Ayşe Şasa kimdir?

Çerkes bir anne ve yarı Çerkes yarı Kürt bir babadan dünyaya gelen Ayşe Şasa, 1941 yılında İstanbul’da doğdu. Babasının babası Bekir Şasa Orman Genel Müdürlüğü yapmış ve Ankara’nın Eskişehir çıkışında, yol kıyısında hatırasına oluşturulmuş bir orman vardır. Şimdiki adı Robert Kolej olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde okudu, 1960 yılında mezun oldu.

Robert Kolej’in İdari Bilimleri Bölümü’ne devam etti (1963-1965). 1963 yılından itibaren senaristlik yapmaya başladı. Bu yıllarda kendisini Marksist olarak tanımlıyordu. Kemal Tahir ile güçlü bir dostluk kurdu ve bu dostluğun onun üzerinden derin etkileri oldu. Son Kuşlar, Ah Güzel İstanbul, Utanç ve Gramofon Avrat gibi filmlere imza attı. 1993 yılında sinemayla ilgili Yeşilçam Günlüğü adlı denemeleri yayınlandı.

Bu ana kadar başından üç evlilik geçti. İkinci evliliğini Ünlü Yönetmen Atıf Yılmaz ile yaptı. 1980'li yıllarda ağır bir psikolojik rahatsızlık geçirdi. Doktorlar şizofren teşhisi koydu. On yıllık inziva dönemi sırasında sinema piyasasından tamamen çekildi. Bu süreçte yanında 3. eşi olan Bülent Oran vardı. Bu dönemden sonra, düşünsel anlamda kendisini değiştirdi, daha bilimsel/sezgici bir hayat sürmeye başladı.

Bu yeni yaşam tarzı, eserlerine de yansıdı. İbn Arabi ve Andrei Tarkovsky üzerinde derin düşüncelere sahiptir. 16 Haziran 2014 tarihinde bir süre tedavi gördüğü zatürre rahatsızlığı sebebiyle hayatını kaybetmiş ve Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedilmiştir.

1981'de İslam'a ve İslam tasavvufuna yöneldi

İbnü'l Arabi'nin "Fusüsu'l-Hikem" kitabının çevirisini 1981'de okuduktan sonra çok etkilenen Şasa, İslam'a ve İslam tasavvufuna yönelmesinin, bütünüyle bu kitaba bağlamış ve 18 yıl boyunca yaşadığı ağır sinir hastalığından bütünüyle kurtulduğunu ifade etmişti.

Senaryoları, yazıları ve kitaplarıyla, daima Türk sinemasının ve kültür hayatının merkezinde yer alan usta senarist, 1993'te sinemayla ilgili "Yeşilçam Günlüğü" adlı denemeleri okuyucuyla buluşturdu.

"Son Kuşlar", "Ah Güzel İstanbul", "Utanç" ve "Gramofon Avrat" gibi filmlere senarist olarak imza atan Şasa, "Bir Ruh Macerası", "Yeşilçam Günlüğü", "Delilik Ülkesinden Notlar", "Şebek Romanı" adlı kitapları kaleme aldı. Şasa, Sadık Yalsızuçanlar ve İhsan Kabil ile "Düş Gerçeklik Sinema", Ömer Tuğrul İnançer ve Berat Demirci ile de "Vakte Karşı Sözler" kitaplarını kaleme yazdı.

Ayşe Şasa, 1963'te "Çapkın Kız", 1965'te "Son Kuşlar" ve "Murat'ın Türküsü", 1966'da "Toprağın Kanı" ve "Ah Güzel İstanbul", 1967'de "Harun Reşid'in Gözdesi", "Balatlı Arif" ve "Kozanoğlu",1968'de "İlk ve Son", "Köroğlu" ve "Cemile",1971'de "Battal Gazi Destanı", "Unutulan Kadın", "Güllü" ve "Yedi Kocalı Hürmüz", 1972'de "Utanç" ve "Cemo", 1973'te "Kambur", 1981'de "Deli Kan", 1982'de "Hacı Arif Bey", 1983'te "Ve Recep ve Zehra ve Ayşe", 1984'te "Ölmez Ağacı", 1986'da "Merdoğlu Ömer Bey", 1987'de "Gramofon Avrat", 1988'de "Arkadaşım Şeytan", 1989'da "Hiçbir Gece", 1992'de "Her Gece Bodrum",1993'te ise "Kanayan Yara Bosna" adlı yapımların senaryosuna imza attı.

"Delilik Ülkesinden Notlar" kitabı Şubat 2003'te piyasaya sunulan Şasa, son olarak 2008'de "Dinle Neyden" isimli filmle sinemaya dönüş yaptı.

Zatürre sebebiyle 16 Haziran 2014'te hayatını kaybeden Şasa, Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedildi.

Kitapları

• Bir Ruh Macerası
• Yeşilçam Günlüğü
• Düş Gerçeklik Sinema (Sadık Yalsızuçanlar-İhsan Kabil-Ayşe Şasa)
• Delilik Ülkesinden Notlar
• Şebek Romanı
• Vakte Karşı Sözler (Ömer Tuğrul İnançer – Ayşe Şasa – Berat Demirci)

Senaryo

• Kanayan Bosna (1993)
• Her Gece Bodrum (1992)
• Hiçbir Gece (1989)
• Arkadaşım Şeytan (1988)
• Gramofon Avrat (1987)
• Merdoğlu Ömer Bey (1986)
• Ölmez Ağacı 1984)
• Ve Recep ve Zehra ve Ayşe (1983)
• Hacı Arif Bey (1982)
• Deli Kan (1981)
• Kambur (1973)
• Utanç (1972)
• Cemo (1972)
• Battal Gazi Destanı (1971)
• Unutulan Kadın (1971)
• Güllü (1971)
• Yedi Kocalı Hürmüz (1971)
• Köroğlu (1968)
• Cemile (1968)
• İlk ve Son (1968)
• Harun Reşid’ın Gözdesi (1967)
• Balatlı Arif (1967)
• Kozanoğlu (1967)
• Ah Güzel İstanbul (1966)
• Toprağın Kanı (1966)
• Murat’ın Türküsü (1965)
• Son Kuşlar (1965)
• Çapkın Kız (1963)

Dinle Neyden (2008) eserleri:

• Yeşilçam Günlüğü Dergah Y.
• Düş Gerçeklik Sinema (S.Yalsızuçanlar-İhsan Kabil-Ayşe Şasa) İz Y.
• İstanbul Film Festivali’nden Şasa’ya Sinema Onur Ödülü 5 Mart 2013
• 32. İstanbul Film Festivali’nin programı açıklandı. Festivalin açılış töreninde Türk sinemasına yıllar boyu emek vermiş oyuncu Lale Belkıs, görüntü yönetmeni Aytekin Çakmakçı, oyuncu Ahmet Mekin ve senarist Ayşe Şasa’ya festivalin Sinema Onur Ödülü takdim edildi.