Giriş
Özel okullarda zam tartışması! Ek ücretler sınırı aşıyor... 'Özel okullar ücretleri diledikleri gibi yükseltemezler'
Asgari ücretin artmasıyla birlikte özel okul fiyatları da arttı. Veliler yemek, kitap, kırtasiye ve kıyafet gibi ek ücretlerle özel okulların yasal zam sınırını deldiğinden şikayetçi. Peki özel okul ücretleri nasıl belirleniyor? Yasal zam oranı ne kadar? Velilerin hakları neler? Tüketici Hakları Uzmanı Doç. Dr. Yıldırım Keser, “Özel okul ücretleri üç bileşeni kapsar. Öğrenim ücreti, kitap ve yemek fiyatı. İlgili yönetmelikte sadece özel okul ücret artışına ilişkin üst sınır var. Ancak özel okullar yemek ve kitap fiyatlarını istedikleri gibi sözleşme bağlılık ilkesi gereğince arttıramaz. Özel okullar ücretleri diledikleri gibi yükseltemezler” diyerek posta.com.tr’ye önemli açıklamalarda bulundu.
Elif Bayram / Posta.com.tr – Özel okullarda velilerden istenen ücretler gündemde yer almaya devam ediyor. 2024-2025 eğitim-öğretim yılı için belirlenen yüzde 57'lik tavan zam oranına rağmen, veliler bazı özel okulların bu sınıra uymadığından şikayetçi. Doç. Dr. Yıldırım Keser, “Özel okullarda yemek fiyatlarının artış oranında düzenlemenin bulunmaması öğrenim kurumlarının keyfi artış yapmasına imkan vermez. Veliler tüketici mahkemelerine başvurabilirler” diyerek özel okul ücretlerinin merak edilen ayrıntıları anlatarak velileri uyardı.
ÖZEL OKULLARA ZAM UYARISI
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, özel okul zamlarına ilişkin “Özel okul temsilcileriyle görüştük. Kendilerini uyarıyoruz” dedi.
Bakan Tekin, özel okullardaki fahiş zamlarla ilgili şunları söyledi:
Özel okulların ara sınıflar için TEFE, TÜFE bölü 2 artı yüzde 5’e kadar zam yapma hakları var. Özel okul birlikleriyle, derneklerle ve özel okul temsilcileriyle bu konuları sık sık görüşüyoruz. Bize bu konuda taahhütte bulundular. Özel okullar bunu değerlendirecekler. Ancak her kademenin ilk sırasında yani okula yeni başlayan öğrencilerle ilgili bizim yönetmeliğimizde bağlayıcı hüküm yok.
YASAL ZAM ORANI NE KADAR?
Özel okullardaki fiyat artışıyla ilgili yönetmeliğe dikkat çeken Tüketici Hakları Uzmanı Doç. Dr. Yıldırım Keser, “Özel okul fiyatları belirlenirken özel eğitim kurumları sözleşme özgürlüğü çerçevesinde kayıt yapacağı öğrenciyi seçme ve eğitim ücretini belirleme imkanına sahiptir. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 13. maddesinde, öğrenim ücretlerinin hangi esaslara göre belirleneceğinin yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir” dedi.
Özel okulların ücret oranlarının bir önceki yılın ortalamasına göre belirlenmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Keser, “Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 53. maddesinde öğrenim ücretlerinin artışı oranının üst sınırı emredici olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle özel öğretim kurumları bu artış oranını tek taraflı olarak arttıramazlar. Yönetmelikle düzenlenen artış oranı şu şekildedir: Bir önceki yılın ortalama Yurt içi ÜFE ve bir önceki yılın ortalama TÜFE oranı toplanır. Çıkan sonuç ikiye bölünür ve en fazla beş eklenebilir. Bu hesaplama yapılınca 2024 yılı için artış oranı yüzde 56,89 çıkmaktadır” diye konuştu.
“ARTIŞ ORANINA GÖRE YENİ ÜCRET BELİRLENEBİLİR”
Doç. Dr. Keser, sözlerine şöyle devam etti:
Özel eğitim kurumları, bünyelerinde anaokulu varsa anaokulu fiyatını eğer yoksa birinci sınıf fiyatını dilediği gibi belirleme imkanına sahiptir. Bu ücretin belirlenmesi konusunda herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Ancak, özel öğretim kurumlarına ara sınıflardan kayıt yaptırmak isteyen öğrencilere hangi sınıfa kayıt yaptırdığına bakılmaksızın bir önceki eğitim öğretim yılında ilan edilen ücret esas alınarak açıkladığımız artış oranına göre yeni ücret belirlenebilir. Anaokulu da öğrenim sürecinin ayrılmaz bir parçası olduğundan anaokulu öğrencisinin birinci sınıfa başlaması durumunda da yine bir önceki yıl için belirlenen birinci sınıf ücreti esas alınmak zorundadır.
“HAFTA SONU KURSLARI GEREKÇESİYLE ARTTIRABİLİR”
“Öğrenime devam eden öğrencilerin bir sonraki yılın eğitim ücretleri, kayıt yaptırdığı yıl için ilan edilen eğitim ücreti üzerinden öngörülen artış oranı dahilinde arttırabilir” diyen Doç. Dr. Keser, konuyu örnekle açıkladı:
Öğrenime devam eden öğrencilerin bir sonraki yılın eğitim ücretleri, kayıt yaptırdığı yıl için ilan edilen eğitim ücreti üzerinden öngörülen artış oranı dâhilinde arttırabilir. Örneğin, özel öğretim kurumu altıncı sınıftan yedinci sınıfa geçen öğrencinin öğrenim ücretini hafta sonu kursları da olacağı gerekçesiyle arttırabilir. Yalnız dikkat edilmesi gereken bir husus vardır ki; aynı öğretim kurumunda bir önceki yılda yedinci sınıf için ilan edilen ücret bağlayıcıdır ve bu ücret ancak yasal düzenlemede öngörülen artış oranında arttırabilir.
Doç. Dr. Keser, “Öğrenim gördüğü yıla ilişkin indirim şartları ortadan kalkan öğrencilerin bir sonraki yılın eğitim ücretleri ise öğrencinin okula kaydolduğu yıldaki indirimsiz ücret esas alınarak belirtilen oran dahilinde artış yapılarak belirlenebilir” dedi.
“VELİLER TÜKETİCİ MAHKEMELERİNE BAŞVURABİLİRLER”
Doç. Dr. Keser, “Yasal artış oranının üzerinde artış yapan özel okullar karşısında velilerin hakları nelerdir?” sorusuna şöyle yanıt verdi:
Yasal artış oranının üst sınırı emredici olarak düzenlemiştir. Bu artışın üzerinden ödeme yapmak zorunda kalan velililer 104.000 TL’ye kadar olan parasal uyuşmazlıklarla ilgili olarak iade veya bedelde indirim gibi talepler yönünden, herhangi bir yere gitmeksizin, il veya ilçe tüketici hakem heyetlerine e-devlet üzerinden başvuru yapabilirler. Bu başvurular ücretsizdir. Parasal uyuşmazlık 104.000 TL’nin üzerinde ise önce dava şartı arabuluculuk için arabuluculuk bürolarına başvurmaları gerekir. Eğer anlaşma sağlanamazsa Tüketici Mahkemelerinde dava açmaları gerekir.
“YEMEK ÜCRETİ ZAMMI KEYFİ OLAMAZ”
Özel okullarda yemek fiyatlarının artış oranında ise herhangi bir üst sınır bulunmadığına dikkat çeken Doç. Dr. Keser, “Yasal düzenlemelerde yemek fiyatlarında artış oranıyla ilgili herhangi bir üst sınır düzenlenmemiştir. Düzenlemenin bulunmaması öğrenim kurumlarının keyfi artış yapmasına imkan vermez. Özel öğretim kurumları yemek hizmetini dışardan da tedarik etse, kendi bünyesinde yapsa, fiyatları diledikleri gibi yükseltemezler. Sözleşmeye bağlılık ilkesi gereğince, sözleşme kurulurken öğretim kurumlarının maliyetin üzerine eklediği kâr oranı aynı şekilde devam eden yıllarda da esas alınır” ifadelerini kullandı.
“BÜTÜN HUSUSLAR GEÇERSİZDİR VELİLERİ BAĞLAMAZ”
Doç. Dr. Keser, özel öğrenim kurumları ile veliler arasında yapılan sözleşmede kararlaştırılan artış oranlarının bağlayıcılığına ilişkin “Özel öğrenim kurumları tarafından hazırlanan sözleşmeler çok sayıda veliye uygulanmak için hazırlanmış ve içeriği kurum tarafından belirlenmiş sözleşmeler olduğundan veliyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen bütün hususlar geçersizdir ve velileri bağlamaz” dedi.
Yasal düzenlemeye dikkat etmeyerek artış yapan eğitim kurumları hakkında velilerin şikayet için kurumlara başvuruda bulunabileceğini belirten Doç. Dr. Keser, “Öğrenim kurumları her şeyden önce güven kuruluşlarıdır. Bu nedenle yasal düzenlemelere uymaları son derece önemlidir. Eğitim hakkını engelleyen veya zorlaştıran kurumlar hakkında veliler CİMER ve Milli Eğitim Bakanlığı’na şikayet için başvuruda bulunabilir” diye konuştu.
