Vahşi kedilerin peşinde

En fazla, belgeselini seyreder, saygı duyarız. Oysa Süha Derbent (50) vahşi kedilerin izini sürüyor, olabildiğince yaklaşıyor, hareketlerini tahlil ediyor ve fotoğraflıyor. Bu tutkusunu paylaşanlara da Afrika ülkelerinde rehberlik yapıyor...

Röportaj: Ali R. Karadağ

alirkaradag@gmail.com

Herkes fotoğrafçılık kariyerine sahip olmayı ister. Siz fotoğrafçılık eğitimi aldınız mı?

Türkiye’nin tanınan bir çok gazete ve dergisinde fotoğrafçı olarak çalıştım. Bir gezi ve doğa dergisinde editörlük de yaptım. 20’li yaşlarımda başladığım fotoğrafçılık konusunda akademik bir eğitim almadım, işin mutfağında piştim. 20 yıldır profesyonel fotoğrafçıyım.

Bu aralar neler yapıyorsunuz?

7 yıldır sadece vahşi doğa fotoğrafçılığı yapıyorum. Öncesinde gezi yazıları yazıyor ve gezdiğim yerleri fotoğraflıyordum. 7 yıl önce, o zamanki sponsorum, ödül olarak beni Güney Afrika’ya göndermişti.

Sadece vahşi doğa fotoğrafları çekmeye orada, o gezide karar verdim. Önceleri biraz endişelendim, çünkü pahalı bir iş. Nasıl yaparım diye epeyce düşündüm ama kararımdan dönmedim. Araştırdım ve seyahat fotoğrafçılığından yabanıl hayat fotoğrafçılığına geçiş yaptım.

“Hayvanın izine baktığımda ne zaman geçtiğini bilirim”

Özellikle vahşi kedileri çekiyorsunuz.

Evet. Güney Afrika’da yaban hayat fotoğrafçısı olmaya karar verince dönmedim, orada 2 yıl kaldım. Hayvan davranışı eğitimi aldım. O zamandan beri izlerine bakarak kedinin cinsini, ağırlığını, ne zaman oradan geçtiğini söyleyebiliyorum.

‘Vahşi kedi’ kategorisine hangi hayvanlar giriyor?

Büyük kediler olarak adlandırılan 7 kedi türü var: Aslan, kaplan, çita, leopar, jaguar, kar leoparı ve puma. Bunların hepsini gördüm ve fotoğrafladım.

Bu hayvanları gördüğünüz anda aklınızdan neler geçiyor?

Hayvanlar o kadar zeki ki hareketlerini, davranışlarını kolay tahmin edemezsiniz. Ama yıllarca onları gözlemleyip fotoğraflayınca ister istemez bir sonraki hamlelerini, davranışlarını tahmin etmeye başlıyorsunuz.

Onları büyülenerek izlerken kendimle konuşuyorum. Örneğin: Şimdi gerinecek, birazdan dönüp bana bakacak... Ne kadar doğru tahmin edersem o kadar mutlu oluyorum.

“Dağ gorillerini de fotoğrafladım”

Kedilerden başka hayvanları da fotoğraflıyor musunuz?

Arada istisnalar oluyor tabii. Geçtiğimiz günlerde dağ gorillerini görüntülemek için Uganda’daydım. Gorillerin olduğu yere ulaşmak için her gün uzun ve zor yürüyüşler yapmamız gerekti. Ama o yürüyüşler meditasyon gibi rahatlatıcıydı.

Kedilere olan tutkunuz nereden geliyor?

Kendimi bildim bileli kedilere hayranım. Çünkü kişiliklerinden ödün vermiyorlar. Ben de hiç ödün vermem.

Bunca yıldır vahşi kedileri izliyor ve fotoğraflıyorsunuz. Neler öğrendiniz onlardan?

İlk yıllarda bir leopar ya da aslan gördüğümde çok heyecanlanıyordum. Büyük bir merak ve şaşkınlıkla izliyordum onları. Bulundukları coğrafyaya ve mevsime göre hayvanların davranışları değişiyor.

Bölgenin alçak ya da yüksek, kıraç ya da ormanlık olmasına göre hayvanların avlanma, çiftleşme davranışları farklılık gösteriyor. Bunları bilirseniz davranışlarını da tahmin etmeniz kolaylaşıyor.

“Kaplan ve leopar favorilerim”

Favori vahşi kediniz hangisi? Neden?

Kaplan hayranıyım. Onların izinden Sibirya’ya, Hindistan’a gittim. Örneğin Hindistan’da kaplan bulmak çok zor. Rehberime sordum: “Kaplanı yüzde yüz bulabilirim” diyebiliyor musun?

O da “Bir kaplanı yüzde yüz sadece hayvanat bahçesinde bulursun” diye cevap verdi. 6 ay boyunca kaplan arayan ve göremeden dönen olduğunu biliyorum. Bir kaplanı görebilmek için günlerce beklerken kendi sınırlarını, sabrını da test ediyorsun. Bir diğer favorim ise leopar.

Madem öyle, leopar maceralarınızı da anlatır mısınız?

Bu hayvanları görebilmek için yaşadıkları her yere gidiyorum. Güney Afrika’daki Kruger Milli Parkı’nda, Kenya’daki Masai Mara Doğal Yaşam Parkı’nda sayısız leopar fotoğrafı çektim.

Yıllar önce, devlet başkanının daveti üzerine, Amazonlar’daki ismiyle jaguar görmek için Kostarika’ya gitmiştim. 2 ay kalmama rağmen sadece ayak izlerini görebilmiştim.

Daha sonraki denemelerimde, örneğin Brezilya’daki Amazon ormanlarında fotoğraflamayı başarmıştım bu gizemli hayvanı. Temmuz ayında yine gideceğim.

'Bırakalım yaşasınlar'

Anadolu parsı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bu hayvanın ülkemizde halen yaşayıp yaşamadığını bilinmiyor ama soyu tükenmemiş olsa fotoğraflamak ister miydiniz? Anadolu’da yaşayan kediler olduğunu biliyorum. Bana, onları bulmam için sponsor olacak firmalar var.

Ama sorunuza yanıtım net bir “Hayır” olur. Çünkü ülkemizde doğal hayat bilinci çok kötü. Zavallı hayvanı bulup fotoğraflamak, onun ölüm fermanını imzalamak anlamına gelir.

Çok istesem de yapmam. Hala Anadolu’da yaşayan pars varsa bırakalım gözlerden ırak hayat sürmeye devam etsinler.

“Afrika’da rehberlik yapıyorum”

Vahşi kedileri fotoğraflamak dışında neler yapıyorsunuz iş olarak?

Aslında yine onlarla ilgili çalışıyorum. Bazı Afrika ülkelerine yüz kereden fazla gittim. Milli parkları yıllar içinde avucumun içi gibi öğrendim. Hem danışmanlık hem de rehberlik hizmeti sunuyorum.

Benim gibi foto-safari turlarına çıkmak isteyen, doğada hayvan fotoğraflamayı seven, vahşi kedi hayranı olanlara özel gezi programları yapıyorum Afrika’da. Benimleyseniz vahşi kedi fotoğraflamadan dönmeniz söz konusu olamaz. Ayrıca, düzenli olarak günlük bir gazetede gezi yazıları yazıyorum.

Ne tür malzemeler gerekli sizinki gibi fotoğraflar çekebilmek için?

Aslında çok fazla şeye gerek yok. Ben genellikle bir geniş açı (16x35 mm), hareketli anlar için bir 70-200 mm. zoom lens, bir adet tek objektif 400-600 mm. lens kullanıyorum. Bu kadarı yeterli gelecektir.

Rehberlik yaptığınıza göre; Türkler, Afrika seyahatlerine karşı ilgili mi?

Çok ilgisiz olduğumuzu söylemeliyim. Bence herkes oradaki muhteşemliği görmeli. Her gün Kenya’nın Masai Mara Doğal Yaşam Parkı’nda üçbin insan geziyor. Aralarında dört tane Türk bulamazsınız.

(29.06.2013 tarihli Cumartesi Postası ekinden alınmıştır.)