesinde bir bozukluk olduğunda çoğalıyor.
Aşırı stres, düzensiz beslenme, bağışıklık sistemi zayıflığı gibi faktörler de akarların çoğalmasına neden oluyor. Temizlik, düzenli cilt bakımı ve sağlıklı yaşam tarzı; akarların oluşumunu kontrol etmede önemli bir rol oynuyor.
14 GÜN BOYUNCA YAŞIYORLAR
Kirpik diplerinde yaşayan akarların yaklaşık 14 ila 18 gün gibi kısa bir yaşam döngüleri var. Bu süre zarfında cilt yüzeyinde bulunan yağlar ve ölü hücrelerle besleniyor. Milimetrenin yaklaşık onda üçü boyutunda olan Demodex akarları, çıplak gözle görülemez.
Ancak mikroskop altında, puroya benzeyen yarı şeffaf bir gövde göreceksiniz. Sekiz bacakları dört çift halindedir. Bu da kirpik veya kaş kılı gibi boru şeklindeki yapıları kavramalarını kolaylaştırıyor.
BU BELİRTİLER VARSA DİKKAT!
Kirpiklerdeki akarlar, belirli belirtilerle anlaşılabilir. Bunlar arasında kirpik diplerinde kaşıntı, kızarıklık ve tahriş öne çıkıyor. Gözlerde rahatsızlık hissi, yanma veya batma hissi de sık görülen belirtilerdir. Aynı zamanda akarların neden olduğu tahriş sonucu göz kapaklarında kabuklanma, kepeklenme veya kirpik dökülmesi de olabiliyor. Gözlerdeki bu belirtiler, sık sık tekrar ediyorsa veya şiddetleniyorsa bir doktora veya göz doktoruna danışmak önemlidir. Profesyonel bir değerlendirme, doğru teşhisi ve tedaviyi sağlamak için gerekiyor.
VAKA DÜZEYİNE GÖRE BELİRTİLER DEĞİŞİYOR
- Hafif Vakalar: Bu aşamada gözle görülür hiçbir belirti yoktur. Hafif vakalarda çoğu insan kirpik akarlarının varlığının farkına bile varmaz.
- Orta Vakalar: Bu vakalar; kirpik çevresinde kaşıntı, göz çevresinde kızarıklık ve göz kuruluğunu içeriyor.
- Gelişmiş Vakalar: Semptomlar göz çevresindeki iltihaplanmayı, kirpiklerin sertleşmesini ve yapışkanlaşmasını, sık sık göz kırpmayı, yanma hissini, bulanık görmeyi ve ciltte pullu ve pürüzlü lekeleri içerecek şekilde ilerliyor. Ciddi devam eden vakalarda anormal kirpik büyümesi ortaya çıkıyor.
YAŞA VE BAĞIŞIKLIĞA BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKABİLİYOR
- Yaş: Demodikoz en çok sebum üretimi en yüksek olan 20 ila 30 yaş arasındaki yetişkinlerde ve bağışıklık sistemleri akar aşırı çoğalmasını giderek daha az kontrol edebilen 60 yaş üstü yetişkinlerde görülür.
- Cinsiyet: Erkeklerin demodikoz yaşama olasılığı kadınlara göre neredeyse iki kat daha fazladır. Bu kısmen kadınların göz makyajı yapmasından ve göz kapaklarının makyaj çıkarıcıyla düzenli olarak temizlenmesinden kaynaklanıyor olabilir.
- Zayıflamış Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi zayıf kişilerin (organ nakli yapılan kişiler, ilerlemiş HIV hastaları ve kemoterapi gören kişiler dahil) istilalara maruz kalma olasılığı daha yüksektir.
- Rosacea: Ciltte kızarıklığa ve genellikle yüzde küçük, irin dolu şişliklere neden olan bir durum. Rosacea'lı olanlarda demodikoz yükünün artması riski daha yüksek olabilir.
SAĞLIĞI TEHDİT EDİYOR
Kirpik diplerindeki akarlar, sağlık sorunlarına yol açıyor. Bu sorunların başında blefarit gelir. Göz kapaklarının kenarlarında iltihaplanma ve tahrişe neden oluyor. Blefarit, blefarokonyunktivit gibi diğer durumlarla birlikte görülüyor. Bu da göz kapaklarının iltihaplanması ve gözlerin konjonktivit ile etkilenmesi anlamına geliyor. Akarlar, gözde rahatsızlık hissi, kaşıntı, kızarıklık, hassasiyet ve kirpik dökülmesi gibi belirtilere de neden oluyor. Bu sağlık sorunları, akarların kontrol altına alınması ve uygun tedavi ile tedavi edilebilir.
MUTLAKA TEDAVİ EDİLMESİ GEREKİYOR
Kirpik diplerindeki akarlardan kurtulmak için öncelikle düzenli hijyenik uygulamalar büyük bir önem taşıyor. Göz makyajını düzenli olarak çıkarmak ve kirpikleri nazikçe temizlemek akarların çoğalmasını önlüyor. Sıcak kompresler, akarların ölmesine ve kirpik diplerindeki yağ bezlerinin temizlenmesine yardımcı oluyor. Özel olarak formüle edilmiş şampuanlar ve losyonlar da Demodex akarlarına karşı etkili. Ancak şiddetli durumlarda, bir dermatolog veya göz doktoruna danışmak ve uygun tedaviyi belirlemek önemlidir. Profesyonel tavsiye, akarların etkili bir şekilde kontrol altına alınmasına ve sağlıklı bir göz çevresinin korunmasına yardımcı olabilir.
