Aidatlar kiralarla yarışıyor... İşte aidat kalemlerini düşürecek öneriler

Personel maaş artışları ve çeşitli giderlerde hızlı değişen fiyatlar, konut aidat ödemelerini kiracılar için belirsiz bir maliyet yükü haline getirdi. Bu konu aynı zamanda çeşitli site yönetimleri ekseninde tartışmalara da neden oluyor. Bütçe yönetimi konusunda ‘yetersiz’ bulunan yönetimlerin de ödemelerin artmasında payı olduğu belirtiliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, site yönetimlerinin ehil ellerde olması için çalışma yapıyor. Konunun uzmanı avukatlar ise yönetim ve aidatlara yönelik bilgileri paylaşırken, tüketicilerin haklarını anlatıyor...

Aidat sorunu en çok İstanbul, Ankara, İzmir illerinde sorun olsa da, çeşitli şehirlerde de fiyat artışları tartışmalara neden oluyor. İstanbul özelinde ise oldukça yüksek ortalamalara ulaşan aidat ödemeleri, en yüksek değer olarak 45 bin lirayı aştı. Toplu yaşam alanlarında site sakinleri ve yöneticileri çözüm sunan Apti uygulamasının Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, en yüksek aidatın 45 bin 640 lira ile Beşiktaş’ta görüldüğünü söyledi. Erişen’in verdiği bilgilere göre, Beşiktaş, Başakşehir, Eyüp, Bakırköy, Sarıyer, Beylikdüzü, Esenyurt, Halkalı, Kozyatağı, Hadımköy en yüksek aidat artışlarının yaşandığı ilçe ve semtler olarak hesaplanıyor. İl genelinde en düşük aidat ödemesi ise 388 lira ile TOKİ sitelerinde görülüyor.

Kat maliklerinin haklarının korunması amacıyla, birden çok bağımsız bölümü bulunan konut ve işyerlerinin 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yönetilmesi ile ilgili faaliyet gösteren firmalara ilişkin mevzuat çalışmaları yapmak, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği yaparak site yönetimlerinin sorunlarının çözülmesine yönelik olarak faaliyetlerde bulunmak üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü bünyesinde birim kurularak faaliyete geçirildi. Kurulan birim, konuya ilişkin kanuni düzenleme çalışmalarının tamamlanmasına müteakip ikincil mevzuat çalışmalarını yürütecek. Seçim öncesinde ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından site yönetimlerinin kalitesinin artırılması ve asgari standartları denetleyecek bir birim üzerinde çalışmalar olduğu iletilmişti. Bu konudaki düzenlemenin içine bir aidat üst sınırının da konulma ihtimali gündemde. Mevcut durumda aidat ödemeleri için bir üst sınır bulunmuyor. Gayrimenkul hukuku uzmanlarına göre, anlık bile değişen maliyet kalemlerinin olduğu bir ortamda aidat üst sınırı belirlenmesi mümkün görülmüyor. 

Gayrimenkul Uzmanı Arzu Turan site yönetimlerine ilişkin bir yasal düzenleme ile aradaki sorunların çözülebileceğini belirtirken, “Aidatı yüksek olan sitede kiracı olanlar ödeme güçlüğü yaşarken, ev sahipleri de yüksek aidatı olan mülklerine kiracı bulmakta zorlanıyor” dedi.

ORTAK ALANI KULLANMAYAN DA ÖDÜYOR

Site aidatları konusunda merak edilenleri Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz anlattı:

- Aidatlar için mevcutta üst sınır bulunmuyor. Personel maaşlarının her yıl artması, yeni hizmetlerin ilave edilmesi, kullanılan malzemeler ve giderlerin her yıl ve enflasyona göre artıyor olması bu kapsamda aidatlar için bir üst sınır belirlemeyi bence imkansız hale getirir.

- Yönetim planlarında bu konuda aksine bir hüküm olmadığı sürece ortak alan olarak tanımlanan yerleri kullanmayan kişilerin bu aidatı ödememe hakları bulunmuyor. Giriş katında oturan bir daire veya dükkan sahibi ‘asansörü kullanmıyorum’ veya bir kişi ‘ben havuzu kullanmıyorum’ diyerek ortak alan aidatlarından muaf olamaz. 

- Bunun haricinde örneğin lüks niteliğinde havuza çocuklar için bir sistem konulması, çocuk parkı olmayan bir siteye çocuk parkı yapılması, bakıcı istihdam edilmesi gibi örneklerde çocuğu olmayan kat malikleri bu giderlere katılmak zorunda değillerdir.

- Aidat ödememe halinde yönetici bu konuda ilgili kat maliki hakkında yasal takip başlatabilir, icra takibine geçilmesi halinde aylık yüzde 5 yasal faiz uygulanmaktadır.

- Aidat bedellerine itiraz edilebilmesi için genel kurulun toplanmış olması veya kat maliklerinin toplamının 1/3’ü ile kat maliklerinin olağanüstü genel kurula davet edilmesi gereklidir. Site veya apartman yöneticileri ‘maliyetler arttı, personel giderleri arttı’ diyerek aidat artırımı yapamazlar. Yetkiyi genel kuruldan almak zorundadırlar.

- Kat malikleri de bu genel kurula katılarak bazı aidat kalemlerinin azaltılmasını, bazı kalemlerin hiç alınmamasını veya yeni teklifler alarak aidatın düşürülmesini sağlayabilirler. Aidat kalemlerinde fahiş ve usulsüz artışlar varsa her zaman kat malikleri Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak hakimin müdahalesini talep edebilirler.

- Yine genel kurula katılanlarda itirazlarını tutanağa geçirmek kaydı ile genel kuruldan itibaren 1 ay içerisinde genel kurulun iptalini dava edebilirler. Genel kurullara yönelik dava açma süresi katılanlar için 1 ay, katılmayanlar için ise bildirim yapılanlar için 1 ay ve her halükarda 6 aydır.

Duygu ERDOĞAN /  Milliyet