Anadolu’nun manevi mimarları arasına yer alan Somuncu Baba en çok Hacı Bayramı Veli’nin hocası olarak biliniyor. Peygamber Efendimizin (sav) 24. kuşak soyundan bir seyyid olan Şeyh Hamid-i Veli Ulu Cami’nin inşâası sırasında da işçilere ve halka somun dağıttığı için Somuncu Baba lakabıyla tanınmıştır. İşte Somuncu Baba hakkında merak edilenler…

SOMUNCU BABA KİMDİR?

Anadolu’nun manevi mimarlarından olan Somuncu Baba Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri başta olmak üzere birçok talebe yetiştirerek Osmanlı Devleti’nin manevi anlamda büyümesinde ve gelişmesinde büyük katkısı olmuş bir Allah dostudur.

Hacı Bayram Veli’nin hocası Somuncu Baba’nın ismi kaynaklarda; Şeyh Hamidi Veli, Hamid-i Veli, Hamid Hamideddin-i Veli ve Hamidüddün-i Veli gibi farklı şekillerde geçmektedir.

Somuncu Baba lakabıyla bilinen Şeyh Hamid-i Veli 1331 yılında Kayseri’nin Akçakaya köyünde doğmuştur. Babası Şemsettin Musa Efendi Anadolu’ya manevi fetih için gelen Horasan erenleri arasına yer almaktadır.

Osmanlı Padişahlarından Yıldırım Beyazıt Han zamanında yaşayan Somuncu Baba, Peygamber Efendimiz (sav)’in 24. kuşak soyundan bir seyyid’dir.

HACI BAYRAMI VELİ’NİN HOCASI SOMUNCU BABA NEREDE VE NE ZAMAN YAŞADI?

İlk eğitimini babasından alan Somuncu Baba daha sonra ilim tahsilini Tebriz, Şam, Erdebil ve Hoy’da sürdürmüştür. Bayazid-i Bestâmi’nin ruhâniyetinden istifâde etmiş ve Alaaddîn-i Erdebilî’den icâzet alarak yeniden Anadolu’ya dönmüştür.

Yıldırım Beyazıt Han’ın Niğbolu Savaşı’nın kazanılmasının ardından Allah’a şükür nişânesi olarak yaptırdığı Bursa Ulu Cami, Osmanlı Devleti’nin ilk selâtin camisidir. Bursa’da çilehanesinin yanına yaptığı ekmek fırınında somun pişirerek çarşı pazar dolaşıp “Mü’minler, Somunlar” nidâlarıyla ekmek dağıtan Şeyh Hamidi Veli Hazretleri Ulu Cami’nin inşâası sırasında da işçilere ve halka somun dağıtmış, manevi yönünü gizlediği için de halk arasında “Somuncu Baba” lâkabıyla tanınmıştır.

Cami inşaatının tamamlandıktan sonra açılış günü Padişah Yıldırım Beyazıt Han ilk hutbeyi okuması için dönemin tasavvuf büyüklerinden Emir Sultan Hazretleri’ni görevlendirmiştir. Şeyh Hamidi Veli Hazretlerinin (Somuncu Baba) manevi yönünü Bursa’da ilk keşfeden kişi olan Emir Sultan Hazretleri; “Padişahım bu beldede benden daha âlim kimseler vardır. Onlar aramızda iken hutbe okumak bize düşmez” demiş ve bu görev için Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’ni işaret etmiştir.

Padişahın huzurunda görevi reddetmeyen Hamidi Veli Hazretleri hutbede Fatiha Suresi’ni 7 farklı şekilde yorumlayarak işârî tefsirini yapmıştır. Bu olağanüstü hutbeyi dinleyen cemâat Somuncu Baba olarak bildikleri Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin manevi büyüklüğünün farkına varmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk şeyh’ül islâmı Molla Fenâri Hazretleri ise bu tefsir üzerine “Ayn’ul Ayan” isimli Fatiha Tefsiri kitabını kaleme almıştır.

Bursa’da manevi büyüklüğü ortaya çıkan ve kendi ifadesiyle sırrı fâş olan Hamidi Veli Hazretleri ise talebeleri ile birlikte Bursa’dan ayrılmıştır. Melâmilik’in en önemli temsilcilerinden olan Somuncu Baba Hazretleri halk içinde Hakk ile birlikte olma yolunu seçmiş insanların teveccühünden çok talebe yetiştirmek ve İslam alemine hizmet etme için çalışmıştır.

Bu nedenle de Somuncu Baba aşkın sırrı yolculuğunda kendi sırrının ortaya çıktığı yerden uzaklaşmıştır. Bursa’dan ayrıldıktan sonra Aksaray’a yerleşen Somuncu Baba

Somuncu Baba Aksaray’da yaşadığı yıllarda halifesi olarak gördüğü Hacı Bayramı Veli Hazretleri’ni dinî ve dünyevî ilimlerde eğiterek irşâd vazifesi ile Ankara’ya görevlendirdi. Oğullarından Yusuf Hakiki Baba’yı da Aksaray’a görevlendiren Hamidi Veli Hazretleri diğer oğlu Halil Taybi ile birlikte Hac ziyaretinde bulundu.

SOMUNCU TABA TÜRBESİ NEREDE?

Anadolu’ya döndükten sonra özellikle Bursa, Kayseri, Darende ve Aksaray olmak üzere birçok merkezde bulunan ve talebe yetiştirerek İslam’a hizmet eden Somuncu Baba Hazretleri hayatının son kısmını daha önce de yaşadığı Darende’de geçirdi.

Kaynaklarda Hıdırlık mevkii adı verilen günümüzdeki Zaviye Mahallesi’nde Tohma Irmağı’nın yanına halvethanesini kuran Şeyh Hamidi Veli Somuncu Baba Hazretleri 1412 yılında Darende’de vefat etti.

Somuncu Baba’nın cenaze namazını Hacı Bayramı Veli kıldırdı ve halvethanesinin bulunduğu mekana defnedildi.