Giriş
Kiracılar ve ev sahipleri arasında yeni gerilim! ‘Tazminat isteyebilirler’
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve 11 ilin etkilediği depremlerde 48 binden fazla kişi hayatını kaybetti ve binlerce bina çöktü ya da hasar aldı. Oturduğu ev kullanılamaz hale gelen ve hasar alan evler için ev sahipleri ile kiracılar arasında yeni bir tartışma konusu başladı. Kirasını bir yıllık peşin ödeyenler, ağır hasar alan evi için kira isteyen ev sahipleri, deprem bölgesi dışında korku ile kira sözleşmesini erken sonlandıran kiracılar yasal hakları için avukatların kapısını çalmaya başladı. Peki oturulamaz duruma gelen ev için kira sözleşmesi devam eder mi, ödenen depozitolar nasıl geri alınacak? Avukat Ayşe Hüseyinoğlu karşılaşılan sorunları posta.com.tr’ye yanıtladı.
İpek ALEMDAR GÖDE / posta.com.tr - Kahramanmaraş merkezli depremler on binlerce kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu yaşanan afetin boyutu ise 81 ilde derinden hissedildi. 11 ilde birçok bina kullanılamaz hale gelirken birçoğu da hasar aldı. Depremlerin ardından kiracılar ve ev sahipleri arasından daha önceden yaşanan fahiş fiyat artışlarına yeni bir tartışma eklendi. Bölgede ev sahipleri ve kiracılar arasında tazminat anlaşmazlıkları yaşanmaya başladı. Avukat Ayşe Hüseyinoğlu, kiracılar ve ev sahiplerinin yasal haklarına ilişkin merak edilen noktaları aktardı.
KİRA SÖZLEŞMESİ KENDİLİĞİNDEN SONA ERER
Kira sözleşmesinin kiralık konutun hasar durumuna göre sona erebileceğini belirten Hüseyinoğlu, “Deprem bölgesinde binaların hasar durumu, kira sözleşmelerinin feshedilip feshedilemeyeceği hususunu belirlemektedir. Borçlar Kanunu’na göre ev yahut işyeri sahibi kiralananı, kira sözleşmesinde belirtildiği şekilde kullanıma hazır bir halde kiracıya teslim etmek ve kira sözleşmesi devam ettiği sürece kullanıma uygun bir şekilde bulundurmakla yükümlüdür.
Deprem sonrası binanın yıkılması yahut ağır hasar alması durumunda, kiralananın kullanım amacına uygun bir şekilde hazır bulundurulması mümkün olmayacağından, kira sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Kiracının da kira ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar” dedi.
KİRACI BEDELİ ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ
Az hasarlı ya da hasarsız konutlar için sözleşmenin durumunu anlatan Hüseyinoğlu, “Deprem sonrası orta düzeyde hasar alan binalarda kiracı, hasarın ev sahibi tarafından güçlendirme çalışmaları yapılarak onarılmasını talep edebilir. Kiracının bu noktada, seçimlik hakları mevcuttur. Kiracı, onarım süresi boyunca kirada indirim yapılmasını ev sahibinden talep edebilir. Orta hasarlı binanın makul sürede onarılması mümkün değilse, kiracı kira sözleşmesini kanunda belirtilen şartlar doğrultusunda feshedebilir. Az hasarlı ya da hasarsız binalarda ise, kira sözleşmesi devam etmekte olup, sözleşme bitimine kadar kiracının kira bedelini ödeme yükümlülüğü vardır” ifadelerini kullandı.
YAZILI BİLDİRİM YAPILMALI
Olağanüstü fesih durumları ile ilgili de açıklama yapan Hüseyinoğlu, “Deprem sonrası hasar almayan bir binada, deprem korkusu nedeniyle oturmaya devam etmek istememe gibi psikolojik etkenlere ilişkin kanunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, 11 ili etkileyen deprem felaketinde artçı sarsıntıların sık aralıklarla devam etmesi nedeniyle kiracıların sözleşmeyi devam ettirmesinin kendilerinden beklenemeyeceği ve buradan hareketle önemli sebeple olağanüstü fesih yoluna başvurabilecekleri kanaatindeyiz. Olağanüstü fesihte önemli olan, ev sahibine yöneltilecek fesih bildiriminin yazılı bir şekilde yapılmış olmasıdır” şeklinde konuştu.
İSTANBUL’DA DEPREM KORKUSU
İstanbul’da eski binalarda oturan kiracılar için de bilgilendirme yapan Hüseyinoğlu, “İstanbul’da 1999 öncesi yapılan bir dairede oturan kiracı, sadece deprem korkusunu öne sürerek sözleşmeyi feshedemez. Henüz deprem olmayan bir bölgede deprem korkusunu ileri sürerek kira sözleşmesini fesheden kiracı, ev sahibine tazminat ödeme yükümlülüğü altına girecektir. Buna rağmen, kiralananın sağlamlığına ilişkin şüpheleri bulunan kiracı, uzman bir bilirkişiden rapor aldırabilir. Alınan rapor doğrultusunda; 1999 yılı öncesinde yapılan bir binanın ağır hasarlı çıkması durumunda, belirli süreler dahilinde yıkım kararı verilecek ve kira sözleşmesi kendiliğinden sona erecektir. Alınan rapora istinaden; binanın güçlendirme çalışmasıyla onarılabilecek düzeyde hasarlı olması durumunda ise, kiracı ev sahibinden binanın onarılmasını ve onarım süresince kirada indirim yapılmasını talep edebilir. Yine aynı şekilde makul sürede onarım yapılamayacaksa kira sözleşmesini feshedebilir” dedi.
KİRACI TAZMİNAT TALEP EDEBİLİR
Kiracıların ev sahiplerinden tazminat talep edeceği durumların da olduğunu belirten Hüseyinoğlu, “Deprem sonucu binanın yıkılmasında ev sahibinin bir kusuru bulunuyor ise, kiracı ev sahibinden tazminat talep edebilir. Örneğin, halihazırda sağlam bir binanın kolonunu keserek kiraya veren ev sahibi, deprem sonucunda binanın yıkılmasında kusuru bulunması sebebiyle tazminat ödeme yükümlülüğü altına girer. Ev sahibinin binanın yıkılmasında bir kusuru bulunmuyor ise, tazminat ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte kiracı, ev sahibinin haksız fiilden kaynaklı kusursuz sorumluluğuna da gidebilmektedir” ifadelerini kullandı.
PEŞİN ÖDENEN KİRALARIN DURUMU
Yıllık kirası peşin ödenen konutlar için açıklama yapan Hüseyinoğlu, “Kiracı, kira sözleşmesi devam ettiği sürece kira ödemekle yükümlüdür. Deprem sonrası yıkılan yahut ağır hasar alan binalarda kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermekte ve kiracının kira ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Kiracı, deprem sonrası kira sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiği tarihten sonraki aylara ilişkin peşin ödediği kira bedellerinin iadesini ev sahibinden talep edebilecektir” şeklinde konuştu.
