Adet sancısına benzer ağrınız varsa dikkat! (7)

37 haftadan önce bebeğin dünyaya gelmesi erken doğum olarak tanımlanıyor. İdrar yolu enfeksiyonları, sigara kullanımı, miyomlar erken doğuma yol açabiliyor. Belde ve kasıklarda adet sancısına benzer ağrılar erken doğumun en önemli belirtileri

24’üncü haftada bebek, anne karnında ne durumdadır?

Dr. Alper Mumcu: Bu hafta gebelik süreci içindeki en önemli dönemeçlerden biridir. Çünkü bu hafta viabilite sınırı olarak kabul edilir. Viabilite annesine bağımlı olmadan, annesinin vücudu dışında yaşamını devam ettirebilme anlamında kullanılıyor. Ancak bebeğin viabilitesi pratikte her zaman gerçek olmaz. Bunu hayata geçirebilmek için solunum, sindirim, vücut ısısını korumak gibi yaşamsal fonksiyonların çok iyi desteklenmesi ve bebeğin enfeksiyonlardan korunması gereklidir. 24 haftalık bir bebek 650-700 gram ağırlığa ulaşmıştır. Ülkemizde de belirli merkezlerde bu kadar küçük bebekler yaşatılabiliyor. Ancak önemli olan bu bebekleri yaşatmak değildir. Görme, işitme gibi duyusal faaliyetlerinin yanı sıra zihinsel gelişimlerinin nasıl olacağı tam anlamıyla gösterilememiş olan bu tür bebeklerin tüm yaşamları boyunca yakın takip altında olmaları gerektiğine inanıyorum. Şimdiye kadar en erken doğan ve yaşatılan bebek Kenya’da 19 haftalıkken dünyaya gelen ve Kelly adı verilen bir bebektir. 24’üncü haftada anne karnındaki bebeğin gelişimine gelince... Bebeğin akciğer içinde yer alan damar yapıları olgunlaşır. Hemen hemen bütün organları artık fonksiyonel olarak görev yapabilir.

Peki bu haftada anne adayı neler yaşar?

Dr. Alper Mumcu: Anne adayında diş eti kanamaları görülebilir. Gebelik hormonları etkisiyle ‘epulis gravidarum’ adı verilen diş eti hastalığı görülebilir. Dişler fırçalanırken hatta ağız çalkalanırken bile kanamalar olabilir. Diş etleri çekilebilir. Hastalığın en ileri formunda dişlerde dökülmeler olabilir. Bu nedenle benzer yakınmaları olan hamileler mutlaka diş hekimine gitmeli. Yine 24’üncü haftada gebeliğe bağlı diyabetin (şeker hastalığı) varlığını araştırmak için doktor 50 gramlık glukoz tarama testi isteyecektir. Bu test 28’inci haftaya kadar ertelenebilir. Yine bu haftalarda erken doğumun belirtilerine karşı dikkatli olmak gerekir.

25’inci haftada neler olur?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftanın en önemli olayı bebeğin tat duyusunun büyük ölçüde gelişmiş olması. Tat duyusuyla birlikte bebeğin süt dişleri de gelişir. Bebeğin cildi hâlâ daha ince ve kırılgandır. Ancak vücudu orantılı bir şekilde dolar, cilt altı yağ dokuları olgunlaşır. Artık rahim içinde göreceli olarak kapladığı alan azalmaya başlar. Bu da hareket için kendisine kalan boş alanın giderek azalacağı anlamına geliyor. Sonuç ise hareketlerin daha sert hissedilmesi olacak. Bu haftalarda anne adayları yorgunluk hissedebilir. Bu, gebeliğin normal yakınmalarından biridir. Büyüyen rahimin bası yapması ve dolaşımın bozulması nedeniyle bacaklarda ve belde ağrılar olabilir. Bazı gebelerde ise el parmaklarında dahi ağrılar olabilir. Bu tür durumlarda soğuk tatbiki çok yararlı olur.

26’ncı haftada bebeğin gelişimi nasıldır?

Dr. Alper Mumcu: Bebeğin akciğerlerinde hava kesecikleri oluşmaya başlar. Doğumdan hava solumayı sağlamak için akciğerler sürfaktan adı verilen bir madde üretir. Bu madde, minik hava keseciklerinin çeperlerinin birbirine yapışmasına engel olur. Bu sayede her nefes alışta kesecikler havayla dolar. Araştırmalarla 26 haftalık bebeklerin beyin dalgaları incelenmiş. Görülmüş ki, bebekler dokunmaya beyin dalgalarıyla cevap verebiliyor. İlginç diğer bir bulgu da şu: Karna kuvvetli bir ışık kaynağı dayandığında bebek kafasını o yöne çevirir.

Anne adayı neler hisseder?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftalarda birdenbire ve durup dururken karında bir sertlik hissedilebilir. Bu gebe rahimde, normalde görülen ve Braxton-Hicks olarak isimlendirilen kasılmalardır. Erken doğum tehdidinde ise kasılmalar sürekli ve belirli aralıklarla gelir. Düzenli kasılmaları saptamak için eşinizden yardım isteyebilirsiniz. Eşiniz, elinin ayasını rahmin tam tepe noktasına yerleştirerek beklemeli. Bu haftada rahmin tepe noktası göbek deliğinin yaklaşık 5 santimetre yukarısındadır. Eşiniz 20 dakika kadar bu şekilde bekleyerek kasılmaların varlığını ve sıklığını saptayabilir. Bu işlemi kendiniz de yapabilirsiniz, ancak objektif olarak değerlendirmek mümkün olmadığı için eşinizden istemenizde yarar var. Kasılmaları siz ağrı olarak hissetmeyebilirsiniz ya da çok hafif adet sancısı şeklinde fark edebilirsiniz. Eğer bunların sıklığı konusunda endişeleriniz varsa hemen doktorunuzla temsa geçin.

BELİRTİLER BAŞLADIĞINDA HEMEN SOL TARAFINIZA DÖNEREK YATIN

Erken doğum, 37 gebelik haftasının tamamlamadan önce dünyaya gelen bebeği tarif eder. Gebeliğin son dönemlerinde görülen idrar yolu enfeksiyonları, vajinal enfeksiyonlar, çift gözlü rahim gibi doğumsal rahim anomalileri, miyomlar, sigara kullanımı ve kansızlık erken doğumdan sorumlu olabilir. Ayrıca gebeliğin son dönemlerinde ortaya çıkan yüksek tansiyon, idrarda protein kaybı, genel ödemle kendini belli eden preeklempsi vakalarında da erken doğum normalden daha fazla görülür. Daha önceden birden fazla geç düşük veya erken doğum öyküsünün bulunması da risk faktörleri arasındadır.

Belde ve kasıklarda adet sancısına benzer ağrılar erken doğumun en önemli belirtileridir. Kişi bunu karnında bir sertleşme olarak algılar. Yine halk arasında ‘nişan’ adı verilen sümüğümsü bir tıkacın gelmesi ya da normalden fazla sulu bir akıntı olması erken doğum tehdidini düşündürür.

İstirahat ile geçmeyen bu tür sancılar olduğunda vakit kaybetmeden hekimle temasa geçmek gerekir. Bebek aşağıya doğru bastırıyor gibi bir his genelde erken doğum tehdidi altındaki pek çok kadında görülür. Belirtiler başladığında yaptığınız işi bırakın. 1 saat sol yanınıza dönerek yatın. 2-3 bardak sıvı için, 1 saat içinde belirtilerde gerileme olmazsa doktorunuza haber verin.

YARIN: Gebelik zehirlenmesi

HAZIRLAYAN: Özgür Gökmen Çelenk