Türk düşünce dünyasının en önemli isimlerinden olan Cemil Meriç, ölüm yıl dönümünde bir kere daha anılıyor. Doğu ve batıyı araştırarak bilgi ve izlenimlerini kitaplaştıran Cemil Meriç’in eserleri günümüzde halâ en çok satanlar arasında yer almaktadır. Peki, Cemil Meriç kimdir, aslen nerelidir? İşte hayatı hakkında merak edilenler ve eserleri…

CEMİL MERİÇ KİMDİR?

12 Aralık 1916 tarihinde, Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde dünyaya gelen Cemil Meriç, aslen Balkan Savaşları sırasında Dimetoka'dan göçmüş bir ailenin çocuğudur. Babası, Dimetoka'da hakimlik yapan Mahmut Niyazi Bey, annesi Zeynep Ziynet Hanım'dır. Babası Mahmut Niyazi Bey Antakya'da Ziraat Bankası Müdürlüğü ve mahkeme reisliği yaptığı. Cemil Meriç, 7 yaşına kadar Antakya'da yaşadı, babasının memuriyetten ayrılmasının ardından ailesi ile birlikte Reyhanlı'ya döndü.

Cemil Meriç, ilk ve orta eğitimini öğrenimini Hatay'da tamamladı, liseyi ise İstanbul'da bulunan Pertevniyal Lisesi'nde okudu. Öğrencilik yıllarında başta Kerim Sadi ve Nazım Hikmet olmak üzere dönemin solcu aydınlarıyla tanıştı. Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi'nde Felsefe eğitimi aldı.İlk yazısı, 1928 yılında Yeni Gün gazetesinde çıkan ünlü isim bu yazıyla birlikte edebiyat dünyasına ilk adımını atmış oldu.

Çeşitli dergilerde birçok yazısı yayımlanan ve edebiyat yaşamı boyunca onlarca kitap yazan Cemil Meriç’in günümüzde hala en çok satanlar listesinde kitapları bulunmaktadır.

Geçim sıkıntısı nedeniyle 1937 yılında İskenderun'a dönen Cemil Meriç, burada bir süre öğretmenlik ve Tercüme Kalemi'nde reislik görevlerinde bulundu. Belediyede kâtiplik, Türk Hava Kurumu'nda sekreterlik gibi geçici işlerde bulunan Meriç, 1939 Nisan ayında Hatay hükümetini devirmek iddiasıyla tutuklanıp Antakya'ya götürüldü; idam talebiyle yargılandı, ancak iki ay sonra beraat etti.

1940 yılında tekrar eğitim hayatına dönerek İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünü bitiren Cemil Meriç, 1942-1945 yılları arasında Elazığ'da, 1952-1954 yılları arasında ise İstanbul'da Fransızca öğretmenliği yaptı.

1940 yılında İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu'na burslu olarak kabul edildi ve 2 yıl burada öğrenim gördü. 1941 yılından başlayarak Yücel, İnsan, Gün, Ayın Bibliyografyası dergilerinde yazıları yayımlamaya başladı.

Dile çok önem veren Cemil Meriç’e göre dil bir milletin özünü oluşturmaktadır. Yazdığı kitaplarda üslubuna dikkat etmiş ve büyük bir titizlikle kelimelerini seçti. Sosyoloji, felsefe, edebiyat ve tarih gibi pek çok alanda düşünceler yazdı.

Ortaya koyduğu özgün düşünceleri birçok araştırmacıya kaynaklık etti. Yazdığı kitaplarında kullandığı üslubu çok etkileyicidir. Çarpıcı bir dille kaleme aldığı yazıları birçok okuyucuyu etkiledi. Cemil Meriç makale, deneme, inceleme ve araştırma alanında yazdığı yazılar ile tanınmıştır.

Ayrıca sosyoloji alanında önemli çalışmalarıyla bilinir. Dünyaca ünlü Victor Hugo ve Balzac gibi yazarların yapıtlarını Türkçe’ye çevirdi.

Cemil Meriç, 1983 yılında eşi Fevziye Hanım'ı kaybetti, aynı yıl Ağustos ayında beyin kanaması geçirdi ve sol tarafına felç indi.13 Haziran 1987'de hayatını kaybetti. Cenazesi, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.

Meriç’in sağlığında basılan son eserleri 1984 yılında Işık Doğudan Gelir, 1985 yılında ise Kültürden İrfana oldu.

CEMİL MERİÇ’İN BAŞLICA ESERLERİ

İnceleme

• Kültürden İrfana (1985),
• Işık Doğudan Gelir (1984),
• Bir Dünyanın Eşiğinde (1976),
• Saint Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist (1967),
• Hint Edebiyatı (1964)

Deneme

• Umrandan Uygarlığa (1974)
• Bu Ülke (1974, 1985)
• Mağaradakiler (1978)

Günlük

• Jurnal I (1992)
• Jurnal II (1994)

Diğer Kitapları

• Sosyoloji Notları ve Konferanslar (1993)
• Bir Facianın Hikayesi (1981),
• Kırk Ambar (1980)

Ödülleri

• 1981- Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Fikir Eserleri ödülü
• 1983- Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü, Ankara Yazarlar Birliği Derneği'nin Yılın Yazarı ödülü
• 1974- Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü