Acıbadem Fulya Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Aylin Aksoy Çoban anlattı.

Doğayla birlikte biz de yenileniyoruz
Baharda doğa güneşin etkisiyle uyanıyor. Doğadaki yenilenme ve canlanma, tıpkı bir çalar saat gibi, bedenimizi ve ruhumuzu da uyandırıyor. Diğer tüm canlılar gibi yenilenmeye, tazelenmeye ve değişime hazır hale geliyoruz. Bu nedenle çoğumuz, her bahar yeni diyet ya da spor programına başlıyoruz. Ev değişikliği yapacaksak baharın gelmesini ve havaların ısınmasını bekliyoruz. Adı üzerinde ‘bahar temizliği’ ile kışın tüm kötü etkilerini evimizden kovuyoruz. Depolamanın yerini harcama, uyuşukluğun yerini ise hareket alıyor. Yeniden aşık oluyoruz, içimiz içimize sığmıyor.

Adaptasyon zorluğu bahar yorgunluğu nedeni
Bazılarımız ise kıştan bahara geçişte, bu coşku ve taşan enerji seline ayak uydurmakta zorlanabiliyor. Çünkü oluşan bu yoğun hormonal ve kimyasal değişiklikler belli bir adaptasyon gerektiriyor. Kimilerimiz bu adaptasyonu hızlı geliştiriyor, kimilerimizse daha geç. Geç gelişen adaptasyon ‘bahar yorgunluğuna’ neden oluyor. Yazın ruhumuz rahatlıyor Kışın uyuşukluğundan sıyrılıp, baharın coşku ve enerjisine adapte olabilmiş bedenimiz ve ruhumuz yazın gelmesiyle sonunda rahata kavuşuyor. Ruhsal sorunlar tam çözümlenmemiş de olsa, kısmi rahatlama evresine geçiyor. Sıcak yaz günlerinin dinginliği, baharın tüm yorgunluğunun geçmesine, ruhumuzun bir nebze da olsa rahata ermesine neden oluyor.

Yazın ruhumuzu sağlığa kavuşturacak özel öneriler

-Uykusuz kalmayın, günde 7-8 saat uyuyun: Gün ışığı değişikliğinin üstesinden gelmenin en iyi yolu yeterli ve kaliteli uyumak. Aynı saatlerde uyumak, belli saatte uyanmaya çalışmak, gece gündüz ritmini bozmamak sağlıklı bir ruh hali için çok önemli. Uyku düzensizliği klinik depresyonun önemli belirtileri arasında yer alıyor. Bu nedenle devam ederse ciddiye alınmalı ve psikiyatr ile görüşülmeli.

-Egzersizi artırın: Düzenli yürüyüş yapmak, asansör yerine merdiven kullanmak, hem en kolay hem de en keyifli egzersizler arasında. Spor, su metabolizmasını ve vücut metabolizmasını hızlandırıyor. Hızlanan metabolizma bedenin değişimlere adaptasyonunu kolaylaştırıyor.

-Beslenmenize dikkat edin: Kış aylarında vücutta birçok vitamin ve mineral kaybı yaşanıyor. Taze meyve ve sebze tüketimi hem vücudu canlandırıyor hem de adaptasyonu hızlandırıyor.

-B12 ve folik asit takviyesi alın: B12 vitamini sinir hücrelerini saran kılıfın yapı taşıdır. B12 eksikliği durumunda depresyon ve unutkanlık görülüyor. Aynı şekilde özellikle yeşil sebzelerde bulunan folik asit eksikliğinde de depresyon ortaya çıkıyor. Mevsim geçişlerinde takviye etmek adaptasyonu kolaylaştırıyor.

-Sevdiklerinizle daha çok bir araya gelin: Sevdiğiniz insanlarla bir araya gelmek, kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacaktır.

-Kendinize bir hobi bulun: Hobiyle geçirilen zamanlar, insanların kendileriyle baş başa kalabildikleri mutlu anlardır. Mümkün olduğu kadar hobilerinize zaman ayırın. Eğer özel bir hobiniz yoksa bu günlerde yeni bir uğraş da edinebilirsiniz. Havaların güzel olduğunu da göz önünde bulundurduğunuzda bu hobiniz bisiklete binmek, ormanda yürüyüş yapmak ya da yüzmek olabilir.

-Güneş ışığından faydalanın: Güneş ışığı uyuşuk ruh halinden kurtulmanızı ve kendinizi çok daha huzurlu hissetmenizi sağlar. Bu nedenle mümkün olduğu kadar güneş ışığından faydalanın. Güneşten alacağınız D vitamini takviyesi de sinirlerinizin çok daha sağlıklı olmasını sağlayacak.

Beslenmenize dikkat edin mutlu olun

Beslenme ve Diyet Uzmanı Hande Seven’den yaza girerken hem bedeninizi hem de ruhunuzu besleyecek öneriler:

-Güne güzel bir kahvaltıyla başlayın: Cemal Süreyya’nın da dediği gibi kahvaltının mutlulukla bir ilgisi var. Daha iyi bir hafıza, güne enerjik ve iyi duygularla başlamak için düzenli ve dengeli besinlerden oluşan bir kahvaltı yapılması gerekiyor. Tam tahıllı ekmekler, az yağlı peynir çeşitleri, zeytin, yumurta ve mevsim sebzeleri iyi bir kahvaltı menüsü olabilir.

-Tam buğday veya çavdar ekmeği tüketin: Beslenmede tam buğday, çavdar ekmeğine, bulgur, kepekli makarna gibi besinlere yer vermek kendinizi iyi hissetmenizi sağlar. Yetersiz alındığında ise vücudun serotonin seviyesini azaltmakla birlikte kan şekerinin düşüp halsizlik, yorgunluk, sinirlilik gibi olumsuz duygu ve belirtilere yol açar.

-Yulaf ezmesi sinirinizi yatıştırıyor: Sinirlilik, huzursuzluk gibi duyguları sıkça yaşıyorsanız yulaf ezmesi size yardımcı olabilir. Çözünür lif içeriği nedeniyle kan şekerinin düzenlenmesini sağlar. Ayrıca tokluk hissi verir.

-Haftada en az 2 kez balık yiyin: En zengin kaynağı balık olan omega-3 yağ asitlerinin faydalarından biri de depresyondan korunmak. Ayrıca gebelik süresince yeterli omega-3 alımı doğum sonrası depresyonu azaltır.

-Semizotu, uyku kalitesini artırıyor: Bitkisel omega-3 kaynağı olan semizotu, C vitamini, folik asit ve magnezyum içerir. Serotonin üretilmesini desteklerken kasların gevşemesine yardımcı oluyor ve daha kaliteli bir uyku sağlar.

-Ayran, enerji veriyor: Ayran, sıvı ve minerallerden zengin bir içecek olması nedeniyle terleme, aşırı fiziksel aktivite gibi durumlarda yorgunluğu gidererek enerjik olmayı destekler. Uyku kalitesini artırır.

-Yaban mersini, böğürtlen ve çilek pozitif enerji sağlıyor: Antioksidanlardan, vitaminlerden zengin olan bu meyveler sinir sisteminin sağlıklı çalışmasını ve pozitif enerji oluşumunu destekler.

-Yeşil ve beyaz çay yorgunluğu azaltıyor: Kafein içerikleri nedeniyle konsantrasyonu artırır. Ayrıca metabolizmayı uyararak yorgunluk ve halsizliğin azalmasını destekler. Gün içerisinde 2-3 fincan tüketin.

-Bitter çikolata mutluluk veriyor: Kakaodaki güçlü antioksidanlar, vitamin ve mineraller hem bağışıklığı güçlendirir, hem de vücutta serotonin üretimini destekler.

(05.05.2013 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)