Baba olmak için tek sperm yeterli
Gaziosmanpaşa Hastanesi Tüp Bebek Merkezi sorumlusu Dr. Hüseyin Mutlu erkeklerde kısırlık konusuna dair soruları cevaplandırdı
Erkeklerde kısırlık sık görülüyor mu?
Dr. Hüseyin Mutlu: Erkeğe bağlı kısırlık sebepleri tüm kısırlık nedenleri içinde yüzde 30 civarında yer işgal ediyor. Sebepleri nelerdir? Dr. Hüseyin Mutlu: Hormonal bozukluklar, sperm yollarındaki tıkanmalar ve genetik problemler erkekte kısırlığa yol açabilir.
Hangi mesleklerde çalışan erkekler kısırlık için adaydır?
Dr. Hüseyin Mutlu: Özellikle aşırı sıcaklığa maruz kalan ve kimyasal maddelerle temas halinde olan erkekler! Örneğin fırıncılar, ütücüler, madenciler, lastik ve plastik üretiminde çalışan erkeklerde kısırlık gelişme riski daha yüksek.
Sigaranın rolü nedir?
Dr. Hüseyin Mutlu: Sigara içen erkeklerde sperm sayı ve kalitesinde düşüklük olur. Uzun süreli alkol kullanımı da spermi olumsuz etkiler.
İnmemiş testis erkekte çocuk sahibi olmaya engel mi?
Dr. Hüseyin Mutlu: Çocuklukta testisin torbaya inmemesi inmemiş testis olarak tanımlanıyor. Eğer bu sorun 1.5 yaşından önce tedavi edilmezse testis dokusu vücut sıcaklığıyla sürekli temas halinde olur. Bu da azospermi adı verdiğimiz menide sperm olmamasına neden olur.
Hangi hastalıklar kısırlık nedeni?
Dr. Hüseyin Mutlu: Böbrek ve idrar yolları hastalıkları, prostat enfeksiyonları, kabakulak (yetişkin erkeklerde), menenjit, cinsel yolla bulaşan hastalıklar erkek kısırlığına neden olabilir.
Varikosel de kısırlığa yol açar mı?
Dr. Hüseyin Mutlu: Testislerde ele gelen kitle veya damar genişlemesine varikosel deniyor. Varikosel, sperm yollarında ısı artışına neden olarak sperm sayısını azaltıyor ve hareket bozukluklarına yol açıyor. Ancak mikrocerrahi tekniklerle yapılan varikosel operasyonu sonucu spermlerde düzelme olabiliyor.
Şişmanlık ve aşırı zayıflık erkekte kısırlığa sebep olabilir mi?
Dr. Hüseyin Mutlu: Aşırı kilo hem testiste ısı artışına hem de vücudun hormonal dengesinde bozukluklara yol açar. Bu da spermi olumsuz etkileyerek kısırlık sebebi olabilir. Aşırı zayıflık ise ancak uzun süreli açlık ve beslenememeyle birlikte olursa sperm problemine neden olur.
Erkeğin yaşı kısırlık oluşmasında ne kadar etkili?
Dr. Hüseyin Mutlu: Erkeklerde yaşın ileri olması tek başına kısırlığa etken değil. İleri yaş sadece sperm kalitesinde bir düşüklük yaratabilir. Ancak ilerleyen yaş erkeklerin üreme yeteneğinde kadınlardaki gibi ciddi azalmaya sebep olmaz. Tedavide son yenilikler nelerdir? Dr. Hüseyin Mutlu: Erkek kısırlığında son yenilik MikroTESE yöntemiyle testiste sperm bulmaktır. Bu yöntemle spermi olmayan bir erkek baba olabilir mi? Dr. Hüseyin Mutlu: Testisten sperm bulunamamışsa maalesef günümüz teknolojisiyle bu erkeklerin kendi spermiyle baba olma şansı yok.
Sperm tahlili sonucu menide hiç sperm yoksa ne yapılır?
Dr. Hüseyin Mutlu: Menide sperm bulunamıyorsa öncelikle sebebi araştırılır. En kolay tedavi edilen hastalar ‘hipogonadotropik hipogonadizm’ adı verilen hormonal bozukluklardır. Bu hastalarda beyinden salgılanan FSH ve LH hormonları yetersizdir. Hormonların en az 3 ay ilaç olarak verilmesi sperm üretimini temin eder. Aynı şekilde prolaktin hormonu yüksekliği de kolaylıkla tedavi edilebiliyor.
Tıkalı olan sperm yolları ameliyatla açılabilir mi?
Dr. Hüseyin Mutlu: Evet, bu mümkün. Ancak bu kişilerde başarısı daha yüksek olduğu için mikroenjeksiyon yöntemi tercih ediliyor. Mikroenjeksiyonun yapılabilmesi için erkekte bir spermin olması bile yeterli.
Peki nasıl sperm bulunuyor?
Dr. Hüseyin Mutlu: Bunun için çeşitli cerrahi teknikler var:
1) TESA: Enjektörle (iğneyle) testisten sperm çekilmesi.
2) TESE: Testisten biyopsi alınarak sperm elde edilmesi.
3) MikroTESE: Mikroskopla testis taranarak uygun bölümlerden sperm elde edilmesi. En yeni tekniktir.
Sperm bulunduktan sonra ne yapılıyor?
Dr. Hüseyin Mutlu: Bir tüp bebek yöntemi olan mikronenjeksiyona geçilir. Bu yöntemde mikroskop altında sperm bir pipet yardımıyla direkt olarak yumurtanın içine enjekte edilir ve böylece döllenme sağlanır.