Siyasi partilerde bağış tartışması! Bakan Tunç: Kanunda bağışın şekli belli

Partilerin gelir kaynaklarından birisini de yapılan bağışlar oluşturuyor. Bu bağışlar ise 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunun “Bağışlar” ile ilgili 66’ıncı maddesi ile düzenleniyor. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları ile bunların üst kuruluşları, dernekler, vakıflar ve kooperatifler, özel kanunlarında yer alan hükümlere uymak koşuluyla siyasi partilere maddi yardım ve bağışta bulunabileceği vurgulanan maddede, “Gerçek ve tüzel kişilerin her bir siyasi partiye aynı yıl içerisinde kanunda belirtilen limit dahilinde bağışta bulunabileceğinin” sınırları çiziliyor.

MAKBUZDA AÇIKÇA BELİRTİLMELİ

Ayrıca bağış veya bağışların bağışta bulunana veya yetkili temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkça belirtilmesi gerektiği kaydedilerek, “Böyle bir belgeye dayanılmaksızın siyasi partilerce bağış kabul edilemez. Siyasi partilerin adına açılmış banka hesaplarına yapılan bağışlar için ayrıca gelir makbuzu düzenlenmez. Siyasi partiler, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden herhangi bir suretle ayni veya nakdi yardım ve bağış alamazlar” hükmü ile bağışların çerçevesi çiziliyor.

10 TL’DEN 351 BİN TL’YE

Siyasi partilerin büyük bir çoğunluğunun ise bu bağışları web portalları üzerinden topladığı görüldü. “Bağış yapın” bölümü ile hazırlanan web sayfalarında “kredi kartı” veya “havale&EFT” olmak üzere iki bağış seçeneği sunuluyor. Kredi kartı ile bağışta “10” “25”, “50” “100”, “200”, “300” “500”, “1000”, “2500”, “5000” TL seçenekleri ile ödeme şablonları oluşturulmuş durumda. Daha fazla yardım yapmak isteyenler için de miktarını kendi girebilecekleri şablonlar da mevcut. EFT & Havale ile yapılan gönderimlerde açıklama alanına “Bağış” yazılması gerektiği vurgulanıyor. Web sayfasının bağış bölümünde not düşülerek yapılacak en üst yardım miktarı da aktarılıyor. Vatandaşa “Siyasi partilere yapılacak bağışların üst limiti, ilgili mevzuata göre 2024 yılı için kişi başı 351 bin 134,32 TL olarak belirlenmiştir” bilgilendirmesi yapılıyor. Bu üst limitin sınırı kanun ile her yıl yeniden çiziliyor. 2023 de ise en üst limiti kişi başı 221 bin 591,95 TL olmuştu.

TUNÇ: BAĞIŞIN ŞEKLİ BELLİDİR

Tartışma sonrası görüntülerden sonra ilk değerlendirmelerden biri ise Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’tan geldi.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının adli soruşturma başlattığını vurgulayan Tunç, şunları kaydetti:

“O görüntülerdeki kişilerle ilgili ifadeler alınmaya başladı. Bu sayılan paraların kaynağı nedir? Tabii bir açıklama yapıldı. Bunların partiye yapılan bir bağış olduğu söylendi. Tabii bu bağış neticede bunların da kuralları var. Siyasi Partiler Kanununa göre bağışın şekli bellidir. Miktarı da bellidir. Yapılan kampanyada verilen hesap numaraları var. Bu hesap numara yatan paralar mıdır? Acaba bir başka kaynaktan mı geliyor? Yani savcılık bu paraların kaynağını elbette ki soracaktır, sorgulayacaktır. Sayılan paralar ile ilgili kamuoyunda büyük bir tereddüt ve tepki var. Eğer bir suç ve kara para, suçtan kaynaklanan bir gelir varsa tüm bunlar ortaya çıkacaktır. Artık çağımız banka hesabıyla paraların gönderildiği bir çağdayız. Yani böyle elden 15 milyon gibi bir paranın şimdi tapu kayıtlarına bakıyoruz. Tapu kayıtları, tapunun geçtiği tarihle o belgedeki tarih farklı.”

BAZILARI BANKA YOLUYLA İSTEMİYOR

CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik de iddialar ile ilgili olarak, şunları söyledi:

“Bir kampanya düzenlendi. Ben de o dönem ilçe başkanıydım. Ben de bağışta bulundum. İstanbul il binasının satın alınmasına ben de bağışta bulundu. Kampanya şu; Bir tuğla da sen koy. Hatta reklam filmleri filan var o döneme geri dönüp bakacak olursak. ‘Bir tuğla da sen koy’ kampanyası üzerinden kimimiz gittik banka yoluyla bağışta bulunduk. Ama bazı insanlar da banka yoluyla bağışta bulunmak istemiyorlar. Özellikle iş insanları. ‘CHP’nin hesaplarına banka yoluyla bağış yaparsam sıkıntı yaşayabilirim’ kaygısı taşıyorlar. Elden de bağış yapabiliyorlar.”

MAKBUZ YA DA FATURA İLE BELGELENDİRİLMELİ

Hukukçu Prof. Dr. Erol Ulusoy da 15 milyon liranın elden ödenmesini değerlendirerek şunları aktardı:

“Vergi Usul Kanununa göre 7 bin lirayı aşan her türlü ödeme finansal kurumlar aracılığıyla, bankalar ya da ödeme aracı kurumları ile yapılmalı. Yani 7 bin lirayı aşan ve Vergi Usul Kanunu’na tabii bütün kişi ve kurumların ödemelerini bu şekilde yapmaları zorunludur. Elden ödeme yapmaları durumunda öncelikle usulsüzlük cezası kesilir ve bir vergi kaybı varsa ki uygulamacılar bu duruma vergi kaçırma amacı taşıyabileceği yönüyle bakar, bir de vergi cezası kesilir. Siyasi partilerde ise durum farklı. Siyasi partiler özelinde ise, Siyasi Partiler Kanunu’nun 70’inci maddesine göre siyasal partiler 5 milyon liraya kadar harcamalarını makbuz ve faturalandırmak zorunda değildir. Elden de ödeme yapabilirler. 5 milyon lirayı aşan herhangi bir ödeme ise; ister bir hizmet/mal satın alma olsun, ister bir taşınmaz olsun bunu mutlaka makbuz ya da fatura gibi bir belge ile belgelendirmesi zorunludur.”