Giriş
İstanbul depremine karşı 24 yaş üstü binalar için kritik öneri
İstanbul'da beklenen büyük depremle ilgili 99 depremi öncesi yapılan binalar büyük risk taşıyor. Özellikle 24 yaşından büyük olan yapılarla ilgili öneri ilk sırada yer alıyor. İşte uzmanlara göre depreme karşı atılması gereken çok önemli 12 adım.
İstanbul’da özellikle 99 depremi öncesi binalar büyük risk taşıyor. Hürriyet’e konuşan uzmanlara göre, 1999’dan önce inşa edilen neredeyse tüm yapılar riskli statüsünde sayılmalı. Hürriyet'in haberine göre, öncelikli olarak 24 yaşından büyük yapıların dönüşüme sokulması öneriler arasında ilk sıralarda yer alıyor.
ALİ GÜVENÇ KİRAZ (GAYRİMENKUL HUKUKU DERNEĞİ BAŞKANI, AVUKAT): 99 ÖNCESİ TÜM BİNALAR SEÇİLSİN
* Riskli yapı tespiti için uzun zaman gerekli. Bunun yerine ‘1999 öncesi inşa edilen tüm yapılar riskli statüsünde’ denilebilir. Evinin riskli olmadığını düşünenler test yaptırmalı. Böylece daha hızlı bir şekilde yüz binlerce konutun dönüşümden faydalanması sağlanır.
KAÇAKLARA ÖZEL ÇÖZÜM
* Riskli ilçelerde can kaybını önlemek için ‘kısmi güçlendirme’ yapılmalı. Ama kaçak yapıda güçlendirme yapamazsınız. Kaçak yapılar için yeni bir yönetmelik çıkarılmalı. Ancak bu bir imar affı olmamalı, yapı kesinlikle legal hale gelmemeli. Amaç o yapıda yaşayanları korumak. Kısmi güçlendirme yetmeyeceği için yönetmeliğe ‘3 yıl ya da 5 yıl içinde de yapı yenilenecek’ şeklinde ek bir madde eklenebilir.
SOSYAL KİRALIK KONUTA DÖNÜŞMELİ
* Rezerv yapı alanlarına hızlıca konut inşasına başlanmalı. Bu alanlar önce 10-15 yıl dönüşümde evini tahliye edenler için kullanılmalı, sonra sosyal kiralık konuta dönüşmeli.
* Özel sektör de desteklenerek birçok ilçede kiralık konut üretilmeli. Vergi avantajları ile üreticiler bu alana çekilmeli. İstanbul’daki boş ofisler kiralık konuta çevrilip, riskli yapıdaki vatandaşlar buralara yönlendirilebilir.
AVANTAJ SAĞLANMALI
* İstanbul Büyülşehir Belediyesi hem kendisi hem de ilçe belediyeleri için meclisten karar çıkararak ivedilikle kentsel dönüşüm uygulama alanları tahsis etmeli. Belediye kanununa göre yapılırsa, kamulaştırma ve zorunlu tahliye kararı alınır, maliklerin inisiyatifi beklenmez. Ama belediye kanunu uygulamalarında dönüşüm yasasında olan vergi avantajları yok, bu avantajlar bu alanda sağlanmalı.
KUBİLAY KAPTAN (AFET UZMANI, İNŞAAT MÜHENDİSİ): EN ACİLLER TESPİT EDİLMELİ
* En kötü durumdaki binaları yıkmalıyız. Belki bazı binalar depremde hasar görecek ama yıkılmayacak. Tüm kaynağı her binayı güçlendirmeye harcamamıza gerek yok. En acil ve kesin olanları seçmeliyiz.
ALİ RIZA İLGEZDİ (AVUKAT): ATILMASI GEREKEN ÇOK ÖNEMLİ 12 ADIM
* Güçlendirme; bir yöntem olarak 6306 Sayılı Kanun kapsamında yer almalı.
* Parsel bazında değil daha geniş ölçekli yapılanmalar teşvik edilmeli.
* Konuya ilişkin özel uzman mahkemeler ihdas edilmeli.
* Kentsel dönüşüm kapsamında tebligat usulleri kolaylaştırılmalı.
* Kentsel Dönüşüm kapsamında getirilen mali avantajlar alan büyüklüğüne göre daha da artırılmalı.
* Kira yardımları reel hale getirilmeli.
* Şantiye şeflerinin düzenli olarak şantiyede bulunmaları zorunlu hale gelmeli.
* Yapı denetim firmalarının iş yükü fazlalığının azaltılması sağlanmalı.
* Yapı denetim firmalarının uygulayabileceği yaptırımların artırılmasına olanak tanınmalı.
* Müteahhit firmanın yapı denetim firması seçimini etkileme ihtimalini önlemek amacıyla yapı denetim firmaları için havuz sistemi çok keskin şekilde uygulanmalı.
* İnşaat ile ilgili tüm teknik eğitim bölümleri (mimarlık, mühendislik, şehir plancılık ve tüm bölümler) zorunlu stajları dahil olmak üzere sektörle entegre hale getirilmeli.
* Meslek örgütlerinin tekrar inşaat projelerinde aktif rol alması sağlanmalı.
