Giriş
Yüksek katlı binalarda oturanlar deprem anında veya sonrasında merdivenden inmeye çalışsa da hasta ve yaşlılar asansörleri tercih edebiliyor. Ancak uzmanlar depremde asansörlerin kullanılmamasını öneriyor. Bu noktada nelere dikkat etmeli? Asansörler olası depremlere ne kadar hazır? Depremden sonra asansör kontrolü gerekir mi? Uzmanları anlattı. / Hülya Çaylak - Posta
Kahramanmaraş merkezli ve 11 ili etkileyen depremlerin ardından pek çok vatandaş deprem anında ne yapması gerektiğini tekrar tekrar planlamaya başladı. Dairenin içindeyken alınabilecek önlemler belli ancak depreme asansörde yakalanmak da olasılıklar dahilinde. Her ne kadar uzmanlar deprem anında asansör kullanılmaması gerektiğini belirtse de yüksek katlarda oturan bazı vatandaşlar can havliyle bu uyarıyı unutabiliyor. Peki asansörler ne derece güvenli? Depremde asansör kullanılmalı mı? Bu soruları uzmanlara sorduk...
GENELDE 8-10 KİŞİLİK
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2020 verilerine göre, Türkiye genelinde asansör sayısı 550 bini aşarken, en çok asansör 147 bin 271 adetle İstanbul’da bulunuyor. Son 4 yılda ülke genelinde asansör sayısı 2 kattan fazla artarken, özellikle son yıllarda yapılan binaların büyük çoğunluğunda 8-10 kişilik asansörler tercih ediliyor. Uzmanlar deprem anında asansör kullanılmamasının altını çizerken, kurallara uygun bir asansörün deprem anında çalışırken ilk katta durması, çalışmazken de hizmet dışı kalması gerektiğini vurguluyor.
MAHSUR KALMA RİSKİ VAR
Tüm asansörlere afet anlarında kullanılamayacağına dair talimatların yazdığı etiketler yapıştırıldığını belirten Ekspres Asansör firmasında görevli mühendis Barış Gültekin, “Bu etiketler, vatandaşların bilgilendirilmesi için oldukça önemli. Afet anlarında aslında asansörler en son kullanılacak yerlerdir. Çünkü çok fazla elektronik aksamı var ve bu nedenle çeşitli sorunlar yaşanabilir. Ayrıca depremde elektrik kesintisi de yaşanabileceğinden içeride mahsur kalma riski oldukça fazla” dedi.
OTOMATİK AÇMA VE BOŞALTMA
Türkiye’de yeni yapılan birçok binada asansör tercih edildiğini aktaran Gültekin, “Yeni yönetmeliğe göre, son yapılan asansörlere deprem sensörü konuyor. Ancak bu her asansörde zorunlu değil. Bu sensör sayesinde, deprem algılandıktan sonra asansörün kapısı otomatik olarak açılıyor ve kabin içinde biri varsa kabini boşaltması için ikaz veriyor. Ama tabii ki bu yeterli değil, asansörün kullanılmaması daha sağlıklı” diye konuştu.
YETKİLİ SERVİS VEYA İTFAİYE
Tüm uyarılara rağmen vatandaşların deprem paniğiyle asansöre binebildiğini anlatan Gültekin, “Ancak asansörler herhangi bir sarsıntı olduğunda kendini güvenli moda alıp kapatıyor ve içerideki insanlar mahsur kalıyor. Böyle bir durumda yetkili bir kişi olmadığında asansörde mahsur kalan birini kurtarmak oldukça zor. O yüzden binmemek en önemlisi. Mahsur kalma durumunda ise ya asansörün servisi ya da itfaiye ekibi aranmalı ve destek çağrılmalı” dedi.
AYLIK BAKIMLAR ZORUNLU
YÜZDE 99’UNDA YOK
İstanbul’da asansör bakım ve montajı yapan Selçuk Yıldız da yeni yönetmeliğe uygun asansörlerde deprem sensörü olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Ama bu sensör Türkiye’deki binaların yüzde 99’unda yok çünkü kamu binalarında zorunlu ama meskenlerde zorunlu değil. Bu sensörler depremi algıladığı takdirde en yakın katta kapısını açık bırakıyor. Böylece asansörün tahliye edilmesini sağlıyor ve asansör servis dışı kalıyor.”
650 LİRADAN BAŞLIYOR
Asansör bakımıyla da ilgili bilgi veren Yıldız, “Asansör bakımları genelde aylık yapılıyor, bir de yıllık bakım var. Zaten bunlar zorunlu bakımlar. Aylık bakım, asansörün servis sağlayan şirketi tarafından yapılıyor. Aylık bakım ücretleri asansörün çalışma trafiğine göre değişse de 650 liradan başlıyor. Yıllık bakım ise belediyeyle anlaşmalı kurumlar tarafından yapılıyor” diye konuştu.
SARSINTI SONRASI UZMAN KONTROLÜ ŞART
Deprem sonrası sağlam kalan binalarda vatandaşlar asansör kullanımı konusunda kararsız kaldı. Depremden etkilenen binaların birçoğunda asansörler bozulurken, bazılarında da hasar kaldı. Uzmanlar ise deprem sırasında ve deprem sonrası gerekli kontroller yapılmadan asansör kullanılmaması yönünde uyarıyor. Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği de (AYSAD) konuyla ilgili sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Deprem anında ve sonrasında binalardaki asansörler kullanılmamalıdır. Asansörler ancak bir uzman kontrolünden sonra işletmeye açılabilir” denildi.
