Giriş
Tankerler boğaz girişinde neden bekliyor? Sebebi belli oldu
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ilişkin, geçerli bir koruma ve tazmin (P&I) sigortası sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesinin söz konusu olmadığını açıkladı.
Yalın Onat ERGÖR - Feridun AÇIKGÖZ/İSTANBUL,(DHA)
Açıklamada, Karadeniz'de bekleyen gemi sayısı ise 15 olarak belirtildi. Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü'nün sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, ulusal ve uluslararası medya kuruluşlarında doğru olmayan bilgiler içeren haberlerin yer aldığı belirtilerek, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ilişkin detaylar verildi.
"SİGORTA ŞİRKETİNİN TAZMİN SORUMLULUĞUNU KARŞILAMAMASI RİSKİNİ ALMAMIZ SÖZ KONUSU DEĞİLDİR"
Açıklamada "Bir takım ulusal ve uluslararası medya kuruluşlarında yer alan doğru olmayan bilgiler içeren haberler ile ilgili açıklama yapılması gereği duyulmuştur. Avrupa Birliği yaptırımları nedeniyle Türk Boğazlarından ham petrol yüklü olarak geçen gemilerin P&I (Koruma ve Tazmin) sigortalarının geçersiz olması ve bir kaza durumunda sigortanın tazmin edilememesi söz konusu olmaktadır. Bu durum gerek ilgili AB direktifince gerekse Avrupa'da Üst düzey devlet kurumlar tarafından teyit edilmiştir. Bilindiği üzere Ülkemiz Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından alınan yaptırım kararları dışında, diğer ülke ve uluslararası kuruluşların yaptırım kararlarını uygulamakla mükellef değildir. Bununla birlikte, yaptırıma tabi bir geminin veya bir yükün Türk Boğazlarından geçiş yapması halinde meydana gelebilecek ve felaket boyutuna varabilecek bir kazada sigorta şirketinin tazmin sorumluluğunu karşılamaması riskini almamız söz konusu değildir" denildi.
"TEYİT MEKTUBU SUNULMASI GİBİ BİR TALEBİMİZ BULUNMAMAKTADIR"
"Unutulmamalıdır ki, herhangi bir olayda zarar gören tarafların ve geminin bulunduğu yerden kaldırılması ile ilgili tazmin sorumluluğu ilk aşamada P&I sigortası kapsamındadır" denilen açıklamada, "P&I sigortasının tazmin tutarlarını aşan durumlarda devreye uluslararası IOPC fon girmekte olup, bu kuruluşun yetkilileri ile idaremiz arasında gerçekleşen görüşmede herhangi bir kazada geminin veya yükün yaptırıma tabi olması ve P&I kuruluşu tarafından tazminden imtina edilmesi halinde, zararının fon tarafından da karşılanmaması olasılığının olduğu ifade edilmiştir. Birçok ülkedeki mevzuata benzer olarak ulusal mevzuatımız gereği, geçerli bir Koruma ve Tazmin Sigortası (P&I) sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk Boğazlarından geçmesi söz konusu değildir ve bu kural 2002 yılından beri uygulanmaktadır. 1 Aralık 2022 tarihi itibari ile, ülkemiz karasuları ve milyonlarca insanımız yaşadığı kadim şehirlerimizi korumak amacıyla, bu sıkıntılı süreç geçinceye kadar olmak üzere, ham petrol taşıyan ve Türk Boğazlarından geçmek isteyen tankerlerin tarafımıza sundukları sigorta poliçelerinin, bu poliçeleri düzenleyen sigorta firmalarınca teyit edilmesi uygulaması başlatılmıştır. P&I sigorta şirketlerinin mevzuatlarını öne sürerek ciddi ücretler karşılığı düzenledikleri sigorta poliçeleri kapsamında ticari müşterilerine (gemi sahiplerine) teyit mektubu vermemelerinin kabul edilemeyecek bir durum olduğu değerlendirilmektedir. Talep edilen teyit mektubu, sadece söz konusu geminin boğaz geçişinde sigortasının geçerli olduğuna dair olup yaptırımlara tabi sigorta poliçesi geçersiz olacak herhangi bir gemi için teyit mektubu sunulması gibi bir talebimiz bulunmamaktadır" ifadeleri yer aldı.
"GEMİ SAYISININ FAZLALIĞI DA ÜLKEMİZE BİR BASKI ARACI OLARAK KULLANILMASI DA KABUL EDİLEBİLİR DEĞİLDİR"
Açıklama şöyle devam etti:
Sigorta firmaları, rutin olarak olay bazında talep edilen ve verilen bu teyit mektubunu ülkemiz söz konusu olduğunda vermekten imtina etmektedirler. Sigorta şirketinin bir geminin ambargoya tabi olup olmadığını belirlemesi siradan bir uygulamadır ve şu anda bekleyen gemiler için de bu araştırmayı yaptığı gemiler mevcuttur. Bogazda bekleyen ham petrol taşıyan gemilerin çok büyük çoğunluğu AB'ye ait gemiler olup, yine petrolün çok büyük bir bölümü AB limanlarına gitmektedir. AB'nin koymuş olduğu ambargo kurallarına ilişkin yine AB'ye ait gemilerle taşınan ham petrole yönelik, sigorta hizmeti veren AB sigorta firmaları tarafından Bakanlığımızın talep ettiği teyit mektubunu vermemesinin sebebi anlaşılamamaktadır. Gelinen noktada, halihazirda teyit mektubu veren ham petrol taşıyan gemiler Türk Boğazlarından rutin olarak 1 Aralık'tan beri geçmekte olup, Karadeniz'de bekleyen gemi sayısı da haberlerde belirtilen sayıda olmadığı gibi (11'i Avrupa Birliği limanları varışlı 15 gemi) gemi sayısının fazlalığı da ülkemize bir baskı aracı olarak kullanılması da kabul edilebilir değildir. Karadenize çıkarak ham petrol yükleyecek gemilerin teyit mektubu vermemesi durumunda Karadeniz'e çıkarılmayarak Ege'de bekletilmesi de önümüzdeki süreçte alınacak önlemlerden biri olacaktır. Öte yandan tahıl koridoru kapsamında Marmara Denizi'nde bekleyen gemi sayılarının 100'ü geçtiği dönemler olmuş, ilgili tüm kurumlarla birlikte alınan tedbirler ile bu sayı 40 gemi civarına düşürülerek deniz trafiğimiz düzenlenmiştir
"YENİ BİR P&I POLİÇESİ SUNMASI DA SEÇENEKLER ARASINDADIR"
"Bilindiği üzere ülkemiz, tahıl koridorunun hayata geçirilmesindeki en önemli aktördür " ifadesi yer alan açıklamada, "Türk Boğazlarından ham petrolün geçerek dünya piyasalarına ulaşması için de bundan önce olduğu gibi bundan sonrada yapıcı tutumuna devam edecektir. Ülkemiz rafinerilerine gelen ancak sigorta firmalarınca teyit mektubu verilmeyen gemiler ile ilgili kamu yararı ve ülke menfaatimiz dikkate alınarak gerekli çalışmalar yapılmakta olup, yakın zamanda bu gemilerle ilgili farklı uygulama hayata geçirilecektir. Ayrıca, kural yürürlüğe girdiğinde Çanakkale Boğazı'ndan geçmek üzere Marmara Denizi'nde bulunan ham petrol yüklü teyit mektubu sunmayan gemilerin, herhangi bir risk oluşturmaması için karasularımızdan çıkarılması için de bir planlama yapılmaktadır. Öte yandan ham petrol yüklü gemi sahiplerinin Türk Boğazlarındaki, seyir sürelerini kapsayacak yeni bir P&I poliçesi sunması da seçenekler arasındadır. İdaremiz ile birlikte ilgili kurumlarımız gerek ülkeler nezdinde gerekse sigorta firmaları ve armatörler nezdinde gerekli görüşmeleri sürdürmekte olup deniz ticaretinin devamını sağlamak için büyük gayret sarf eden ülkemiz, gemilerin bayrak devletlerinin de sunacağı her türlü çözüm önerisine açıktır" denildi.
