Giriş
Uzman isim uyardı: Kavurucu sıcaklar geliyor… Süper El Nino tehlikesi
Meteoroloji tarafından peş peşe yapılan sağanak yağış uyarıları sonrası Karadeniz bölgesi hafta sonunu sel ve taşkınlarla geçirdi. Sıcaklıklar yer yer mevsim normallerinin altına inerek nefes aldırsa da yaz aslında yeni başlıyor. El Nino ile birlikte Afyon Kocatepe Üniversitesi'nden İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt, Ağustos ve Eylül aylarına dikkat çekti. Dünya genelinde sıcaklık rekorları peş peşe kırılırken işte yazın hazırlıklı olmamız gereken uyarılar…
İpek ALEMDAR GÖDE / ipek.alemdar@posta.com.tr - Temmuz ayının başlaması ile birlikte dünya genelinde peş peşe sıcaklık rekorları kırıldı. Ülkemizde ise kavurucu sıcaklar bir anda yerini sağanak yağışa, sel ve taşkınlara bıraktı. Birkaç gün boyunca etkili olan serin hava büyük şehirlerde biraz nefes aldırsa da asıl yaz mevsimi şimdi başlıyor. Bu yıl El Nino ile birlikte sıcaklıklarda farklı rekorların kırılması da bekleniyor. Afyon Kocatepe Üniversitesi’nden İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt, ilerleyen günlerde beklenen sıcaklıklar üzerine yaptığı açıklamada iki aya dikkat çekti.
EL NİNO HENÜZ OLUŞUM AŞAMASINDA
El Nino’nun etkisinin henüz oluşum aşamasında olduğunu ifade eden Bozyurt, “Daha önce NASA bilim insanları tarafından yapılan açıklamada bu yılın süper El Nino yılı olacağı açıklanmıştı. Ancak ben El Nino olacağı ama Süper El Nino olması için de şüphelerim olduğunu ifade etmiştim. Ancak şu anda normal şartlarda bir El Nino gelişiyor. Şu an oluşum aşamasında olduğunu söyleyebiliriz ama tabi yazın ilerleyen zamanlarında neler olur bilemeyiz. El Nino giderek güçlenebilir tabi” dedi.
SICAK HAVALAR CAN ALDI
Yaz aylarının başlaması ile sıcaklık rekorlarının da kırıldığını belirten Bozyurt, “Geçtiğimiz ay Meksika ve Hindistan’da sıcaklıklardan dolayı can kayıpları yaşandı. 3 ve 5 Temmuz 2023 tarihlerinde sıcaklık rekorları kırıldı. Bu dereceler bize küresel ısınmanın ciddi derecede alarm çanları çaldığını gösteriyor. Öte yandan bu sıcaklıklarda El Nino’nun etkisi de çok büyük. El Nino daha olgunlaşmadı olgunlaştıktan sonra bu sıcaklıklar daha da artacak. Şimdiye kadar dünyada en sıcak yıl 2016 olarak kayıtlara geçmişti. Daha sonra 2020 yılında o rekor egale edilmişti. 2016 yılı kuvvetli bir El Nino yılıydı. Her yıl artan sera gazı konsantrasyonu ile devamlı bir sıcaklık artışı mevcut. Dünya üzerinde devamlı sıcaklık birikiyor. Küresel ısınmadan kaynaklı sıcaklıklara El Nino da eşlik edince çok yüksek sıcaklıklar yaşayacağımızı bilmek gerekiyor. Birkaç yıldır La Nina etkisi ile sıcaklık artışları perdelenmişti. Ortalama 4 yıldır La Nina etkisi sürüyordu. La Nina yıllarında dünyada bir soğuma eğilim mevcut oluyor ya da sıcaklıklar çok fazla artış göstermemiş oluyor” ifadelerini kullandı.
EL NİNO NEDİR?
Dünyanın kendi ekseninde dönmesi ile birlikte Alize rüzgarları oluşuyor. Alize rüzgarları yavaşladığı zaman sadece El Nino değil Güneydoğu Asya’da ve Avustralya’da yağışlar gecikiyor. Amazon havzasına da yeterli miktarda yağış düşmeyince bu bölgelerde aşırı derecede kurak bir mevsim söz konusu oluyor. Orman yangınları sorunu olarak karşımıza çıkıyor.
ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE BİZİ NELER BEKLİYOR?
Ağustos ve Eylül aylarındaki sıcaklıklara dikkat çeken Bozyurt, “Ağustos ayı itibari ile özellikle Avrupa’da yüksek sıcak hava dalgaları etkili olabilir. İngiltere, Almanya, Belçika ve Fransa gibi ülkelerde son yılların en sıcak Ağustos hatta Eylül ayı gündemimizde olabilir. Aynı şekilde ABD ve Kanada’da da aşırı sıcak hava dalgaları bekleniyor. Peru kıyılarında da ekstrem hava olayları bekleniyor” şeklinde konuştu.
MEVSİMLER KAYDI MI?
Havaların geç ısınması kışın daha geç gelmesi ile akıllara ‘acaba mevsimler kaydı mı?’ sorusunu sık sık getiriyor. Mevsimlerin başlangıçlarına ilişkin bilgi veren Bozyurt, “Aslında mevsimlerde bir kayma yok. Bu yıl Mayıs ve Haziran aylarında görülen yağışlar aslında her zaman görülüyor. Hatta halk arasında bunlara ‘kırkikindi’ yağmurları denir. Yani aslında bu yağışlar yılların halkın kültüründe var olan yağışlar. Ancak bazı yıllarda bu yağmurlar bu yıl olduğu gibi tavan yapar. Bilimsel olarak bakıldığında yaz mevsimi 21 Haziran tarihinde başlıyor. Sonbaharın başlangıcı da Eylül ayının sonuna tekabül ediyor. Hatta dikkat ederseniz bu yıl 21 Haziran tarihine kadar yağışlar etkili oldu bu tarihten sonra da yağışlar adeta bıçak gibi kesildi. Bu da mevsimlerde kaymanın olmadığının en güzel işareti oldu” ifadelerini kullandı.
YAZIN KURAKLIK SORUNU
Yağışlar yeterli olsa bile su kaynaklarını doğru tüketmek gerektiğine dikkat çeken Bozyurt, “İlkbahardaki yağışlarla birlikte kuraklık büyük ölçüde yenilmiş oldu. Küçük ve orta ölçekli şehirlerde barajlarda doluluk oranları arttı. İstanbul, İzmir ve Ankara gibi şehirlerde barajlarda ancak yüzde 50 doluluk oranına ulaşılabildi. Artan nüfus, su israfı ve su yönetimi kavramında bazı sorunlar var. Su kullanımını sadece birey olarak değil yerel kuruluşlar olarak da düşünmek gerekiyor. Park ve bahçe sulamaları, süs havuzları gibi unsurlar su tüketimini artırıyor. Dolayısıyla bu su israfının biraz önüne geçmek gerekiyor.
Bundan sonraki senaryolara bakarsak sıcaklıkların 2100 yılına kadar dünyadaki ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece artacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla artık sıcak ve kurak günlere hazırlıklı olmalıyız” dedi.
