Giriş
Araç modelini düşürmek için alım satım yapıyorlar! Otomotiv sektöründe dikkat çeken değişim
Sıfır otomobil satışlarında pandemi döneminde başlayan stok sıkıntısı ikinci el piyasasını hareketlendirmişti. Tüketicilerin ikinci el tercihleri de netleşti. Son dönemlerde 10 yaşın üzerindeki araçların satışında önemli bir yükseliş gözlemlendi. Sektör temsilcileri araç satışındaki tercihleri değerlendirdi.
İpek ALEMDAR GÖDE / ipek.alemdar@posta.com.tr – Son yıllarda sıfır otomobillerdeki stok sıkıntısının ardından tüketicilerin araç tercihleri de değişti. Zamanla ikinci el araçlarda fiyatlar sıfır otomobilleri bile geçmişti. Çeşitli kararlar ile otomobillerdeki fahiş fiyat artışının önüne geçilmeye çalışıldı. İkinci el piyasası bir gün içinde dahi sahibine kar getirmeye başlamıştı.
SATIŞLARDA ÖNEMLİ DÜŞÜŞ
Artan fiyatlar ve araç satış döneminin aktif olmaması verilere de yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Motorlu Kara Taşıtı İstatistikleri mayıs ayı verilerine göre 2023’ün mayıs ayında 741 bin 828 olarak gerçekleşen 2. el pazarı, bu yılın aynı döneminde yüzde 20.62 oranında düşüşle 588 bin 886 adede geriledi. Bununla birlikte Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre sıfır araçlar da gene yılın aynı dönemine göre otomobil ve hafif ticarilerde yüzde 10 oranında azalarak 100 bin 305 olarak gerçekleşti. Otomobil satışları yüzde 8,19 düşüşle 80 bin 260; ticari araçlar ise yüzde 17 azalışla 20 bin 45 adet olarak belirtildi. ODMD verilerine göre haziran ayında ise otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2023 yılı haziran ayına göre %5,3 azalarak 106.238 adet olarak açıklandı.
DÜŞÜK VERGİ TERCİH SEBEBİ OLDU
Yılın ilk 5 ayı baz alındığında ise otomobil pazarının yüzde 87,8’ini vergi oranları düşük olan A, B, ve C segmentlerindeki araçların oluşturduğu bildirildi. Düşük vergi oranlarına sahip araçların tercih edilmesi dışında sektör temsilcileri düşük fiyat segmentindeki araçların daha fazla talep gördüğü bilgisini paylaşıyor.
10 YAŞ ÜSTÜ OTOMOBİLLER DİKKAT ÇEKİYOR
Ağırlıklı olarak arabasının modelini yükseltmek amacıyla alım satım yapan vatandaşların yerini model düşürmek için değişim yapanlara bıraktığını belirten Sincan Motorlu Araç Satıcıları Derneği (SİMAS) Başkanı Gökhan Çalışkan, 10 yaş ve üzeri otomobillere talebin arttığını belirtti.
5 AYLIK DÖNEMDE YÜZDE 16 DÜŞÜŞ
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu Genel Başkanı Aydın Erkoç, "TÜİK verilerine göre, geçen yılın ocak-mayıs döneminde 3 milyon 335 bin 221 adet olarak gerçekleşen 2'nci el otomobil pazarı, bu yılın aynı döneminde yüzde 16,38 oranında gerileyerek 2 milyon 789 bin 45 adet olarak gerçekleşti. Otomotiv piyasasındaki performans kaybı gün geçtikçe belirginleşiyor. Türkiye'de yaklaşık 70 bin motorlu araç satıcısı var. Bunlar şahıslardan aldığı araçları üzerine çok cüzi bir kar koyup öyle satıyorlar. Bankaların faiz oranlarını yükseltip, kredilendirmeyi düşürmelerinden dolayı insanların bir kısmı zaten faize yöneldi. Diğer bir kısmı da kredi bulamadığı için, ikinci elde araç alma işi durağan hale geldi" dedi.
EN ÇOK ETKİLENEN İKİ PİYASADAN BİRİ OTOMOTİV
Erkoç, 2'nci el otomobilde yüzde 75 oranında bir düşüş olduğunu söyleyerek, "Yaklaşık yılda 10 milyona yakın araç alınıp satılıyordu Türkiye'de. Bu araç alım satımları muhtemelen bu sene bu rakamları bulmayacak ve biz 2025'de bunun biraz daha devam edeceğini düşünüyoruz, en azından 6’ncı aya kadar. Bunun da sebebi krediye ulaşımdaki sıkıntılar. Bu da ister istemez bizim otomobil piyasasını durdurdu, durağanlaştırdı. Türkiye'nin iki tane lokomotif sektörü varsa bunlardan birisi inşaat, birisi de otomotiv. En çabuk da etkilenen piyasalar da otomotiv ve inşaat oluyor. Şu anda otomotiv ikinci elde tamamen durma noktasına geldi" diye konuştu.
Araç fiyatlarındaki balonun sönmesi, son dönemde sıfır araçlarda yapılan kampanya ve indirimler, yetkililerce alınan tedbirler gibi nedenlerle otomobil fiyatlarının geri gelmesinin de piyasayı hareketlendirmeye yetmediğini ifade eden Gökhan Çalışkan, ““İkinci el otomobil sektörü bir süredir durgunluk yaşıyor. Pandemi sonrası araç bulunurluğundaki sıkıntılar, fiyatlardaki fahiş artışlar da geride kaldı. Balon tabir ettiğimiz yüksek rakamlar geri geldi araç bolluğu da yaşanıyor. Son yapılan düzenlemeler sonrası sıfır araçlarda ciddi indirim ve kampanyalar da cazip imkanlar sunuyor. Normal koşullarda aracını yenilemek isteyenler piyasada bir hareketlilik yaşanmasına neden olur ve özellikle de bu kitle alım satıma yönelirdi. Ne var ki dengeler değişti; yüksek faiz oranları ile krediye erişimin zorluğu, banka tasarruf mevduatlarının cazip getiri sunması gibi nedenlerle alım kararının hayata geçirilememesi piyasayı da zorlayan bir durum haline geldi. Ancak değişen dengelerde en dikkat çekici hususlardan birinin de araç değiştirmek isteyenlerin model yükseltmek yerine model düşürme çabaları olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Genellikle de 10 yaş üzeri araçlar çok aranır hale geldi. Sıfır araç fiyatlarında pek çok markada indirim olduğu halde vatandaş aracını satıp fiyatı daha uygun olan düşük modellere yönelme eğilimini sürdürüyor” dedi.
MASRAFLAR GÖZ ARDI EDİLİYOR
Aracın yaşı ve kilometresi arttıkça bakım masrafının da yükseleceği düşüncesinin bile alıcıyı düşük modelden alıkoymadığının altını çizen Çalışkan, önümüzdeki dönemde de bu eğilimin devam edeceğini düşündükleri bilgisini verdi.
ARAÇ ALMANIN TAM ZAMANI
Erkoç, şu an araç almanın tam zamanı olduğunu da belirterek, "Sebep gerek 2'nci eldeki durgunluklar, gerekse sıfır otomobilde kampanyalardan dolayı fiyatların çok uygun olması. Vatandaşımız araç alacaksa bu piyasanın durgunluğundan faydalansın. Bundan sonra araç fiyatlarının yükseleceğini düşünüyoruz. Sebebi de biliyorsunuz birkaç tane uygulama yürürlükte. Bunlardan bir tanesi Çin'den gelen araçlara ÖTV oranının yükseltilmesi. Bu araçların fiyatı yükselince ister istemez ikinci ele yansıyacak. Yine bunu bahane gösterip bazı Avrupa'dan gelen araç fiyatları da yükselecek. O yüzden 'araç almanın tam zamanı' diyoruz" şeklinde konuştu.
