Giriş
NATO’nun 4. maddesinin içeriği nedir? NATO 4. ve 5. maddeler nelerdir? NATO’nun 4. maddesi devreye girerse ne olur?
NATO’nun 4. maddesinin içeriği Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki’nin açıklamasının ardından gündeme geldi. Polonya’ya düzen füze iki kişinin ölümüne neden olurken, olayın gerginliği tüm dünyayı sardı. Başbakan Morawiecki açıklamasında ülkesinin NATO üyesi olduğunu anımsattı ve NATO’nun 4. maddesini harekete geçirme seçeneğinin gündemde olduğunu kaydetti. Peki, NATO’nun 4. maddesinin içeriği nedir? NATO 4. ve 5. maddeler nelerdir? NATO’nun 4. maddesi devreye girerse ne olur? İşte ayrıntılar…
NATO’nun 4. maddesi için birliğin kurulmasından bu yana 7 defa başvuruda bulunuldu ve 4. maddeyi harekete geçiren ülkeler arasında Türkiye’de yer alıyor. En son olarak da Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Bulgaristan, Çekya, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Slovakya başvuruda bulunmuştu. Peki, NATO’nun 4. maddesinin içeriği nedir? İşte konuya ilişkin tüm detaylar…
NATO’NUN 4. MADDESİNİN İÇERİĞİ NEDİR?
NATO üyesi ülkelerin imzalamış olduğu sözleşme kapsamında 4. madde içeriğinde “Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır.” ifadesine yer veriliyor.
NATO’NUN 5. MADDESİNİN İÇERİĞİ NEDİR?
NATO üyesi ülkelerin imzalamış olduğu sözleşme kapsamında 5. madde içeriği ise şöyle:
"Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir."
NATO’NUN 4. MADDESİ DEVREYE GİRERSE NE OLUR?
5. maddenin devreye girmesi için önce 4. maddenin aktive edilmesi gerekiyor. Geçtiğimiz saatlerde Polonya bu adımı atarak acil NATO toplantısı talep etti.
NATO'nun bu çerçevede toplanan kanıtları incelemesi ve bir soruşturma yürütmesi bekleniyor.
Ancak 4. maddenin aktive edilmesi NATO'nun çatışmaya gireceği anlamına gelmiyor. Bu 5. maddenin aktive edilmesi öncesi istişarelerin yapılması anlamına geliyor.
