Giriş
Kırgızların “aşık oyunu” Yozgat’ta yaşatılıyor
Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde yaşayan Kırgız Türkleri, koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanların arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemikler ile oynadıkları ‘aşık oyunu’ geleneğini sürdürüyor.
Afganistan’ın Pamir Yaylası’ndan 40 yıl önce göç ederek Van’ın Erciş ilçesi Ulupamir köyüne gelen Kırgız Türklerinden bir kısmı, 2018 yılında Yozgat’ın Yenifakılı ilçesine yerleştirildi. İlçedeki 35 ailenin fertleri bir yandan üretim yaparak geçimlerini sağlamaya çalışırlarken bir yandan da geleneklerini yaşatmak için uğraşıyor. Bu doğrultuda bin yıllık olduğu tahmin edilen ve Türk tarihinin en eski oyunlarından biri olarak kabul edilen aşık oyununu Kırgız Türkleri, Yenifakılı ilçesinde yaşatmaya devam ediyor.
Kırgız Türkleri arasında büyük ilgi gören aşık oyunu, besi hayvanlarının diz kısmında bulunan dört yüze sahip kare şeklinde kemikle oynanıyor. Tarihi bir Türk oyunu olan aşık oyununda aşık kemikleri, yere çizilen bir dairenin ortasına diziliyor. Daha sonra oyuncular, içine kurşun doldurulmuş, ‘enek’ adını verdikleri, büyükbaş hayvanların diz kısmından çıkardıkları kemiklerle rakibin daire içine bıraktığı kemikleri hedef alarak atış yapıyor. Aşıklardan bir veya birkaçını daire dışına çıkarmaya çalışan atıcılar, daireden dışarı çıkan aşıkların sahibi oluyor. Dışarı çıkaramama veya ıska geçme durumunda ise oyun sırası diğer oyuncuya geçiyor.
“Geleneklerimizi devam ettirmek için oynuyoruz”
Atalarından kalma oyunu Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde sürdürmeye çalıştıklarını söyleyen Yenifakılı Kırgızlar Dernek Başkanı Gencekul Timur, “Biz Yozgat’ta yaşayan Kırgız Türkleriyiz, burada aşık oyunu oynuyoruz. Bu oyunumuzu eski geleneklerimizi devam ettirmek adına sürdürüyoruz. Bu aşık oyununun Türkiye geneli şenlikleri ve festivalleri yapılmaktadır. Aşık oyunu koyunların kemiklerinden hazırlanıyor. İki takım şeklinde eşleşerek oynanıyor. Bu oyunun 9 çeşit oynanma şekli vardır. Burada aşık oyunu ile yaşlılarımız, gençlerimiz kültürümüzü ve geleneklerimizi devam ettirmeye çalışıyor. Oyun futbol takımı gibi iki takım seçiliyor. Dairenin içerisindeki kemikleri kim çıkartırsa bir sıfır öne geçmiş oluyor. Bu oyun Orta Asya Cumhuriyetlerinde komple oynanıyor. Yozgat’ta da Kırgızlar olarak biz oynuyoruz" dedi.
“Severek oynuyoruz”
Aşık oyununu severek oynadıklarını belirten Koçhin Tarhan ise, “Aşık oyunu geleneksel bir oyun. Babalarımızdan kalma oyundur. Biz de burada yaşatmaya çalışıyoruz. Aşık oynamayı çok seviyoruz ve her gün oynuyoruz. Biz bu oyunu çocuklarımıza aktarmak istiyoruz onlar da oynuyorlar” şeklinde konuştu.
"Kültürümüzü yaşatıyoruz"
Çocuklara aşık oyunu geleneğini aktarmak için hep birlikte oynadıklarını vurgulayan Abdulmuttalip Çakır da, “Biz burada Kırgızların aşık oyununu oynuyoruz. Küçüğümüz, büyüğümüz hepimiz bu oyunu oynuyoruz. Aşık oynamayı çok seviyoruz. Aşık atıyoruz, zamanımız oldukça oynuyoruz. Biz Kırgız Türkleri olarak bu kültürü burada yaşatmaya çalışıyoruz” ifadelerine yer verdi.