Akalazya hastalığı nedir, belirtileri nelerdir?

Akalazya ile alt özofagus sfinkteriniz yutma sırasında açılmaz. Bu kaslı halka, yemek borunuzu çoğu zaman midenizden kapatır, ancak yuttuğunuzda yiyeceklerin geçebilmesi için açılır. Açılmadığında yediğiniz yemek borunuzun içinde birikebilir. Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Doç. Dr. Eylem Karatay, akalazya hastalığının belirtileri ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.Akalazya ile alt özofagus sfinkteriniz yutma sırasında açılmaz. Bu kaslı halka, yemek borunuzu çoğu zaman midenizden kapatır, ancak yuttuğunuzda yiyeceklerin geçebilmesi için açılır. Açılmadığında yediğiniz yemek borunuzun içinde birikebilir. Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Doç. Dr. Eylem Karatay, akalazya hastalığının belirtileri ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.

AKALAZYA KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Akalazya oldukça nadir görülen bir durumdur. Bu durum, her cinsiyetten insanı aşağı yukarı aynı oranlarda etkileyebiliyor. Çocuklarda daha az yaygındır: 16 yaşın altındaki çocuklarda yüzde 5'ten az akalazya vakası teşhis edilir. Her yaştan yetişkin akalazyaya yakalanabilirken, en sık 30 yaşından sonra ve 60 yaşından önce gelişir.

AKALAZYA CİDDİ BİR HASTALIK MI?

Akalazya, ciddi sağlık komplikasyonlarına neden olabilir. Megaözofagus, genişlemiş ve zayıflamış bir yemek borusu anlamına gelir. Özofajit, yemek borunuzdaki tahriş ve iltihaplanma anlamına gelir. Özofagus perforasyonu, biriken yiyecekler nedeniyle çok zayıflarsa yemek borunuzun duvarlarında bir delik oluşabilir. Bu durumda, enfeksiyonu önlemek için hemen tıbbi tedaviye ihtiyaç olacaktır. Aspirasyon pnömonisi, yemek borunuzda sıkışan yiyecek ve sıvı parçacıkları ciğerlerinize girdiğinde olur. Akalazya, yemek borusu kanseri geliştirme riski de artırabilir.Akalazyanın tedavisi yoktur, bu nedenle tedaviyle bile semptomlarınız tamamen kaybolmayabilir. Tedavi için birden fazla prosedür uygulanabilir ve kalıcı yaşam tarzı değişiklikleri yapılması gerekebilir. Daha küçük öğünler yiyebilir, mide ekşimesine neden olan yiyeceklerden kaçınabilir, sigara içiyorsanız sigarayı bırakabilir ve düz yatmak yerine destekli uyuyabilirsiniz.

SEBEPLERİ NELERDİR?

Akalazyaya neyin sebep olduğu tam olarak bilinmiyor, ancak genetik veya aile öyküsü, vücudunuzun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırdığı bir otoimmün durum, yemek borunuzdaki sinirlerin dejenerasyonu sıklıkla ileri akalazya semptomlarına ve yemek borunuzdaki veya özofagus sfinkterinizdeki sinirlerde hasara neden olabilir.Bazıları, viral enfeksiyonların, özellikle de durum için daha yüksek bir genetik riske sahipseniz, bir otoimmün tepkilere yol açabileceğini teorileştirildi.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

Akalazya hastaları tipik olarak disfaji veya yutma güçlüğü yaşar ve yemek borusuna yemek sıkışmış gibi hisseder. Disfaji öksürüğe neden olabilir ve yiyecekleri soluma ve boğulma riskinizi artırabilir. Diğer olası semptomlar göğsünüzde ağrı veya rahatsızlık, açıklanamayan kilo kaybı, göğüste ağrılı yanma hissi, yedikten sonra yoğun ağrı veya rahatsızlık, kuru ağız ve kuru gözlerdir. Ayrıca yetersizlik veya geri akış olabilir. Bu semptomlar, asit reflü gibi diğer gastrointestinal rahatsızlıklarla ortaya çıkabilir. Aslında, akalazya hastaları bazen önce yanlış gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) tanısı alırlar.

TEŞHİSİ NASILDIR?

Akalazya'nın nadir olması, bazı doktorlar belirtileri hemen tanımayabileceğinden, durumun teşhisini zorlaştırabilir. Hem katıları hem de sıvıları yutmakta güçlük çeker ve bu zorluk zamanla kötüleşir, yemek regürjitasyonu yaşamak, mide ekşimesi, göğüs ağrısı veya her ikisinin de olması durumunda akalazyadan şüphelenebilir. Hastalığı teşhis etmeye yardımcı olmak için birkaç farklı yaklaşım kullanılabilir:

Endoskopi: Bu prosedürde doktorunuz akalazya belirtileri aramak için yemek borunuza ucunda küçük bir kamera bulunan bir tüp yerleştirecektir. Bu test yalnızca akalazya vakalarının yaklaşık üçte birinde tanıya yol açar, ancak bir endoskopi mide veya yemek borusu kanseri gibi diğer durumların ekarte edilmesine yardımcı olabilir.

Röntgen: Göğsünüzün röntgeni yemek borunuzun genişleyip büyümediğini ve yiyecekleri içeride hapsolup tutmadığını gösterebilir. Röntgen için bir baryum yutulması da önerilebilir. Röntgeninizden önce sıvı baryumu almak, sıvının yemek borunuzdan aşağı nasıl hareket ettiğini takip etmelerini mümkün kılar.

Özofagus manometrisi (motilite çalışması): Bu test için doktorunuz, burnunuzdan yemek borunuza dar bir tüp geçirecektir. Tüp, yutarken basıncı ölçerek yemek borunuzun kaslarının nasıl çalıştığını ve özofagus sfinkterinizde herhangi bir basınç oluşup oluşmadığını ortaya çıkarır.Bu tanı testlerinin sırası, spesifik semptomlarınıza ve aile geçmişinize bağlı olabilir, ancak doktorlar genellikle önce bir endoskopi önerir.

Bazı kanıtlar, özofagus manometrisinin en güvenilir tanı aracı olduğunu öne sürer, çünkü bu test zamanın yüzde 90'ından fazlasında akalazyayı teşhis edebilir.Tedavisi nasıldır? Akalazya tedavisi durumu tamamen iyileştiremez, ancak yardımcı olabilir:

• Özofagus sfinkterini açarak yutma yeteneğinizi geliştirin

• Ağrı ve yetersizlik gibi diğer semptomları azaltmak

• Anormal şekilde genişlemiş bir yemek borusu şansını azaltmak

Pnömatik genişleme: Bu ameliyatsız tedavi, yemek borunuzun alt kısmına özel bir balonun geçirilmesini ve ardından şişirilmesini içerir. Balon, yiyeceklerin daha kolay geçmesi için açıklığı genişleterek özofagus sfinkterinizin kaslarını germeye yardımcı olur.Yine de bu prosedür risksiz değildir. Dilatasyon bazen oldukça nadir fakat ciddi bir komplikasyon olan özofagus perforasyonuna yol açabilir. Bir perforasyon tamir edilebilir, ancak bu olursa hemen ameliyat olmanız gerekir.İnsanların yaklaşık yüzde 30'u için semptomlar sonunda geri dönecektir, bu nedenle gelecekte bu tedaviye tekrar ihtiyacınız olabilir. Aşağıdaki durumlarda tekrar tedavilere ihtiyaç duymanız daha olasıdır:

• 40 yaşından küçükseniz,

• Solunum güçlüğü varsa,

• Prosedürü en az bir kez geçirmişseniz.

Botoks enjeksiyonu: Bir başka cerrahi olmayan seçenek olan bu prosedür, endoskopi sırasında yemek borunuza botulinum toksini (botoks) enjeksiyonunu içerir. Diğer tedaviler yardımcı olmazsa veya ameliyattan kaçınmayı tercih ederseniz, bir doktorunuz bu tedaviyi önerebilir. Botoks, tipik olarak kaslarınızın kasılmasını işaret eden sinirleri bloke eder, böylece özofagus sfinkterinizin açılmasına ve yiyeceklerin geçmesine izin vermesine yardımcı olabilir. Bu enjeksiyonlar semptomları hızla iyileştirebilir. Etkileri kalıcı değildir, bu nedenle tedaviyi yaklaşık 6 ay ila bir yıl içinde tekrarlamanız gerekir.Potansiyel dezavantajlar, tekrarlanan tedavilerin maliyetini ve ayrıca tekrarlanan botoks enjeksiyonlarının ameliyatın sonraki başarısını etkileyebileceği gerçeğini içerir.

Laparoskopik Heller miyotomi: Miyotomide, cerrah, yiyeceklerin midenize daha kolay geçebilmesi için gevşemesine yardımcı olmak için özofagus sfinkterinin kas liflerini kesecektir. Doktorunuz, karnınıza yapılan beş küçük insizyon yoluyla bu ameliyatı daha az invaziv bir şekilde gerçekleştirmek için laparoskopik veya robotik teknikleri kullanabilir. Genellikle anesteziye ve hastanede bir gece kalmaya ihtiyacınız olabilir.Bu ameliyatın başarı oranı yüksektir, ancak GÖRH semptomları olası bir komplikasyon olarak gelişebilir. Doktorunuz muhtemelen kısmi bir fundoplikasyon gibi reflü önlemeye yardımcı olacak bir prosedür uygulayacaktır.  Peroral endoskopik miyotomi: Bu daha yeni prosedür Heller miyotomisine çok benzer, ancak bir endoskop kullanımı onu daha az invaziv hale getirir. Endoskopik yaklaşımın bir dezavantajı olsa da cerrahın aynı anda kısmi bir fundoplikasyon yapmasını engeller. Başka bir deyişle, işlemden sonra GÖRH semptomları yaşama riskiniz yüksektir ve daha sonra GÖRH için başka bir tedaviye ihtiyacınız olabilir.  İlaç tedavisi: Hemen ameliyat olamıyorsanız veya mümkünse ameliyattan kaçınmayı tercih ediyorsanız, bazı ilaçlar semptomlarınızda biraz rahatlama sağlayabilir.