Tartışmalı sular: Hipnoz

RÖPORTAJ: IŞIL CİNMEN

FOTOĞRAF: UĞUR UÇAN


STRESSİZ UYANIYORUM

Hipnoz koltuğuna uzanıyorum. Mehmet Başkak’ın cep saatini gözlerimin önünde sallayarak beni uyutmasını bekliyorum. Meğer o filmlerdeymiş. Nabzımı tutuyor, bir parmağını iki kaşımın ortasına koyuyor. Rahatlamamı, dikkatimi sesine vermemi ve gözlerimi kapamamı istiyor. Halk arasındaki tabirle ‘içim geçiyor.’ Uyurgezer gibiyim. Stresten arınmak istiyorum. Mehmet Başkak’ın sorularını yanıtlıyor ve telkinlerini huzur içinde dinliyorum. 45 dakika sonra komutlarla uyandığımda her şeyi hatırlıyor ve rahatladığımı hissediyorum.

1840'TAN BERİ VAR

Hipnozu 1840’ta İskoç hekim James Braid tanımladı. Mitolojideki ‘Uyku Tanrısı’ Hypnosis’den esinlenerek bu uygulamaya ‘hipnoz’ denildi. 1945’te II. Dünya Savaşı’nın yarattığı travmaların tedavisinde yaygın olarak kullanıldı. O günden beri de hep gündemde. Ancak hipnozla ilgili tartışmalar bitmiyor.

■ Hipnoz nedir?

Hipnoz, telkinle oluşturulan özel bir bilinç halidir. Halkın hipnozla ilgili bildikleri filmlerde gördükleri, romanlarda okuduklarıyla sınırlıdır. Hipnoz, bayılma, kendinden geçme, uyuma hali değildir. Tam tersine hipnoz uyandırır, uyutmaz. Hipnoz esnasında bilinciniz şimdikinden daha açık olur. Terapi koltuğundaki kişinin gözü kapalı olduğu için dışarıdan onu gören biri uyuduğunu zannedebilir. Bu bir yanılgıdır.

■ Tam anlamadım söylediğinizi...

Mesela 10 yaşında bir çocuk düşünün. Sabahın erken saatlerinde bilgisayarın başına oturuyor ama oyuna o kadar dalıyor ki altına çişini yaptığını fark etmiyor. Oyuna aşırı odaklandığı için evi, tuvaleti, sesleri, insanları bilinç dışında bırakıyor. İşte bu durum bir hipnoz ve trans halidir. Hipnoz aslında her insanın zaman zaman girdiği bir bilinç halidir. Biz trans durumlarını gözlemleyip, bunu çeşitli tekniklerle insanın faydası için kullanmaya çalışıyoruz.

■ Hipnozdan çıkınca kişi söylediği, yaptığı her şeyi unutuyor mu?

Hayır, hatırlıyor çünkü bilinç açık...

■ Peki bilinçaltı nerede kaldı?

Yapabildiğimiz ve yapamadığımız şeylerin, korkuların, öfkelerin ve mutluluğun kaydolduğu yer bilinçaltıdır. Davranışlarımıza bilinçaltındaki kayıtlar yön verir.

■ Bir örnek rica edelim...

Sigarayı önce bilerek içmeye başlarız. İçme eylemi otomatik hale geldiğinde bilinçaltına yerleşmiş olur. Bu öyle güçlü bir dürtü haline gelir ki mantığın, bilimin ve bilginin üzerine geçer. Bir bilgi bünyemize bilinçaltı düzeyde yerleşmişse daima mantığımızdan üstün gelir. Bilinçaltına yerleşmiş her şey ancak bilinçaltı düzeyde değiştirilebilir. Hipnozun en büyük faydası bilinçaltıyla doğrudan iletişim kurmamızı sağlamasıdır. Hipnoz, çok yüksek bir iletişim biçimidir.

■ Bilinçaltına nasıl ulaşıyorsunuz?

Hipnoz esnasında sorular soruyoruz. Kişi bilinçliyken fark edemediği bilgileri hipnoz sırasında fark ediyor ve bize söylüyor. Biz de o bilgiyi silip, bünyeden çıkarabiliyoruz.

‘HER ŞEY BİLİNÇALTINDA GİZLİ’

■ Hipnoz faydalı bir yöntem mi?

Genellikle insanlar psikolojik temelli problemlerini çözmek için bizlere müracaat ediyor. Fobiler, cinsel sorunlar, travmalar, sosyal korkular, sigarayı bırakma, yeme bozuklukları gibi konularda iyi sonuç alabiliyoruz.

■ Kime hipnoz uygulanamaz?

Akıl sağlığı yerinde ve duyu organları çalışan herkese hipnoz uygulanır.

■ Tedavi için kaç seans gerekiyor?

En az 7-8 seans... Dallı budaklı sorunlar olursa seanslar uzayabilir.

■ Bir seansın süresi ne kadar?

45 dakika.

■ Ya trans halindeyken bana istemediğim bir şey yaptırırsanız?

Bu mümkün değil. Hipnoz sırasında insanlara istek ve iradeleri dışında hiçbir müdahale yapılamaz. Kişinin inançlarına, değer yargılarına ters bir şeyi empoze edemeyiz. En derin hipnozda bile size “Şimdi kıyafetlerinizi çıkaracaksınız. Taksim Meydanı’nda çıplak dolaşacaksınız” desem, o an gözünüzü açarsınız. Bilinciniz ya da bilinçaltınız benim kontrolüme girmiyor. Kişi, hipnoz yapanın telkinlerine açıktır ama bunları muhakeme eder; çünkü o sırada yargı mekanizması da açıktır.

‘YASAL AMA EĞİTİMİ YOK’

■ Hipnoz Türkiye’de yasal mı?

Verdiğimiz mücadele, 2015 Ekim’de sonuç buldu. Geleneksel ve alternatif tıp yönergesiyle hipnoz da tedaviye destek yöntemi olarak kabul edildi.

■ Bizim hastanelerde böyle birimler var mı?

Hayır. Henüz çok yeni...

■ Amerika’da var mı?

Çok var! Hatta Amerika’daki sigorta kuruluşları hipnoterapiyi kapsam içine alıyor ve ödüyor.

■ Hipnoz yapanların akademik eğitimi var mı?

Psikoloji bölümlerinde hipnoz dersi yoktur.